Cyng R P HUGHES Cadeirydd Ffederasiwn C A Ll Gwynedd Penfras Uchaf Llwyndyrys, Pwllheli

Mae'r Adran Dechnegol yn cadw llygaid ar safleoedd megis harbwr Pwllheli.

Yr enghreifftiau mwyaf trawiadol o'r rhwystr hwn yw'r rheini a dreuliodd oes yng Nghymru gan wrthod yn gyndyn gwneud unrhyw ymgais hyd yn oed i ynganu "Machynlleth" neu "Pwllheli% yn gywir.

(i) Llythyr gan Gyngor Tref Pwllheli yn gofyn sut y pwysir a mesur y gynrychiolaeth yn y trefi o'i gymharu â'r wlad o fewn Dwyfor.

Gyda'r nos yn yr haf byddai'r meinciau i lawr ger Penycei yn llawn o ddynion mor, pawb a'i bibell yn ei ben yn hel atgofion am hynt a helynt cychod a llongau.Clywid enwau llefydd fel Valparaiso, Taltal, Callao, Buenos Aires, Cape Town, Hambro a Genoa yn amlach o lawer na llefydd fel Pwllheli a Chaernarfon.

Dau sy'n sefyll yn y cof yn arbennig yw Philip Jones, Porthcawl a Morgan Griffith, Pwllheli; er y byddai Mam yn dweud mai defnyddio plant fyddai Philip Jones i ddangos ei hun a chreu difyrrwch i'r oedolion.

Y mae tuedd ynom ni'r cyfreithwyr i ddefnyddio'r Saesneg ar bob achlysur posibl: wele Gyngor Tref Pwllheli, rai wythnosau'n ôl, yn cystwyo dau gwmni o gyfreithwyr o dref nid nepell (a'r partneriaid yn y ddau gwmni yn Gymry Cymraeg þ un o'u plith yn Brifardd Coronog!) am iddynt anfon llythyrau uniaith Saesneg at y Cyngor Cymraeg hwnnw.

(Robyn Lewis, Pwllheli)

Hwn, wrth gwrs, oedd yr hen wersyll a ddaeth wedyn yn eiddo i Billy Butlin ger Pwllheli.

Nid oedd yr ardal yn un boblog a chofiaf Ernest Roberts yn pwysleisio droeon petai Pwllheli yn methu talu ei ffordd, y byddai hynny'n ddiwedd ar unrhyw obaith am gynnal y brifwyl mewn cylch gwledig o hynny ymlaen.

Yr ail am y Gadair oedd Tudwal Davies, Pwllheli, ac enillodd ei fab, H. Emyr Davies, y Goron yn yr un Eisteddfod.

"Dyna i chi fi y noson o'r blaen," meddai, "yn fy ngweld fy hun yn trafaelio drwy'r nos mewn cylch o amgylch Pwllheli, Aberdaron a Nefyn."

Cafwyd gwâl ym Mhencaenewydd ger Pwllheli dro'n ôl gyda thair lefren ynddi - dwy frowngoch ac un glaerwen.

Er ei geni yn Lerpwl, magwyd Mrs Jones ym Maesteg, South Beach, Pwllheli.

Fel hyn y'i gwelai yn Eisteddfod Pwllheli y flwyddyn honno--"pawb yn chwysu Cymreictod yn chwartiau, Cymraeg ar bob llaw, a'r ysbryd Cymreig yn byrlymu drosodd .

Cyfarfod sefydlu Plaid Genedlaethol Cymru yng ngwesty'r Maesgwyn, Pwllheli.

Er yn byw yn y de ers rhai blynyddoedd un o fechgyn Pwllheli yw'r awdur ac hefyd yn awdur clasur o lyfr ar hanes y dref honno.

''Dyn nhw wedi symud Pwllheli ne' rwbath?' ''Da ni wedi talu am gal mynd i weld - The First of the Few.' 'Do'n tad.' 'Nid i fynd â hwch Beudy'r Gors at bae.' 'Ifan Paraffîn dreifar sybmarîn.' 'Petha' ifanc 'ma wedi mynd yn gegog, Ifan Ifans,' sylwodd William Huws a ddioddefasai'r un o math enllib yn flaenorol.

I gyfran helaeth o bobl Eifionydd ddechrau'r ganrif - ac i ryw raddau o hyd - Pwllheli yw "Y Dref".

(c) Pont Rhyd Hir, Ffordd y Cob, Pwllheli (Dygwyd yr eitem hon gerbron fel mater o frys ar ardystiad y Cadeirydd oherwydd y derbyniwyd llythyr gan Gyfarwyddwr Priffyrdd y Cyngor Sir ar ôl i'r rhaglen gael ei hanfon at yr aelodau a'r brys i ymateb).

Does dim Benllech Bay, Pwllheli Bay na Cricieth Bay.

Cais llawn - adfer a newid wynebau blaen y siopau Rheswm: I roddi cyfle i'r Prif Swyddog Cynllunio drafod y cais ymhellach gyda'r aelodau lleol a Chyngor Tref Pwllheli.

(b) Gorchymyn Pedestrianeiddio'r Cyngor Sir - Sgwâr y Farchnad, Pwllheli CYFLWYNWYD adroddiad y Prif Swyddog Cynllunio yn rhoddi manylion am gynllun ar y cyd â'r Cyngor Sir i bedestrianeiddio'r sgwâr uchod.

(b) Ardaloedd Cadwraeth Pwllheli Cyfarfod anffurfiol gyda dirprwyaeth o Gyngor Tref Pwllheli CYFLWYNWYD adroddiad y Prif Swyddog Cynllunio.

Oedd roedd y Blaid yn bod yn yr ystyr fod iddi swyddogion, aelodau a'i bod wedi cynnal cyfarfod cyhoeddus i hybu ei pholisi%au, ond awgrymu y mae'r dystiolaeth am y misoedd a ddilynodd Pwllheli mai peth marw-anedig oedd y blaid, i bob golwg.

Roedd hi'n anhygoel canfod fod Siwsan Pwllheli ar y kibbutz yn gweld y byd trwy lygaid Cymreig ac Iddewig tra bod Siwsan Porthmadog ym Methlehem yn gweld y byd trwy lygaid Cymreig ac Arabaidd.

Teimlwn erbyn hyn eu bod yn ystyried Pwllheli fel lle iddynt ymarfer ar gyfer mynd i le mwy.