Mae Sian Howys, aelod amlwg o Senedd Cymdeithas yr Iaith Gymraeg, sydd hefyd yn weithwraig gymdeithasol yng Ngwynedd wedi anfon llythyr at Rhodri Morgan y Prif Ysgrifennydd sy'n galw ar i'r Comisiynydd Plant a apwyntir yng Nghymru i fod yn berson dwyieithog.

Fe fydd plant yn chwarae ym mhob man.' `Gwell i ni symud yn gyflym 'te,' meddai'r swyddog.

Crewyd hanes diwylliannol wrth i BBC Cymru lansio'r darllediad Cymraeg cyntaf erioed o'r Teletubbies. Yn ôl pob sôn, mae plant ifanc wrth eu bodd gyda'u ffrindiau hollddysgedig newydd.

Morgais i brynu tþ yw'r enghraifft amlycaf yn hanes y rhan fwyaf ohonom, ond hawdd medru dychmygu fod sawl un wedi benthyca arian i brynu car, talu am wyliau neu anfon plant i'r coleg.

Cofiaf i mi sylwi y bore hwnnw fod rhai o'r plant yn y dosbarth wedi eu gwisgo yn hollol yr un fath â'i gilydd - pedwar neu bump o fechgyn yn f'ymyl mewn siwt lwyd, dywyll, hynod o blaen, er yn lân, a rhai genethod mewn siwt o'r un lliw a defnydd, a'r un patrwm â'i gilydd yn union, gyda ffedogau gwynion, llaes a dwy lythyren wedi eu stampio arnynt.

A oes yna elfennau dosbarth ynghlwm yn y drefn bresennol, yn enwedig ymhlith rhieni plant yr ysgol Gymraeg mewn ardal di-Gymraeg?

nodweddion plant ifanc

Nawr gall tair cenhedlaeth fwynhau trysorau Llyfr Mawr y Plant yn y Mileniwm nesaf a rhannu'r profiad darllen unigryw hwn unwaith eto.

Mae ein hiaith mewn enbydrwydd, ein tir o dan warchae gan estroniaid, ein diwydiannau'n adfeilion a'n plant ar wasgar ym mhedwar ban y byd.

amcanion y gweithgarwch, a nodi at blant o ba oedran a gallu y cyfeirir ef nodiadau ar y drefn a ddefnyddiwyd a sylwadau ar anawsterau tebygol wrth ymdrin â'r plant a'u deallusrwydd trefniant a dosbarthiad y cyfarpar sampl o ganlyniadau a gafwyd wedi eu trin yn fathemategol briodol cyflwyniad o luniau, graffiau, sylwadau, etc.

LUCKY, cyfarwyddwr Canolfan theatr Genedlaethol Bratislava, Slofacia, mewn cynhadledd i drafod theatr plant a phobl ifanc yng Nghiwba yn gynharach eleni.

Hefyd bod Ruth, geneth arall o blith 'plant' Pengwern, a Nolini ac Enomeris, wedi gweld Philti yn trin cornwyd oedd gan Pengwern ar ei glun, ac wrth gwrs fod ei ddillad wedi eu datod iddi fedru gwneud hyn.

Hyn oll yn gwneud imi feddwl am y yr holl wersi syrffedus yna y bu'n rhaid i mi ac eraill eu dioddef yn yr ysgol - ac y mae plant yn dal i'w dioddef mae'n debyg.

Nhw yw plant Pat Harris o Frynbuga, un o sylfaenwyr y mudiad BUSK, sy'n ymgyrchu tros ddiogelwch bysus ysgol.

Felly y mae plant y ddwy flynedd gyntaf wedi ymsefydlu yno.

Gwadai Mary ei gyhuddiad a bu rhagor o ffraeo rhyngddynt, ac aeth hi a'r plant at ei mam unwaith yn rhagor.

'Fe werthai'r hen John Jones lyfr ar fagu plant i hen lanc fel fi!' meddai.

Mae nifer o'r rhaglenni hyn yn adlewyrchu cryfder BBC Cymru o ran newyddiaduraeth materion cyfoes, ac roedd hyn yn amlwg trwy gydol y flwyddyn gyda chyfraniadau i ddarllediadau ar radio a theledu o ddigwyddiadau megis yr Uwch-gynhadledd Ewropeaidd yng Nghaerdydd, a phrif raglenni dogfen ar y teledu megis Place of Safety, am yr ymchwiliad i gam-drin plant yng Ngogledd Cymru, ac In The Red Corner, a ddilynodd gystadleuaeth arweinyddiaeth y Blaid Lafur yng Nghymru.

Hefyd, roedd y plant yn pacio te ar gyfer yr ynys gyfan.

Cafodd Cyfres Cae Berllan, sef cyfres o storïau byrion, eu sgwennu mewn ymgynghoriad ag arbenigwr iaith ar gyfer plant sy'n dechrau darllen.

Does dim digon o safleoedd sydd wedi eu bwriadu ar gyfer plant, ac felly dydy plant ddim yn gallu manteisio'n llawn ar y cyfrwng newydd.

Erbyn diwedd Awst, fe ddaeth hi'n amlwg wrth sgwrsio â thimau newyddiadurol eraill a oedd yn gwneud yn fawr o haelioni Cronfa Achub y Plant, fod y gêm luniau wedi datblygu.

Mi fyddai yna stori ysgafn yn y Cymru'r Plant weithiau, ond prin y byddai hi byth yn ddigon digri i'w hail- adrodd ar y ffordd adre o'r ysgol neu wrth aros iddi stopio bwrw glaw ar bnawn Sadwrn.

Deallwn i wyl Seilo gael cyfarfod y prynhawn i'r plant, eitha' llewyrchus ond braidd yn denau mewn cynulleidfa a chystadlu oedd cyfarfod yr hwyr.

"Mae'r pwyslais pennaf ar feithrin llafaredd y plant.

Llawlyfr astudio ar gyfer plant sy'n dysgu gwyddoniaeth drwy gyfrwng y Gymraeg.

Ar ben trais ei gwr, poen ysgaru, cyfrifoldeb y plant ac amodau byw anobeithiol, yr oedd swyddog y dref yn ei gwrthod.

Ni welent ychwaith obaith y gwþr a'r gwragedd am y dyfodol, eu gofal dros eu plant, na'u paratoi wrth hau a medi.

"Wyt ti wedi clywed honno am y ras rhwng y crwban a'r ysgyfarnog?" "Do, siŵr," meddai un arall o'r plant/ "Clywais i honno pan oeddwn i'n ddim o beth." "Debyg iawn, debyg iawn - a beth mae'r stori fach honno wedi ei ddweud wrthyt ti?" "Mae hi'n bwysig dal ati," meddai un o'r merched.

I'r plant rhoes Gymru'r Plant, a llyfrau fel Llyfr del, Llyfr Nest, Llyfr Owen, Llyfr Haf.

Gallai plant chwarae yn y mannau agored rhwng y fflatiau.

Daeth nifer o rieni'r plant i wrando arnynt a diolchir iddynt am eu cefnogaeth.

Côr Plant Pencoed a Dafydd Iwan 'Na i chi noson anfarwol i edrych ymlaen ati.

Anodd iawn meddwl amdani yn llwyddo fel adloniant i deulu cyfan gan nad oes digon yma i gadwr plant ieuengaf ar binau.

Maentumiai gwrthwynebwyr na ellid dibynnu ar yr enwau am fod cyfartaledd uchel ohonynt yn enwau plant, a phobl a oedd wedi arwyddo fwy nag unwaith.

A fydd eu plant yn gwneud eu gwaith cartref mewn llythrennau Rhufeinig ynteu mewn sgript Gyrilaidd, ynteu mewn Arabeg?

Hyd yn ddiweddar iawn yn y ganrif bresennol, dysgid plant i beidio byth â siarad Cymraeg ym mhresenoldeb y di-Gymraeg.

Dyna ichwi un o'r llyfrau gwersi gorau fu erioed ar gyfer plant.

Eu rheswm dros y cyngor oedd fod ar y plant amddifaid, yn enwedig y rhai ieuengaf, angen mam.

Ond plant oedd y gwaethaf, wrth gwrs.

Mae Drama, Comedi, Chwaraeon, Newyddion a Materion Cyfoes, Gêmau a Chwisiau, Cerddoriaeth o bob math a Rhaglenni Plant a Phobl Ifanc yn rhan reolaidd o amserlen S4C.

Mae ystyried dilyniant, parhad a chydlynedd yn y cwricwlwm yn elfennau holl-bwysig yn y broses o gynllunio ysgol-gyfan, er mwyn creu continuum addysgol i'r plant.

Dylai fod cydymdeimlad a Thony Blair - a'i fusus - ymhlith pawb sydd wedi ceisio magu plant.

Bwyd i Bosnia: Bu'r plant yn brysur yn casglu bwyd i blant anffodus Bosnia fel Ymgyrch Dalgylchol i helpu'r trueiniaid hyn.

Brysiodd y plant eraill i gyd o'r coridor ac i'w gwersi fel llygod.

Adrodd yr Ymrwyniad Dirwestol wedyn, nerth esgyrn ein pennau þ 'Yr wyf yn addaw, drwy gymorth Dur, ymgadw rhag pob math o ddiodydd meddwol.' Dau fath o blant oedd yna bryd hynny þ plant y Rhodd Mam, yn dda a drwg.

Fodd bynnag, o safbwynt cadwraethol ac addysgiadol, dylid annog y defnydd o bethau heblaw mawn, a thrafod y rhesymau dros hynny gyda'r plant.

Mae'r Ddeddf Plant yn gosod rheidrwydd ar yr awdurdodau lleol i gadw cofrestr o blant gydag anableddau yn eu hardal.

Cyhoeddwyd heddiw fod S4C wedi rhoi trwydded i Wasg Carreg Gwalch, Llanrwst, i gyhoeddi cyfrol newydd o'r clasur, Llyfr Mawr y Plant, ar gyfer Nadolig 1999.

GW^YL DDEWI: Ar ol gwasanaeth Cymru fore Dydd Gŵl Ddewi, rhannwyd cennin Pedr o wneuthuriad plant yr Ysgol Sul Gymraeg i'r gynulleidfa.

Bydd y Llyfr Mawr y Plant newydd yn cynnwys straeon cyfarwydd (yr awduron gwreiddiol, J O Williams a Jennie Thomas) am gymeriadau bythwyrdd megis Wil Cwac Cwac a Siôocirc;n Blewyn Coch, posau hen a newydd a lluniau o'r llyfr gwreiddiol.

Anfonodd Duw ei Fab Iesu i'r byd yn gyflawn o'r bywyd perffaith i'n dysgu amdano ac i'n gwahodd bawb, gwerinoedd yr holl ddaear ,i mewn i'w Deyrnas ei Hun." Oblegid ei fod yn gweld "Gormes gyfalafol-imperialaidd yn caethiwo plant y Tad yng Nghymru ac yn eu difreinio%, meddai Gerallt Jones, "Y mae'n genedlaetholwr Cymraeg o Gristion".

Jones (Arglwydd Maelor) yn arwain Noson Lawen, a'r plant fel angylion yn canu ac yn adrodd, a hiwmor a drama amser Lecsiwn - y Neuadd dan ei sang - yn gwrando ac yn heclo pan oedd galw.

Gwenent wrth ei gyfarfod a dysgodd hyd yn oed eu plant mai da yn wir, oedd Duw, i anfon dyn tebyg i'w mysg.

Ceisiodd Ali ei orau i berswadio Mary i aros, gan fynd cyn belled â gwrthod i'r plant fynd gyda hi yn y gobaith y byddai hynny'n ei darbwyllo.

Cododd un ohonynt ei arf at ei ysgwydd ac anelu at y plant.

Ond, os mai trwy gyfrwng iaith wahanol y dysgir plant y mae'r Saesneg yn famiaith iddynt dyna broblemau.

Fe ddylen nhw, o bawb, wybod pa mor ofnadwy o annheg yw hi i ymweld ag anwiredd plant ar eu tadau.

Does dim plant ysgol i fod yn y ward, ond wir, fedrwn i byth eich gwrthod.

Ac nid yn unig hynny, ond rhaid ymarfer y plant i siarad Saesneg safonol - dim rhagor o acenion sir Gaerhirfryn a Chocni.

Ond bu rhaid iddo gyfaddef wrtho'i hun, yn anewyllysgar ddigon, fod golwg eithaf difater ar bawb - hyd yn oed y plant - a oedd yn y cerbyd hir, a'i galon ef yn carlamu gan gyffro eiddgar: a pharhau i guro'n gyflym a wnai pan gyrhaeddodd Paddington.

Mae technoleg hefyd yn rhan hanfodol o'r ffordd y mae plant yn dysgu. 18.

Pab newydd: John XXIII. Geni'r plant cyntaf yr effeithiwyd arnynt gan Thalidomide.

Mae carped sy'n adrodd darnau o'r stori ar lawr swyddfa'r cofrestrydd ac ni chaniateir i unrhyw un ganu unrhyw fath o gerddoriaeth yn y Bungelosenstrasse oherwydd ar hyd y stryd hon, yn ôl y chwedl, yr arweiniodd y Pibydd y plant cyn iddyn nhw ddiflannu.

Geni'r plant cyntaf yr effeithiwyd arnynt gan Thalidomide.

Does na ddim llawer o eiriau sy'n ddieithr i'r plant ac erbyn hyn rwy'n dueddol o ddefnyddio mwy o'r ffurfiau gogleddol.

Dyma olwg arwynebol iawn ar hanfod addysg gynradd a datblygiad plant bach.

I sillafu'n gywir, mae'n bwysig gweld y gair yn ogystal â'i glywed; a hwyrach bod plant sy wedi cael eu codi o'r crud ar luniau'r teledu yn ei chael yn haws i ddarllen lluniau na darllen geiriau.

Bydd y tîm meithrin yn defnyddio'r wybodaeth yma wrth arsylwi, gwerthuso a monitro cynnydd y plant.

Maen nhw'n llyfrau braf i'w perchen ac mae rhes ohonyn nhw ar silff lyfrau'r plant.

Mae hon yn fforwm i'r sector wirfoddol drafod gyda chynllunwyr gwasanaethau.e.e.Mae Fforwm Plant a Theuluoedd Gwynedd yn mynd o nerth i nerth fel grwp lobio, ynghyd a cheisio clustnodi'r angen am wasanaethau a hyfforddiant nas darperir gan y sector statudol.

Mae awduron yn y ddwy iaith yn poeni am yr un gofalon, boed y rheini'n gymdeithasol (fel diweithdra), yn fyd-eang (fel pryder niwclear), neu'n bersonol (fel plant yn tyfu i oed).

Estynnwn ein cydymdeimlad dwys i Douglas, y plant, ac i ddau frawd Mair, sef Howard a Penri a'r teuluoedd.

Bu'r rhieni yn amyneddgar am amser hir ac ni phallodd eu brwdfrydedd a'u penderfyniad i gael addysg trwy gyfrwng y Gymraeg i'w plant yn y Rhondda.

Llew Jones wedi ei brofi ei hun yn awdur llyfrau plant mwyaf toreithiog a sylweddol.

"Come here John Jones," meddai'n awdurdodol, a gwelais f'amddiffynnydd yn mynd ato, ac i mewn i'r ysgol, a'r plant eraill i gyd yn swilio.

Beth bynnag eu henillion, p'un a oedd y rhieni'n gymharol gyfforddus neu'n dlawd, dodid y plant allan i weithio pan fyddent yn saith neu wyth mlwydd oed, yn ferched a bechgyn fel ei gilydd.

Ai plant yntai meddwon sydd yn euog o hyn?

Arferai fod yn eitha' ffyddlon yng nghapel Ebeneser, neu Gapel Pen, Llanfaethlu, ac arhosai'r plant yn eiddgar am sŵn ei esgidiau hoelion mawr wrth iddo droedio'n drwm i'w sedd yn y blaen.

Mae yna safon ddwbl ym mater yr iaith y mae plant yn cael eu haddysg trwyddi.

'Henaint ni ddaw ei hunan', w'sti." "Rwyt ti'n ffodus." "Ydw wir; mae Megan gen i o hyd a'r plant i gyd o fewn cyrradd." "Ac yn Gymry i'r carn." "O, rydw i'n cyfri 'mendithion, raid i ti ddim gofalu ond chefais i ddim bywyd mor foethus â chdi cofia." "Ddim yn faterol, naddo.

Aethpwyd â Siwsan, y plant a minnau i swyddfa er mwyn ein holi eto gan swyddogion oedd yn awyddus i wybod sut roedden ni'n ein hadnabod ein gilydd.

Golyga hyn y bydd un o lyfrau plant pwysicaf yr ugeinfed ganrif (a welodd olau dydd gyntaf yn 1931) yn ymddangos ar ei newydd wedd erbyn y flwyddyn 2000.

Ein holi ynghylch y swae fod ffrind i Ferched Beca yn gwitho yng nghegin neu erddi y Plas yntefe, ac yn diangyd yn y twllwch i rybuddio plant Beca o'r cynllwynion i'w dal rhwng Y Priordy yn Aberteifi a'r Plas.

Mewn buggy neu gadair olwyn fechan (push-chair) y caria mamau eu plant heddiw, neu mewn cwd ar y cefn neu wrth y fron.

Mi fuo' nhad yn hynod o garedig efo plant y fro y pryd hynny (a wedyn o ran hynny).

I gymharu â siroedd Penfro ac Aberteifi, ym Morgannwg roedd llawer o'r plant yn llai na phum mlwydd oed, a'r plant dros ddeg yn llawer prinnach, am fod cyfle ganddynt i fynd i weithio yn y gweithfeydd, a dyna a wnaeth i Lingen gefnogi nid yn unig ddeddfwriaeth yn erbyn gadael i blant bach weithio, ond hefyd i roi pwys ar ganolbwyntio ymdrechion i gael ysgolion babanod yn yr ardaloedd diwydiannol.

Cario'r bwyd, y llestri a dillad glan i'n plant, brat rhag baeddu wrth fwyta, clytiau i'r babi ...

* adrannau gwasanaethau cymdeithasol sy'n darparu lleoedd statudol ar gyfer plant mewn angen mewn canolfannau dydd neu ganolfannau teulu neu mewn ysgolion gwirfoddol;

'Mae yna berthynas glo/ s yn datblygu rhwng y nyrsys a'r plant bach hyn.

Mae cyflwyniad gan yr ymgynghorydd iaith, Betty Root, tu mewn i'r clawr, yn egluro bwriad y gyfres a rhoi syniadau i'r rhiant ar sut i ddarllen y llyfr gyda'u plant.

Holwyd nifer o'r plant heb i'w rhieni fod yn bresennol.

Cyn mynd ati i chwilio am atebion i'r ddau gwestiwn, efallai y byddai'n well i ni edrych ar y cyswllt, y cyd-destun, y cefndir, y math o lefydd lle mae plant o dair i bump oed yn derbyn eu haddysg feithrin.

Mewn dau chwinciad, yr oedd y plant i gyd allan o'r car.

Mae'r term yma yn cynnwys plant ag anghenion arbennig ac ag anableddau.

Ei bwriad yw sicrhau bod rhywbeth i'w fwyta gan y plant ifainc, yn enwedig y rhai sydd newydd gyrraedd y gwersyll.

Cawsom enghreifftiau'n ddiweddar o rieni'n mynd i drafferth a chost i sicrhau na fyddai eu plant hyd yn oed yn clywed Cymraeg ac yn eu symud o ysgolion lle'r oedd "gormod o Gymraeg".

Ac yn wir i chi, fel yr oedd cloc yr eglwys yn taro deuddeg, i lawr â'r mul, a diniwedirwydd a chredo'r plant mewn grym ewyllys da wedi ei atgyfnerthu a'i gadw, wel am flwyddyn arall o leiaf.

Maen cychwyn trwy grybwyll grwpiau sydd wedi cael dylanwad mawr ar nifer o fandiau, ond syn cael prin ddim cydnabyddiaeth am hynny - Yr Alarm, Pooh Sticks, Crumblowers, Plant Bach Ofnus ac yn y blaen.

Golygfa fythgofiadwy gyda'r baneri yn chwifio yn nwylo'r plant bach.