Mae'r Gymdeithas a pholisi hefyd o ofyn i bob ymgeisydd sy'n siarad Cymraeg i ymrwymo i siarad Cymraeg yn y Cynulliad.

CYFLWYNWYD adroddiad y Swyddog Cynllunio Lleol y cyflwynwyd ers y pwyllgor diwethaf polisi%au tai y cynllun lleol newydd i gyfarfod arbennig o'r Pwyllgor Iechyd a Thai a pholisi%au diwydiant a chyflogaeth i gyfarfod arbennig o Bwyllgor Datblygu'r Economi.

Does gyda nhw na phwyllgor na pholisi i ddelio â'r maes enfawr yma.

`Cael ysgwyd llaw â 'nghefnder yn ei gegin ei hun'; sgrifennu am arferion byw yr Americanwyr cyffredin; `cael cyfle hefyd i ysgwyd llaw â rhai o'i ddynion cyhoeddus'; rhoi blas o wleidyddiaeth a pholisi; `gweled hefyd rai o olion y galanasdra ofnadwy diweddar'; fel newyddiadurwr o'r iawn ryw, cyfleu rhywfaint o gyffro'r funud.

Ac nid safbwynt yn unig, ond traethiad neu faentumiad o hawl, a'r hawl oedd hawl y genedl i ffurfio ei hagwedd a'i hymateb a'i pholisi ei hun tuag at y rhyfel,--yr hawl, mewn byr eiriau, i benderfynu drosti ei hun a fynnai hi ymyrryd yn y rhyfel ai peidio.

Addysgu a hyfforddi aelodau'r Blaid yn ei pholisi a'i dulliau o weithredu oedd yn bwysig yn awr Mabwysiadodd y Blaid ddulliau cyfansoddiadol a di-drais o weithredu, ac addysgodd ei haelodau i ddefnyddio'r dulliau hyn i gyflwyno ei pholisi a'i neges i'r etholwyr mewn etholiadau lleol a seneddol.

Bydd y Gymdeithas yn parhau i ymgyrchu o blaid Deddf Eiddo er mwyn sicrhau cyfundrefn gynllunio a pholisi tai tecach i Gymru.

Yn ogystal â'r Cadeirydd fe etholir: (i) is-gadeirydd ymchwil a pholisi; (ii) is-gadeirydd cyfathrebu a lobïo; (iii) is-gadeirydd ymgyrchu gweithredol.

Er mwyn sicrhau fod modd i'r cynlluniau iaith ddylanwadu ar y broses addysgol, y mae angen yn ymarferol wahaniaethu rhwng cynllun iaith ar gyfer cyrff sirol neu genedlaethol, sydd yn ymdrin â materion gweinyddol a pholisi cyffredinol yn unig, a chynllun iaith ar gyfer sefydliadau addysgol, sydd - yn ychwanegol at faterion gweinyddol a pholisi cyffredinol - yn ymdrin â phrofiadau dysgu disgyblion a myfyrwyr unigol.

Yr oedd ar raglen y Gynhadledd gynnig oddi wrth un o ganghennau'r Gogledd, yn galw am ymwrthod â pholisi economaidd tybiedig y Blaid, a mabwysiadu polisi pendant sosialaidd; yr oedd y cynnig yn faith iawn, gan ei fod yn manylu'n llawn am yr hyn a olygid.

Ceisiadau am gymorth ariannol: Yr oedd amryw o lythyrau wedi dod i law a chafwyd trafodaeth ynglŷn â pholisi rhannu arian.

Heb ddealltwriaeth clir rhwng y ddau ni ellir trafod na pholisi rhaglen na chynllun marchnata a theithio.

Yn wahanol i'r Swyddfa Gymreig, fe gafodd meini prawf clir eu creu - fod angen i gynlluniau gynyddu'r cyfle i bobol siarad a defnyddio'r Gymraeg, fod yna dargedau a mesurau llwyddiant, ei fod yn cydweddu â pholisi%au Bwrdd (beth bynnag yw y rheiny).

Bydd aelodaeth y Senedd gyflawn ar ei newydd wedd fel a ganlyn: (i) cadeirydd; (ii) is-gadeirydd ymchwil a pholisi; (iii) is-gadeirydd cyfathrebu; (iv) is-gadeirydd ymgyrchu gweithredol; (v) is-gadeirydd gweinyddol; (vi) trysorydd; (vii) cynullydd a chynrychiolydd arall o'r grŵp ymgyrch Deddf Iaith i'r Ganrif Newydd; (viii) cynullydd a chynrychiolydd arall o'r grŵp Ymgyrch Addysg; (ix) cynullydd a chynrychiolydd arall o'r grŵp Ymgyrch Cymunedau Rhydd; (x) cadeirydd pob rhanbarth (ynghyd â chynrychiolydd ychwanegol mewn rhanbarthau lle mae celloedd byw oddi fewn iddi, sef adolygiad blynyddol yn unol â'r defn bresennol); (xi) golygydd Y Tafod; (xii) swyddog masnachol; (xiii) swyddog adloniant; (xiv) hawl i gyfethol 3 aelod e.e. i redeg ymgyrch dros dro arbennig neu i gel cynrychiolydd uniongyrchol o gelloedd myfyrwyr.

Gan y cynhyrchydd y mae'r gair olaf ynglŷn â chynnwys a pholisi, ond y golygydd sy'n didoli a dethol, yn trefnu rhediad y rhaglen ac yn dewis i ble i anfon y camerau.

Oedd roedd y Blaid yn bod yn yr ystyr fod iddi swyddogion, aelodau a'i bod wedi cynnal cyfarfod cyhoeddus i hybu ei pholisi%au, ond awgrymu y mae'r dystiolaeth am y misoedd a ddilynodd Pwllheli mai peth marw-anedig oedd y blaid, i bob golwg.

Yr oedd ef yn dal yn gadarn at yr egwyddor honno ac fe geisiai ymhob ffordd bosibl berswadio'i Blaid i ddod yn ôl at ei pholisi gwreiddiol.

Ond beth yw ei pholisi%au?

Bydd pob grŵp ymgyrchu canolog yn cael ei gynrychioli ar y senedd gan ei gynullydd, ynghyd ag unigolion penodedig a fydd yn gyfrifol am y dair elfen hanfodol: ymchwil a pholisi; cyfathrebu a lobïo; gweithredu.