(Y ffrwydrad ferraf bosib o fiwsig bywiog band pres.

Sylwer ar y mwrthwl-fwyell o Fwlchyddwyallt, erfyn sy'n edrych fel copi, mewn carreg, o fwrthwl-fwyeill metel Oes y Pres.

Llewelyn Williams o Goleg y Trwyn Pres ar y Ficer Prichard), a chymaint o wir hanes yr amser fu sydd i'w gael mewn cymdeithas fel hon wrth wrandaw ffrwyth ymchwiliadau rhai eraill; a phan feddylier fod tro pawb ohonom i chwilio drosto'i hun, ni raid petruso dywedyd fod dibenion gorau'r gymdeithas yn cael eu hateb yn llwyr".

Ond be mae pres yn dda erbyn cyrraedd yr oed yma?

yn dda i ddim ond i ladd ei hun yn rhedeg er mwyn i ti a Steve gael pres cwrw!' gwaeddodd Mam.

Yn hytrach, yn ogystal â mân swyddi y tu allan i'r tū, byddaf hefyd yn rhoi help llaw i gadw'r lle yn dwt o'r tu mewn, megis dilyn hwfar fel dilyn ci gwyllt, polishio'r darnau pres a rhoi sglein sbesial ar fwrdd a chadair a chwpwrdd.

Gafaelodd yn benderfynol yn y dwrn pres, a'i droi.

'Paid a phoeni am y pres Mam, mi ofynna'i i Sion Corn.'

Ond dyna oedd y peth rhesymol oherwydd diffyg pres a diffyg niferoedd, mi fasa'n gwneud synnwyr i ni gyd gyfarfod ar y Sul yn un Eglwys yn Aberdaron.

Er bod mics Steffan Cravos yr un mor sinistr â'r fersiwn wreiddiol, mae'r offerynnau pres yn chwarae rhan amlwg ar y trac cyntaf, ac maent yn ychwanegu llawer at effeithlonrwydd y gân.

Fel y dengys y map, y mae Ceredigion yn weddol gyfoethog mewn olion Oes y Pres.

Roedd rhai'n ddigon calongaled i weud mai llygadu pres 'i gŵr roedd i; 'i bod hi'n sylweddoli na fydde fe ddim byw'n hir.

'Sgen i ddim pres, Miss Lloyd,' ebe fi'n araf.

Un o weddillion pres tecaf Ceredigion yw'r darian gron, wyth modfedd ar hugain ar ei thraws, sydd yn yr Amgueddfa Brydeinig.

Sut oedd hi'n mynd i egluro i EJ fod y pres siwrin wedi diflannu?

Eu gwerthu am geiniog yr un mewn tafarnau a ffeiriau ac yna gwario'r pres ar gwrw a dianc heb dalu oedd ei arfer cyn hynny.

Llais fel pres, yn gyfoethog ac yn sgleiniog ac yn aeddfed.

Wedi hynny y cawn y dystiolaeth gyntaf fod haearn yn disodli pres, a bod y cyfnod a elwir Oes yr Haearn wedi dechrau.

Yn ei wynebu, roedd band pres yn canu alawon addas i ddathlu pen blwydd annibyniaeth Ariannin.

Treuliai ef ei bnawniau Sadwrn yng nghwmni ei fyddin breifat o gyfeillion, un ai ar deras y stadiwm bêl-droed yn cega ei dîm a gollai yn ddieithriad, neu ar y prom yn pwmpio pres i beiriannau soffistigedig y parlyrau adloniant.

Y dyddiau hynny, nid y cwmni%au teledu ac ati a benderfynai werth ac apêl gornest ond y rhai oedd yn barod i dalu eu pres wrth y clwydi i weld gornest go iawn cyn bod sôn am borthi neb â gornestau rhwydd drwy fewnforio 'stiffs' i greu record a statws artiffisial i'r un ffefryn.

Fel y dywedwyd eisoes, yr oedd cysylltiadau ag Iwerddon yn mynd yn ôl o leiaf cyn belled ag Oes y Pres.

Arllwysodd Rhys y pres o'i gadw-mi-gei ar y gwely a'i gyfri'n ofalus er ei fod o'n gwybod i'r ddimai faint oedd ganddo oherwydd iddo gyfri'r pres y Sadwrn diwethaf hefyd a'r Sadwrn cyn hynny.

`Amdanat ti roeddwn i'n poeni, bach, nid am y pres,' meddai Mrs Regan.

Dwi 'di talu'r pres cadw draw ichdi un waith mis yma.

"Yr Iancis sydd â'r pres," medda fo.

Gwelir ei llun ar glawr un o gatalogau'r Amgueddfa, rhywbeth o harddwch gwaith gofaint Oes y Pres.

Beth sy'n fy nghyffwrdd i bob blwyddyn yw gweld plant yn cyfrannu eu pres poced eu hunain i'r gronfa a hefyd fel mae pobol sy'n aml heb lawer o bres eu hunain yn cyfrannu'n hael i Blant Mewn Angen," meddai.

Llawn yn y llaethdai oedd y crochanau o hufen a'r pedyll pres o faidd.

Fe'i gwelais un bore ar fy ffordd i'r ysgol yn rhuthro o'r tŷ a thynnu'r drws yn glep ar ei ôl a gweiddi: 'Cadwch eich pres 'ta.