Mae'r cyfarfod hwn yn un o gyfres o gyfarfodydd y mae'r Gymdeithas wedi eu cynnal gyda'r Ysgrifennydd Gwladol, Plaid Cymru a'r Rhyddfrydwyr Democrataidd.

Y blaid newydd yn ffurfio cynghrair gyda'r Rhyddfrydwyr.

Yn sicr roedd y Rhyddfrydwyr ifainc, Thomas Edward Ellis a David Lloyd George, yn ymwybodol iawn o'r elfen honno.

Y Rhyddfrydwyr yn colli eu mwyafrif yn yr Etholiad Cyffredinol.

Etholiad gwael i'r Rhyddfrydwyr: o'r 475 o ymgeiswyr etholwyd 9 yn unig a 5 o'r rhain yng Nghymru.

Dyma'r Rhyddfrydwyr hwythau'n penderfynu cefnogi Ymgyrch ond eu bod hwy am drefnu Cyfamod, fel yn Sgotland, yn hytrach na Deiseb, ac fe drefnid yr Ymgyrch a'r Ddeiseb gan y Blaid Ryddfrydol ei hun.

Ie; roedd y rhyddfrydwyr diwinyddol yma yn mynd i'w gilydd pan gyfodid cwestiynau gwirioneddol radicalaidd a bygythiol i sylfeini'r Ffydd.

Mewn cyfarfod cyhoeddus drefnwyd gan Gymdeithas yr Iaith Gymraeg yng Ngwesty'r Angel Caerdydd nos Fawrth Mai 16eg - cyfarfod i lansio deiseb Cymdeithas yr Iaith Gymraeg dros Ddeddf Iaith Newydd, deddf a fyddai yn rhoi statws swyddogol i'r Gymraeg - fe gafwyd cefnogaeth gref gan Elin Jones, llefarydd Plaid Cymru ar yr iaith Gymraeg, a Christine Humphreys ar ran y Rhyddfrydwyr Democrataidd.

Jeremy Thorpe yn olynu Jo Grimond fel arweinydd y Rhyddfrydwyr.

Mae'r pleidiau eraill i gyd ymhell ar ôl - Llafur 2.5%; Rhyddfrydwyr Democrataidd 3.4% (yr unig blaid yn ystod y flwyddyn i ddangos cynnydd yn y defnydd o'r Gymraeg) a'r Ceidwadwyr 0.6%.

Yr SDP yn penderfynu ymuno â'r Rhyddfrydwyr.

Fel yr oedd teimladau'n poethi, a pherygl i'r Rhyddfrydwyr dynnu'n ôl, daeth yr Henadur William George i'r adwy ac apelio at ei blaid ail ystyried a rhoi'r Ymgyrch, fel yr awgrymasai Plaid Cymru, yn llaw mudiad unol nad oedd yn rhwym wrth na phlaid nac enwad, cyngor na mudiad o unrhyw fath.

Y Rhyddfrydwyr yn ennill yr etholiad cyffredinol.

Roedd y gohebydd di-enw yn eglwyswr a Thori digymrodedd a'i holl bwrpas oedd rhwystro Datgysylltiad yr Eglwys a dadlau hawliau'r tirfeddianwyr ar draul Anghydffurfwyr, Rhyddfrydwyr, Cenedlaetholwyr, Tenantiaid a'r Wasg Gymraeg - yn enwedig Baner Thomas Gee.

Jeremy Thorpe yn ymddiswyddo fel arweinydd y Rhyddfrydwyr, a David Steel yn ei olynu.

David Steel yn rhoi'r gorau i arweinyddiaeth y Rhyddfrydwyr.

Winston Churchill oedd cocyn hitio pawb wedi i streic y Cambrian ddarfod: 'Oedodd yn rhy hir cyn danfon y milwyr i fewn', meddai perchnogion y pyllau glo; 'buasai'n well iddo ddefnyddio'r fyddin ar bob adeg, yn hytrach na'r heddlu', honnodd ASau Torlaidd a Rhyddfrydwyr asgell-dde.

Ond nid oedd ganddo ddim i'w ddweud wrth y rhyddfrydwyr ymholgar yn y canol.

Y diwrnod wedyn, dydd Sadwrn y cyntaf o Ionawr yn Amwythig, cyfarfu'r Rhyddfrydwyr.

Prif Ddigwyddiadau Hanesyddol Y Rhyddfrydwyr yn ennill yr etholiad cyffredinol.

Pleidleisiodd Plaid Cymru a'r Rhyddfrydwyr yn erbyn.

Er mai'r Ceidwadwyr a'r Rhyddfrydwyr oedd prif bleidiau Prydain, 'roedd pethau'n dechrau newid.

Darganfu nad oedd yn gallu dygymod â'i duedd flaenorol i gondemnio Eglwys Rufain am ei llygredd a gwendidau eraill, a gofynnai iddo'i hun tybed ai yr eglwys honno yn unig oedd yn ddigon cryf i amddiffyn crefydd yn erbyn ymosodiadau'r rhyddfrydwyr seciwlar.

Yn ddiweddarach, ac fel canlyniad i ymyriad William George, daeth y Rhyddfrydwyr o blaid corff annibynnol.

Sut bynnag, asgwrn y gynnen ar y pryd oedd bwriad y Rhyddfrydwyr i drefnu'r holl ymgyrch eu hunain.

Ofnai rhai mai cynllwyn ydoedd cefnogaeth y Blaid Rhyddfrydol er ceisio marchogaeth ar gefn y farn gyhoeddus a oedd yn prysur gryfhau o blaid Senedd; "Cast etholiadaol ydyw%, meddai Saunders Lewis gan gyfeirio'n amlwg at yr etholiad cyffredinol a oedd ar ddod, a mynnai rhywun fod yn Rhyddfrydwyr yn bwriadu defnyddio Cymru er mwyn eu plaid a Phlaid Cymru am ddefnyddio'r Blaid er mwyn Cymru.

Diwedd gyrfa Lloyd George fel arweinydd y Rhyddfrydwyr.