Yn ail, yn y rhagymadrodd, sonnir am y ddwy gyfrol bwysig a gyhoeddodd.

Roedd y rhagymadrodd llawn - a maith, ar brydiau - yn hanfodol.

Fel y dywed Branwen Niclas, Cadeirydd cyfredol Cymdeithas yr Iaith Gymraeg yn y rhagymadrodd i raglen y Cyfarfod Cyffredinol, 'Ym mlwyddyn ola'r mileniwm gwelwn gyfle allweddol i Gymdeithas yr Iaith arwain newidiadau sylfaenol yng Nghymru ac mae agenda'r Cyfarfod Cyffredinol yn gosod seiliau ar gyfer hynny.

Cynnwys lu mawr o gerddi rhagorol a erys yn eu blas tra pery'r iaith ac nid y rhan lleiaf pwysig o'r gyfrol, o ran glendid arddull a graenusrwydd cynnwys, yw'r Rhagymadrodd.

Rhagymadrodd.

Pan ddeuai'r rhagymadrodd i ben, yr un oedd y fformiwla bob tro.

Gwahoddwyd Daniel Huws, ein prif awdurdod ar lawysgrifau'r oesoedd canol, i baratoi disgrifadau o'r llawysgrifau pwysicaf sy'n cynnwys y testun, a Ceridwen Lloyd-Morgan i ysgrifennu rhagymadrodd pwrpasol ar sail ei gwybodaeth arbenigol am berthynas y testunau Cymraeg â'r gwreiddiol Ffrangeg; mae canfyddiadau'r ddau yn ddadlennol a diddorol.

Yn y 'Rhagymadrodd' i Rheolau a Dybenion dywed Charles o berthynas i'r rheolau, "Barnasom fod yr ychydig rai canlynol ôll â sail iddynt yn y Gair Sanctaidd (yr hwn yw ein rheol gyflawn a sicr..." [Ceir y 'Rhagymadrodd' yn gyflawn yn William Hughes, Life and Letters of the Rev.

Ceir llyfryddiaeth ddethol, a Rhagymadrodd gan y golygydd.

Yn naturiol, ceir yn y rhan o'r rhagymadrodd sy'n canolbwyntio ar yr anterliwtiau eu hunain, bob math o wybodaeth amdanynt yn amrywio o'r ffaith fod Huw Jones yn Eglwyswr selog beirniadol o fawrion Methodistiaeth fel Howel Harris, i'r nifer o benillion a ddosbarthai'r anterliwtiwr i'w hactorion.

Rhagymadrodd

Mae'r tâp newydd ddechrau troi, a'r gwahoddiad-orchymyn hwn ar ddechrau'r cyfweliad yn rhagymadrodd i stori fach am y modd y cymerodd Wil Sam yn erbyn nionod unwaith ac am byth yn hogyn bach, pan stwffiodd ei frawd - yr arlunydd a'r hanesydd celf erbyn hyn, Elis Gwyn - slotsyn i'w geg.

CANU ANEIRIN, GYDA RHAGYMADRODD A NODIADAU Gol.

Cynigir rhagymadrodd sydd fwy neu lai yn astudiaeth drylwyr ond dealladwy dros ben serch hynny, o dri o Anterliwtiau Huw Jones o Langwm.