Gwasgodd ei phen rhwng ei dwylo.

`Dychmygwch sut oedd y fam yn teimlo,' meddai, gan ysgwyd ei phen.

Ffuretwr ydw i." "Ffu..ffu..." Taflodd ei phen yn ôl yn flin, a disgleiriai lliw cyfoethog ei gwallt yng ngolau pŵl braidd y cyntedd mawr.

Y chi'ch dau', ac ysgydwodd ei phen.

Ond fe wnaeth hi wella a phan glywodd hi na fuasai hi'n medru cerdded ar ei phen ei hun am ddwy flynedd daliodd i fynd i'r ysgol yn y boreau ac i gael ffisiotherapi yn y prynhawniau.

Aeth y miwsig a'r goleuadau a'r rhialtwch i'w phen fel gwin.

'Yf, Bigw, yf...' Yn y diwedd, rwy'n cymryd ei phen i'm dwylo ac yn torri pennau'r blodau i gyd i ffwrdd.

O dan yr amgylchiadau, yr unig beth caredig i'w wneud fyddai bod wedi ei gadael hi ar ei phen ei hun i lyfu ei chlwyfau ac nid ceisio esmwythau cydwybod, a dangos i'r byd ein bod ni'n bobl 'neis' yn y bon drwy arllwys ein cydymdeimlad nawddoglyd ar ei phen." "Doedd dim rhaid iddi dderbyn ein croeso..." "Ond roedd y ferch yn dal i'n caru, er ei gwaethaf hi ei hun, ac yn cael ei thynnu fel gwyfyn at fflam noeth.

Ceisiodd Carol lunio rhestr neges yn ei phen fel y gallai ei throsglwyddo i Emyr dros y ffôn.

Mi fuo am gyfnod cyn priodi â gwraig weddw ydi hi ar hyn o bryd, a 'dwyt ti'n synnu dim at hynny wedi byw o dan yr un gronglwyd â hi am wsnos - cyn priodi mi fuo'n gwasanaethu hefo rhyw nob a'i wraig - Syr Simon a Ledi Gysta chwedl hitha, ac mae'r rheini wedi troi yn 'i phen byth wedyn.

Cyn bo hir, 'roedd gan bron bob pentref ei alcemegwr ei hun; yn aml iawn, hen berson go od yn byw ar ei ben ei phen ei hun, yn teimlo'n sicr y gallai weithio hud a lledrith.

Gyda Bobby Wayne roedd wedi dechrau gwneud sgetsus ac, wrth fynd yn ôl i weithio ar ei phen ei hun, fe ddechreuodd ychwanegu comedi i'r act.

Neidiodd un o'i llygaid o'i phen yn wyrthiol pan geisiodd ei thad drefnu priodas iddi.

Er i Teg weithio'n galed iawn i ailafael yn ei berthynas gyda Cassie methiant fu ei ymdrech a gwahanodd y ddau yn 1999 gan adael Cassie yn fam sengl ar ei phen ei hun.

Heb boeni dim am neb a allai fod yn gwylio, plygodd ei phen yn ôl a'i chusanu'n boeth ac yn galed, nes brifo'i gwefusau.

Ers ei sefydlu ym 1996, bu Iechyd Morgannwg Health yn gweithio gyd phartneriaid i sicrhau gwell iechyd i'r bobl sy'n byw yn Ninas a Sir Abertawe a Bwrdeistrefi Sirol Castell-nedd Port Talbot a Phen-y-bont.

Atyniad yr hanes yma, fodd bynnag, ydy gweld sut mae'n mynd ati i geisio egluro ymaith yr holl ffeithiau sy'n ei gondemnio ar ôl darganfod corff ei wraig â'i phen i lawr mewn casgen fawr o ddwr.

O bryd i'w gilydd ymgollai Ger gymaint yn y gêm fel bod ei ddreifio'n flêr a diofal (a dim anadlydd i brofi ei wynt y dyddiau hynny.) Chwarddai am ei phen wrth ei gweld yn gafael mor dynn yn ei sêt.

Amneidiodd y gath ei phen yn araf.

Arhosodd yn daclus ger drws yr ysgol ac ohono daeth boneddiges yn ffwr o'i phen i'w thraed.

Pam an allai ei weld yn hofran uwch ei phen?

'Uffar dân!' 'Roedd Lleucu'n prysur ferwi a Rhodri'n cael hwyl am ei phen.

Hynny yw, ffraethineb, hiwmor a sefyllfaoedd abswrd sy'n taro'r hoelen ar ei phen.

Pan wthiai rhyw fuwch arall ei phen i'r mesur blawd cyn i chwi gael cyfle i'w wacau yn y preseb o'i blaen, fe chwarddech.

siglodd debra ei phen yn araf.

Mae gan bob un o'r baeau o gwmpas Bro Gþyr ei hynodrwydd daearegol ei hun megis ffawtiau Bae Caswel, neu ffosiliau cregyn Chonetes ym Mae Three Cliffs, ond fe awn ni ar ein hunion ar y daith fer hon i ben draw'r penrhyn ym Mae Rhosili a Phen Pyrod.

Ar y daith i Lundain mae aelodau'r Gymdeithas wedi bod yn ymweld â nifer o bencadlysoedd y cwmniau ffôn symudol sydd rhyngddynt â phen y daith, gan eu holi am eu polisïau ynglŷn â'r Gymraeg.

Deuai pob math o frawddegau cysurlawn i'w phen ond 'roedd blas hen arnynt i gyd.

Un yn ddu i gyd, a'r llall gyda phen gwyn, ond wei- thiau'n llwyd ar rai ceir.

Daliai hithau ei phen yn uchel, a cheisio anwybyddu curiad cyflym ei chalon.

Chwarddodd yn ddireidus am ei phen ei hun yn bod mor fusneslyd.

Yn awr, ni allaf byth basio y siop arbennig hon yng Ngraigy-Don heb feddwl y dylid fod yna rhyw fath o arwyddbais uwch ei phen yn dweud 'By Appointment To The Prime Minister' yn union fel mae rhai ar strydoedd Llundain yn honni 'By Appointment' i'r teulu Brenhinol.

Dihangodd Gwenfrewi rhag crafangau Caradog, ond torrodd Caradog ei phen ymaith â'i gleddyf, oherwydd iddi ymwrthod ag ef.

Ar wahan i glamp o raswraig unig gyda phen ôl fel caseg a bol fel tarw penwyn.

A'r eiliad nesaf, neu felly yr ymddangosi hi, roedd Tom yn sefyll uwch ei phen Roedd ei gefn at y lleuad, ac ni allai hi wel ei wyneb yn glir - ond roedd ei lais yn ddigon i'w dychryn.

A gostyngeiddrwydd mawr, atebais innau fy mod yn credu y defnyddiai'r Arglwydd fi yn gyfrwng i'w hiacha/ u hi A'm calon yn llosgi ynof, dodais fy nwylo ar ei phen a gweddi%ais ag angerdd am i'r Arglwydd gyffwrdd â hi y foment honno yn ei gwendid a'i hiacha/ u.

Mae yna dros 2,000 o bobol yn cystadlu eleni wrth i'r wyl ddathlu ei phen-blwydd yn 54 oed.

Mentrodd ambell un ofyn iddi yn chwareus wrth fynd heibio, "Morfudd, Morfudd, beth wyt ti'n ei wneud â'r holl wlân yna?" Chwerthin yn amwys fyddai hi wedyn, heb godi'i phen a heb roi'r gorau i drotian, ond sylwai rhai ar wawr o dristwch yn ei llygaid.

Byddai arni ryw frys gwyllt i gael ei phen yng nghyfeiriad y drws.

Roedd yn rhaid i mi ei dal hi neu adael iddi daro ei phen ar y llawr brithwaith.

Ond nid oherwydd y bygythiad, yn gymaint ag oherwydd cyfoeth operatig y llais yr ufuddhaodd hi yn y bôn, a chyn agor y drws, trodd ei phen i roi cip arni ei hun yn y drych ar y silff ben tân.

Pan roedd ei phen yn erbyn fy mrest fe'i trodd o gwmpas a phiffiodd chwerthin.

cododd debra ei phen a gweld dyn tal yn sefyll wrth y bwrdd.

Erbyn hynny, roedd y cwbl yn prysur droi'n hunllef o'i chwmpas, er bod popeth wedi mynd yn iawn ar y dechrau, yn ôl y cynllun a fu ganddi yn ei phen wrth ymadael.

A chaiff llawer un drafferth i weld mai gwaed misglwyf ydyw gwaed y Widdon Ddu, ac mai symbol o gedor merch ydyw barf Dillus, a phen y Twrch Trwyth yn 'groth wrywaidd', gyda'i glustiau'n labiae majorae.

Dathlodd Cerddorfa Genedlaethol Gymreig y BBC ei phen-blwydd yn 70 gyda dau gyngerdd arbennig: un yn Neuadd Dewi Sant, Caerdydd, ym mhresenoldeb Ei Uchelder Brenhinol Tywysog Cymru, Noddwr Brenhinol y gerddorfa, a'r llall yn Neuadd y Brangwyn, Abertawe.

Erys gwledd i'r synhwyrau o'n blaenau wrth gerdded tua phen pella'r trwyn, ffresni tyfiant ifanc y gwanwyn, aeddfedrwydd cynnes y rhedyn a'r eithin ar bnawn o haf, lliwiau machlud tanbaid yr hydref ac awyrgylch gysglyd y gaeaf yn aros y deffro cyfarwydd, gyfareddol.

Hedfannai ei gwallt yn gudynnau brith o gylch ei phen, fel petai newydd gael sioc drydan, ac roedd ei chap nos lês wedi ei luchio'n ôl yn gam ar gefn ei phen gan y mwng gwyllt.

Er mor bwysig yw addysg i bob cymuned mae credu fod y system addysg ar ei phen ei hun yn gallu newid ymddygiad ieithyddol yn dwyllodrus.

trodd y ferch ei phen a gwenodd arno fe.

Roedd ar ei phen ei hun!

Taflodd e dros ei phen a dechrau rhwbio'i gwallt i'w sychu.

Wrth i mi raddio o Academi Filwrol Merched Libya, tybiais fod y cyflwyniad wedi cael ei lwyfannu er mwyn cyflwyno neges arbennig - ymddiheuriad, efallai, am fod y wlad wedi tynnu'r fath elyniaeth i'w phen.

Rhuai'r cwestiynau hyn yn ei phen.

Fe gododd hen ddadl arall ei phen yn Somalia - lle bydd un garfan yn cyhuddo gohebwyr o ymhyfrydu mewn dangos lluniau o ddioddefaint a'r llall yn wfftio'r syniad fod rhaid amddiffyn y gwylwyr rhag ambell i wirionedd yn enw chwaeth.

Ceid cyfnodau, fel yn Oes Victoria, pan oedd y ffydd yng ngallu'r gwyddonydd ac yng ngallu'r dechnoleg a ddibynnai ar ei waith i ddatrys problemau cymdeithas ac arloesi byd newydd paradwysaidd, yn uchel ei phen.

Heddiw eto, fel y gwnaethai'n gyson yn ddiweddar, roedd wedi dringo i'w hoff fangre lle y gallai gael seibiant ar ei phen ei hun.

Edrychodd Eira ac `Elen ar ei ffrog hardd a'r cyrls melyn taclus ar ei phen.

Ond mae rhywbeth eironig yn y ffaith fod Kate Roberts yn codi ei phen yn rhai o straeon Mihangel Morgan gan ei bod yn gwbl deg dweud iddo ef wneud cymaint â hithau o ran datblygu ac ymestyn y stori fer.

?' 'Ddim rwan, Bob,' meddai Lisa, gan ysgwyd ei phen yn bendant a dyheu am fedru rhoi rhyw arwydd i'r gŵr ifanc i beidio â datgelu unrhyw gyfrinachau.

JT Roberts, BA, a oedd yn Weinidog ar y pryd ar Eglwysi Tan-y-fron a Phen-y-cefn, yn Henaduriaeth Dyffryn Clwyd.

Taflodd ei phen yn ôl yn hyderus lawen.

Ar ei phen hi, y tu ôl i graig, roedd twll bach - y fynedfa i `Ogof Angau'.

Pan ddaeth ati ei hun gwelai belen wen gwallt ac wyneb pryderus ei thad yn plygu drosti ac yn dal ei phen yn ei ddwylo a chlywai ei lais o bell: 'Fy seren, o fy seren!

Ond cyn imi gael amser i gerdded ar draws yr ystafell a chyrraedd ei phen pella yr oedd y cwbwl oll wedi diflannu.

"Paid â chymryd sylw ohoni." Gallai daeru bod yr wylan wedi gwyro'i phen ac wedi gwenu'n sbeitlyd arno pan ddywedodd hynny.

Gwêl Begw'r ieir yn swatio yng nghornel yr ardd 'a'u pennau yn eu plu, yr un fath yn union ag y stwffiai hithau ei phen i'w bwa blewog yn y capel ar fore Sul oer' (Tc yn y Grug).

Gwirioneddau sydd wedi gwrthsefyll rhaib y canrifoedd yn cael eu bygwth, eu darnio au dymchwel mewn cymdeithas syn prysur fynd ai phen iddi.

Cododd ei phen.

Dathlodd Station Road ei phen-blwydd cyntaf gyda ffigurau gwrando rhagorol - mae ymron i 90,000 o bobl yn gwrandon rheolaidd ar yr hanesion diweddaraf yn nhref ddychmygol Bryncoed.

Roedd ei phen yn hollti.

Rhaid i mi, bob amser, ofalu bod aerwy neu raff am wddf y fuwch cyn mentro i ddal ei phen.

`Lleidr!' bloeddiodd Debbie nerth esgyrn ei phen.

Roedd hi'n anodd dychmygu'r hen wraig honno a edrychai mor Gymreig a thraddodiadol â hen fenyw fach Cydweli, gyda'r siôl frethyn coch, a'r sgert frasddu, yr hen wraig â'i gwar esgyrnog yn grwm wrth iddi blygu'n dawel dros ei thro%ell, a'i phen yn frith dan y cap gwau, anodd oedd dychmygu honno'n deisyfu dyn!

Roedd ei gwallt yn ôl y tro yma, wedi ei glymu y tu ôl i'w phen.

Pwysodd ei dau benelin ar bren y ffenestr a chodi ei phen tua'r awyr.

Ond roedd hi'n ddigon call i beidio rhoi ei phen i mewn!

'Roedd Huana yn ferch hardd ond na fyddai byth yn codi'i phen oddi ar y ddaear un ai o swildod rhag i'r haul edrych arni neu o euogrwydd rhag i rywrai o'r llys edliw ei throsedd iddi.

nid ar ei phen ei hun, yn llithro lawr...

Ond doedd dim rhaid iddi ddangos dim i brofi pwy oedd hi ac fe gafodd grwydro oddi yno ar ei phen ei hun.

Wrth i Carol ysbarduno'r car bach yn ddidrugaredd tua'r gogledd, gallai glywed eu lleisiau'n parablu'n gynhyrfus am yr holl bethau a welent drwy'r ffenestri, a gwyddai mai felly'r oedd hi wedi disgwyl i bethau fod.Gallai ei chysuro'i hun nad ymddwyn yn fyrbwyll a wnaethai, ond paratoi cynllun brysiog yn ei phen a gweithredu arno'n syth.

Gan mai Enlli oedd yr unig ferch, rhoddwyd hi mewn cell ar ei phen ei hun.

Allwn i ddim gneud na thin na phen ohoni.

Cododd y gwres i'w phen eto a safodd ar ei thraed a cheisio gafael yn y silff-ben-tân i'w harbed ei hun.

Maen debyg mai Mark Roberts yw stricar prysuraf Prydain a redodd ar draws cwrt 14 yn Wimbledon eleni gan beri i Anna Kournikova guddio ei phen yn ei thywel.

Gallwn gredu fod economeg yn bwysig ond nid yw economeg ar ei phen ei hun yn ddigon i dreiddio i ddirgelwch lliw'r rhosyn na llesmair ei bersawr.

Troes y twll, sy'n llawn dþr erbyn hyn, yn gartref yr iâr ddþr a'i chyffelyb, a hed brain ac ydfrain o gwmpas y ddysgl-â'i-phen-i-lawr o awyr sydd yn y dþr.

Ar y daith i Lundain fe fydd aelodau'r Gymdeithas yn ymweld a nifer o bencadlysoedd y cwmniau ffôn symudol sydd rhyngddynt a phen y daith gan eu holi am eu polisïau ynglŷn â'r Gymraeg.

Byddai wedi hoffi brasgamu i lawr yr eil, ei chodi'n grwn o'i sedd a'i hysgwyd nes bod ei dannedd yn clecian yn ei phen 'mennydd-gwybedyn.

Dyma'r flwyddyn y dathlodd Radio Cymru ei phen-blwydd yn 21ain.

Neidiodd y rhyfelwyr ar ei chefn gan dorri ei chnawd â chledd a chyllell, gyrru eu gwaywffyn yn ddwfn iddi a hyrddio cerrig at ei phen.

Hedfanodd tylluan heibio a sefyll ar bolyn gerllaw gan ddal ei phen ar un ochr i edrych yn ddoeth arno.

Syrthiodd y tair i gysgu cyn gynted ag yr oedd eu pennau ar y gobennydd - Eira ar fatras ar y llawr, Iona mewn un gwely ac Elen mewn gwely uwch ei phen.

Trodd ei phen yn araf.

Roedd hi wedi plastro rhyw stwff gwyn anghynnes ar ei chroen cyn mynd i'w gwely ac edrychai ei phen fel coedwig o gyrlars pigog.

cyffrôdd drwyddi, trodd ei phen tuag ataf, y llygaid yn dân, a dweud yn glir glir, 'Am lefydd, nid am grefydd, am Rosgadfan.' Yna ymlonyddodd drachefn.

Yna daeth i lawr mor isel â phen y peiotiaid eraill ar y ddaear.

Rhaid ei bod hi wedi syrthio i gysgu rywbryd, a deffrodd yn hwyrach nag arfer, ei phen fel meipen a'i cheg fel cwter.

'O ie, fi'n gwbod.' cytunodd y Ddynas yn ddoeth gan ddal ei phen ar sgiw bwysig.

Camodd dros yr Heddwas a tharo'i phen i mewn i ddrws y siop lysiau ar gornel y sgwâr.