Pan ymwelodd y ddirprwyaeth gyntaf â Nicaragua ym 1994, roedd sôn am sefydlu Prifysgol yn Bluefields, ar arfordir yr Atlantig.

Cyn ei gysegru yn esgob Tyddewi, bu Thomas Bec yn ganghellor Prifysgol Rhydychen, yn ogystal â llenwi swyddi pwysig eraill.

Gallwch gysylltu a Nia yn yr Archif Adran Gerdd, Coleg Prifysgol Gogledd Cymru, Bangor.

Yna, o dan nawdd Adran Efrydiau Allanol Coleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, bu ganddo o bryd i'w gilydd ddosbarthiadau ym Mwlch-y-groes, Pencader, Dihewyd, Rhydlewis, Bwlch-llan, Ceinewydd, Llanrhystud a Llwyncelyn.

Wyddech chwi mai ymgais rhywun i gyfieithu trifle yw, er nas gwelais erioed mewn print, treiffl yw ymgais dila y llyfryn Terman Coginio, Ysgol Addysg Prifysgol Cymru, a 'melusfwyd cymysg' yn Y Geiriadur Mawr.

Canys trasiedi eironig a chwerw yw Prifysgol Cymru, ffrwyth pennaf deffroad cenedlaethol y werin Gymreig a Chymraeg.

Hefyd, roedd ei diddordeb yn y maes ethnogerddoriaeth fel rhan o'i gradd BA (Cerdd) yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Gogledd Cymru, Bangor, yn gymhwyster ychwanegol.

Sefydlwyd Bwrdd Gwasg Prifysgol Cymru gan Statud y Brifysgol ym 1922.

Yn yr erthygl hon mae Jane Cartwright, sy'n fyfyrwraig ymchwil yn Adran y Gymraeg, Prifysgol Cymru, Coleg Caerdydd, yn egluro pwy oedd Dwynwen a pham y cysylltir ei henw â gþyl y cariadon.

Mae mwy nag un aelod o'r ddirprwyaeth, sydd ar staff Prifysgol Cymru, wedi mynegi awydd i ddychwelyd i Bluefields i dreulio cyfnod fel darlithwyr yn y Brifysgol.

O fewn Coleg Prifysgol, Bangor, mae'r Ysgol Gwyddor Môr (sydd wedi ei lleoli ym Mhorthaethwy).

Derbynnir ymgeiswyr yn aelodau drwy arholiad sydd bum gwaith yn haws nag arholiad isaf Prifysgol Cymru'. Achosodd ei sylwadau rwyg enfawr rhwng y Brifysgol a'r Orsedd.

Wrth gwrs, ychydig a'i darllen, hyd yn oed dan orfodaeth mewn cwrs prifysgol.

Achubwyd y sefyllfa pan ymyrrodd Dr Peter Davies (Prifysgol Lerpwl), cynrychiolydd Cyngor Archaeoleg Forwrol gogledd-orllewin Prydain.

Y colegau sy'n cymryd rhan ydy Coleg Glannau Dyfrdwy, Coleg Llandrillo, Coleg Llysfasi, Coleg Meirion-Dwyfor, Coleg Menai, Athrofa Gogledd Cymru, Prifysgol Cymru Bangor, Coleg Garddwriaeth Cymru, Coleg Harlech a Choleg Iâl.

Mae'r flwyddyn 2000 yn 600 mlwyddiant ymgais Owain Glyn Dðr i wireddu ei dair breuddwyd fawr dros Gymru, sef Prifysgol, eglwys annibynnol a senedd i Gymru.

Graddiodd Arshad Rasul mewn Peirianneg Electronig o Sefydliad Gwyddoniaeth a Thechnoleg Prifysgol Manceinion (UMIST) yn 1976 ac mae ganddo dros ugain mlynedd o brofiad ym maes peirianneg teledu.

Ac mewn gwirionedd cryfhawyd y tanbeidrwydd pan ddaeth rhai o adannau Coleg Prifysgol Llundain i'n plith fel noddedigion rhyfel.

Yn ddarlithydd prifysgol cyn iddo ymddeol y mae un o'r awduron, Alun Rhys Cownie o Gaerdydd, yn ddysgwr ac yn awr yn byw ym Mhwllheli lle dysgodd Gymraeg.

Cyrhaeddais Athrofa Prifysgol Cymru, Caerdydd (UWIC) yn ddidrafferth ond ble roedd y Ganolfan Athletau Dan-do Genedlaethol?

Graddiodd dau arall gydag ef yn y dosbarth cyntaf, sef Idris Foster, Coleg Iesu, Rhydychen, yn ddiweddarach, ac A. O. H. Jarman, Athro'r Gymraeg yng Ngholeg Prifysgol Caerdydd ar ôl hynny.

Er enghraifft, bu Owen Prys yn y Coleg Normal, Bangor, a Herber Evans yn y Coleg Normal, Abertawe, ac yn naturiol at ddiwedd y ganrif daw colegau Prifysgol Cymru i'r darlun.

Llew' drwy'r blynyddoedd ym myd llyfrau plant, o'r dyddiau cynnar hynny (ar ddechrau'r pumdegau) pan gâi cyrsiau i awduron eu cynnal yn y Cilgwyn, Castellnewydd Emlyn, at ennill Gradd MA Prifysgol Cymru am ei gyfraniad i lenyddiaeth plant.

Eisteddwn yn fy swyddfa yn Llyfrgell Aberystwyth un bore yn cynnal sgwrs â Dyfnallt Morgan, darlithydd yn Adran Efrydiau Allanol Coleg Prifysgol Bangor wedi hynny, a Reg.

Beth sydd wedi digwydd i'n Prifysgol?' gofynnodd Mathew.

Yn ystod yr haf, cyhoeddir Ystadegaeth Elfennol (Gwasg Prifysgol Cymru) gan y Dr Gwyn Chambers sydd yn ddarllenydd yn Adran Fathemateg Coleg Prifysgol Gogledd Cymru, Bangor.

Yn Offshore, a lefarwyd gan Tim Piggot Smith, dogfennwyd blwyddyn ym mywyd staff a myfyrwyr Athrofa Gwyddorau'r Cefnforoedd Prifysgol Cymru ym Mangor.

Yn Offshore, a lefarwyd gan Tim Piggot Smith, dogfennwyd blwyddyn ym mywyd staff a myfyrwyr Athrofa Gwyddoraur Cefnforoedd Prifysgol Cymru ym Mangor.

Mae'r diolch yn bennaf i ffrwyth misoedd o waith rhwng Adran Bolisi Bwrdd yr Iaith a Bill Hicks o Ganolfan Bedwyr, Prifysgol Cymru, Bangor, meddai.

Bu'n fyfyriwr disglair yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, ac oddi yno aeth i Goleg y Bala i baratoi ar gyfer y Weinidogaeth.

Sonia Trevor Fishlock yn un o'r lyfrau ar Gymru am ddarlithydd prifysgol yn siarad yn ddirmygus am ymdrechion gwraig ddi-Gymraeg i feistroli'r iaith.

I genedl fel Cymru sydd heb ei gwladwriaeth ei hun y mae sefydliadau cenedlaethol, megis Prifysgol, Amgueddfa, Llyfrgell, Eisteddfod ac yn y blaen yn hanfodol at amddiffyn ei hunaniaeth.

Un o'r rheini yw Dr Densil Morgan, darlithydd yn Adran Astudiaethau Crefyddol Coleg Prifysgol Bangor.

Ap Dewi a JB Owen Ysgol Gwyddorau Amaeth a Choedwigaeth Coleg Prifysgol Cymru, Bangor.

Yn chwithig braidd, y gwr a adfywiodd y cof am Penri oedd yr Eglwyswr piwus, Anthony a\ Wood, bywgraffydd cynfyfyrwyr Prifysgol Rhydychen a dyn y dywedwyd amdano 'na ddywedodd air da am neb erioed'.

Derbyniodd Huw Lewis (20 oed) a Hedd Gwynfor (20 oed), y ddau yn fyfyrwyr yng Ngholeg Prifysgol Cymru Aberystwyth, rybudd swyddogol gan yr heddlu cyn cael eu rhyddhau.

Petasai wedi cael addysg Prifysgol, mi allasai yn hawdd fod wedi gwneud marc." Yn ei flynyddoedd olaf yr oedd yn bur feudwyaidd.

Ceisiodd yr Athro Steve Jones, genetegydd o Goleg Prifysgol Llundain, ddatrys dirgelion yr hyn a olygir wrth Gymreictod a chenedligrwydd, ynghyd â dadansoddi o ble, yn hanesyddol felly, y daeth cenedl y Cymry.

Coleg Dewi Sant, Llanbed, yn dod yn seithfed aelod o Goleg Prifysgol Cymru.

Cefais fy arbed rhag cael ysgariad gorysgytwal oddi wrth fy nghefndir gan mai i Goleg Prifysgol Cymru ym Mangor yr euthum i ddilyn cwrs gwyddonol am y flwyddyn gyntaf.

Llangefni Mehefin 23 Gareth Thomas, Aelod Seneddol; Yr Athro Derec Llwyd Morgan, Prifathro Prifysgol Cymru Aberystwyth; Bethan Evans (Gwanas), awdures; Y Cynghorydd Goronwy Parry.

Casglwyd arian y gweithiwr o Gymro at y colegau prifysgol.

"Dwi'n gwybod bod 'na lot gormod o siarad am addysg yn yr ysgolion gan bobol Prifysgol sy'n gwybod dim am y peth ond mae gen i gydymdeimlad ag athrawon dosbarth chwech dan drefn newydd pethau.

Yr unig gymhwyster a fynnai Eglwys Lloegr gan ei phregethwyr oedd gradd mewn prifysgol - sef dysg, ac nid duwioldeb, a allai ddod gyda phrofiad mewnol yn unig.

Rhoes arweinwyr y genedl, yn lleygwyr ac yn weinidogion, eu hegni gorau glas i sefydlu cyfundrefn addysg Saesneg drwyadl ym mhob rhan o Gymru o'r ysgol elfennol hyd at golegau normal a thri choleg prifathrofaol, a Siarter Prifysgol i goroni'r cwbl.

Fe'i ceir yng Ngeiriadur Prifysgol Cymru, ond mae ei ystyron gwreiddiol yn anghynefin erbyn heddiw.

Gall asiantaethau'r llywodraeth ganolog, y Sefydliad dros Ecoleg Ddaearol a Choleg Prifysgol Gogledd Cymru, Bangor, hwythau eu harolygu.

Y mae'n ddinas sydd yn enwog am sawl rheswm gwaith dur, prifysgol, polytechnig, digon o siopau da, dau dim peldroed, twrnameintiau snwcer yn y Crucible Theatre a llawer mwy.

Y mae yna rai sydd wedi derbyn graddau prifysgol am lawer iawn llai nag a gyflawnwyd gan Huw Jones - bachgen o Fôn yn wreiddiol a fu am ddeng mlynedd yn was ffarm cyn troi at y weinidogaeth.

Gwasg Prifysgol Cymru.

Agor Ysbyty Prifysgol Cymru yng Nghaerdydd.

CYFLWYNWYD adroddiad llafar y Prif Weithredwr ar ddau gynllun arall, sef Oblygiadau Gofal yn y Gymuned (Tai Eryri) ac Arolwg Hyfforddiant Staff (Prifysgol Lerpwl).

Weithiau, y trefnydd ei hun fyddai'r ysgogiad yn yn y lle cyntaf, dro arall cyfarfyddid ar gais aelod o Adran Iaith neu Adran Addysg Prifysgol neu Bolitechnig.

yn unol ag amcanion y ganolfan o greu cysylltiadau a cholegau a chyflogwyr ledled cymru o'r cychwyn, cyhoeddwyd y manylion cyntaf am y cynllun ar rwydwaith fideo prifysgol cymru.

Cyhoeddwyd y papur syn dweud hyn yn rhifyn Hydref o'r Economic Journal gan ddau Athro Prifysgol, Bruno Frey ac Alois Strutzer, sydd wedi dod i'r casgliad nad yw hyd yn oed penderfyniadau gwleidyddol yn effeithio ar faint hapusrwydd pobol gyda datganoli - maen nhw jyst yn hoffi datganoli doed a ddel.

Ymysg y siaradwyr mae Richard Wyn Jones o Sefydliad Gwleidyddiaeth Cymru Prifysgol Cymru Aberystwyth, a fydd yn ein goleuo ar strwythur y Cynulliad a sut y bydd yn gweithio.

Yr enghraifft fwyaf o'r math yma o delesgop yw'r un yn arsyllfa Yerkes, arsyllfa Prifysgol Chicago.

Am flynyddoedd fe fu'n aelod o adran Hanes Cymru yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, ac yn warden Neuadd Pantycelyn.

Mewn athroniaeth y graddiodd Iorwerth a daeth J. R. Jones, wrth gwrs, yn amlwg ar ôl hyn fel Athro Athroniaeth Coleg Prifysgol Abertawe.

'Rhoes ei geiniog brin at godi'r coleg' er mwyn i'w fab ei hunan beidio â medru nac iaith ei dad nac ystorïau'i dadau na gwybod dim am 'adlais cerddi ei ieuenctid pell'. Mynych y dywedwyd mai'r gwahaniaeth rhwng colegau Prifysgol Cymru a phrifysgolion dinasoedd masnachol a diwydiannol Lloegr yw mai meistri masnach a diwydiant a greodd y sefydliadau Seisnig ond ceiniogau'r werin a gododd golegau Cymru.

Rhoddir rhan dda o'r bennod i olrhain datblygiad astudiaethau tafodieithol yng Nghymru a gychwynnwyd yn niwedd y ganrif ddiwethaf, dan nawdd Urdd Graddedigion Prifysgol Cymru, dan lywyddiaeth yr Athro Anwyl, Aberystwyth.

Hoffwn gydnabod ein gwerthfawrogiad i'n noddwyr hael, Y Swyddfa Gymreig, Banc Barclays, Cymdeithas Adeiladu'r Alliance and Leicester a chymorth ymarferol Prifysgol Cymru, Aberystwyth a Theledu AGENDA.

Mae Huw Lewis sy'n 20 oed yn dod o Pencrug, Gerddi-Padarn, Llanbadarn Fawr, yn fyfyriwr yn Adran Gwleidyddiaeth Rhyngwladol, Prifysgol Cymru, Aberystwyth.

Jerry Hunter Soffestri'r Saeson Gwasg Prifysgol Cymru.

Yr oedd y tri dylanwad y cyfeiriwyd atynt - nerthoedd grymusaf yr oes - yn cyniwair yn drydanol trwy gylchoedd ysgolheigaidd a meddyliol Prifysgol Rhydychen tra oedd Davies yno.

O ddechrau'r ddeunawfed ganrif ymlaen, 'doedd dim gwrthbwysau arall - dim cymdeithasau tai coffi, dim dosbarth masnachol Cymraeg, dim agnosticiaid prifysgol, dim criwiau o arlunwyr, dim diletantiaid llengar (ac eithrio ychydig o bersoniaid), dim isfyd Bohemaidd.

Erbyn cyrraedd colegau Prifysgol Cymru dyw pethau ddim wedi gwella ers y pumdegau a'r chwedegau, fe gewch chi wneud Cymraeg, Hanes, Ysgrythur a Daearyddiaeth os ydych chi'n lwcus, drwy gyfrwng y Gymraeg a dyna ni.

Dywedir iddo gael ei addysgu'n breifat ac nid oes son iddo fod mewn prifysgol, ond y mae ehangder ei ddiddordebau'n ei osod yn enghraifft nodweddiadol o ddiwylliant gwyddonol yr ail ganrif ar bymtheg, oblegid yr oedd yn hanesyddol, yn archaeolegydd ac yn ieithegydd a ymddiddorai'n fyw iawn mewn dacareg ac amaethyddiaeth ac a wyddai gryn dipyn am wyddoniaeth ddiweddaraf ei ddydd.