Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

pleidiau

pleidiau

Gall hi adael hynny i'r awdurdodau lleol Cymreig a'r pleidiau politicaidd yng Nghymru.

nychu a'i gwasgu i farwolaeth gan ormes y pleidiau Seisnig.

Mae'n werth atgoffa'r pleidiau, er hynny, bod yna gryn dipyn yn y fantol.

Pasiwyd Deddf Iaith 1993 gan y Torïaid heb gefnogaeth unrhyw un o'r pleidiau eraill yn San Steffan - i ddweud y gwir pleidleisiodd Plaid Cymru a 'r Democratiaid Rhyddfrydol yn ei herbyn.

Mae'r pleidiau yn amlwg wrthi.

Gyda methiant y canol i greu consensws o fewn gwlad sy'n prysur ymffurfio'n rhanbarthau economaidd a diwylliannol, nid yw'n destun syndod y bydd y pleidiau rhanbarthol yn chwarae rhan allweddol yn y senedd newydd.

Mae'r un peth yn wir, wrth gwrs, yn y pleidiau eraill, ond bod hyd yn oed llai o'u hymgeiswyr nhw a gobaith o ennill.

Nes y ceith plaid Cymru driniaeth deg a chyfartal â'r pleidiau Prydeinig -- yma yng Nghymru o leiaf -- anodd gweld y Blaid yn torri trwodd yn fuan trwy Gymru.

Mae'r pleidiau eraill i gyd ymhell ar ôl - Llafur 2.5%; Rhyddfrydwyr Democrataidd 3.4% (yr unig blaid yn ystod y flwyddyn i ddangos cynnydd yn y defnydd o'r Gymraeg) a'r Ceidwadwyr 0.6%.

Ar raglen Election Call Vaughan Roderick (ar y teledu a'r radio) rhoddwyd cyfle i bobl gyffredin holi arweinyddion y pleidiau yng Nghymru.

Gobeithio - yng Nghymru - yr ysgogith hynny y pleidiau eraill i dorchi llewys hefyd - ac osgoi'r sefyllfa debygol trwy weddill y Deyrnas Unedig lle fydd etholiad pwysig yn dennu nifer truenus i chwarae rhan ynddo.

Aethpwyd ati i wahodd yr awdurdodau lleol, y cymdeithasau a'r cyrff crefyddol a'r eglwysi, y pleidiau gwleidyddol a mudiadau, i anfon cynrychiolwyr yno.

Dyma blaid ifanc a orfododd etholwyr Cymru i ystyried achos rhyddid eu cenedl fel y pennaf peth mewn gwleidyddiaeth, ac yn y man gorfodwyd y pleidiau eraill, a anwybyddodd anghenion Cymru cyhyd, i roi sylw iddi.

Yn ogystal, gwaharddwyd pleidiau gwleidyddol, papurau newydd, undebau llafur, alcohol, a Saesneg ar arwyddion ffyrdd.

Er mai gwr bychan o gorff yw'r Arglwydd - Dafydd" i Brif Ysgrifennydd y Cynulliad ac i arweinyddion y pleidiau - y mae eisoes yn llenwi ei le gan ddod a thipyn o liw a steil i'r siambr.

Ar raglen Election Call Vaughan Roderick (ar y teledu ar radio) rhoddwyd cyfle i bobl gyffredin holi arweinyddion y pleidiau yng Nghymru.

Yn y cyfnod cyn yr etholiad tueddodd pethau i dawelu tra oedd y pleidiau ynghlwm wrth eu gwaith etholiadol.

Doedd neb yn disgwyl clywed gan bawb wrth gwrs ond yng nghynadleddau'r Ceidwadwyr a'r Democratiaid Rhyddfrydol, cafwyd annerchiad byr gan arweinwyr Ewropeaidd y pleidiau, a chan eu llefarwyr seneddol ar faterion ewropeaidd.

Clywsai fod y Toriaid o blaid Ysgrifennydd i Gymru a Llafur o blaid Cyngor, ond anodd oedd credu'r hyn a glywsai, o gofio am wrthwynebiadau diweddar y pleidiau hyn.

Am genedlaethau bu eu capeli ymreolus yn feithrinfa democratiaeth ac yn fagwrfa arweinwyr undebau llafur a'r Siartiaid a'r pleidiau gwleidyddol.

Ac ni fydd y lliw haul a gafodd ein haelodau o'r Cynulliad yn ystod eu hwyth wythnos o wyliau haf wedi dechrau gwelwin iawn na fyddan nhw'n paciou bwced au rhaw am dair wythnos arall o'r siambr ar gyfer cynadleddau y pleidiau gwleidyddol.

Os coeliwch chi rai o aelodau seneddol y pleidiau eraill, cabinet moddion ydi Rod Richards, a'i lond o bethau gwenwynig.