Fe roddai darlun fel hwn flewyn o chwaeth i gegin lom Nefoedd y Niwl a thestun siarad am fisoedd i werin ddiniwed Bol y Mynydd.

Dyna o leiaf y rheswm a roddai fy mam am ymagwedd anghariadus ei thad tuag ati.

Yn wyneb y dehongliad "treisgar" a roddai rhai pobl barchus ar dân Penyberth, yr oedd e'n tybio mai da fyddai pwysleisio'n gyhoeddus mai plaid gyfansoddiadol a heddychol oedd y Blaid; ond yn ôl y cof sydd gennyf i, nid oedd e'n sicr mai doeth fyddai codi'r mater i'r gwynt yn y Gynhadledd: tebyg ei fod yn ofni yr ai'n ddadl fawr ar y cynnig, a hynny'n fel ar fysedd y collfeirniaid o'r tu allan.

Yn gyntaf oll, disgwylid iddo reoli'n dda ac, yn ail, edrychid arno fel un a roddai esiampl i eraill o'i 'berffeithrwydd' (neu o leiaf ei ddehongliad ef ohono) er mwyn gwneud dynion eraill yn dda.

Y broses allblygol; rhannu doniau â chefn gwlad; adlewyrchu'r goludoedd a fuasai'n hanfod ei gyff ei hun ac a ddangosai y 'mawredd a chymeriad' a feithrinai ' o gadw tŷ gwedi y tad': y nodweddion allblygol hynny a roddai ystyr i fywyd yr uchelwr; hebddynt ni allai ei gyfiawnhau ei hun yng ngolwg ei geraint, ei gymdogaeth, na'r wladwriaeth a roesai iddo wisg gydnabyddedig ei statws gweinyddol.

Ambell dro fe gai ei bryfocio gan y dynion oherwydd ei arafwch ar y naill law a'i gyflymder ar y llall, ond byddai gan Francis bob amser ateb a roddai daw arnynt.

Mi roddai unrhyw beth am gael ffrwyth i'w fwyta bob dydd ...

Fe roddai hi'r byd i gyd yn grwn am gael neidio i un ohonynt a mynd ar wib am y gorwel yn lle cael ei hangori fel hyn ddydd ar ôl dydd wrth wely ei nain.

Ond mewn gwledydd eraill, lle nad oedd y brenin neu'r llywodraethwr wedi llwyddo lawn cystal i orfodi'i ewyllys ei hun ar draul hawliau'r Eglwys, byddai'n demtasiwn o'r mwyaf iddo fabwysiadu dysgeidiaethau hereticaidd a roddai iddo gyfoeth ac awdurdod ac a fyddai'n haws eu hieuo wrth agwedd ffafriol ei ddeiliaid tuag at iaith a chenedlaetholdeb.

Ar ôl gorffen fe roddai'r saer coed fesur amgylchedd yr olwyn i'r gof.

Fel yr awgrymwyd eisoes fe fyddai ei gwrs diwinyddol yng Nghaergrawnt wedi gwneud Morgan yn bur hyddysg yn hanes y cyfieithu ysgrythurol a amlinellwyd uchod, ac fe roddai'r ddysg hon iddo safon i allu cloriannu'n ystyrlon yr hyn oedd eisoes wedi ei gyflawni mewn perthynas â chael yr Ysgrythurau yn Gymraeg.

Dro arall gwelid y golygyddol yn troi'n adolygiad ar lyfr pwysig, un a roddai gyfle i'r golygydd roi ei farn arno, a thynnu sylw at yr hyn a fyddai'n berthnasol i'r ymofynwyr Undodaidd.

Weithiau fe wnâi'r gof rimyn yn y bedol fel y byddai'r hoelen bedoli yn mynd o'r golwg yn y rhimyn Ar ôl ffitio'r pedolau, a hwythau yn barod,- fe roddai'r gof hwynt yn y gasgen ddŵr a oedd yn yr efail; fe'u gosodai hwynt ar ymyl y blwch pedoli, lle yr oedd yno yr hoelion yn barod mewn lle arbennig, y rhasp a'r morthwyl pedoli hefyd.

Tyfai blewiach brith o dan ei drwyn a edrychai fel mwstash heb ei wrteithio'n iawn, ac ar waelod ei ddwy foch roedd cysgodion pinc a roddai ffurf anghynnes i'w wyneb.

Yn hyn a'u denai oedd y pwyslais a roddai Beca ar bynciau diwylliannol, ar gymunedau ac amgylchedd dan fygythiad, ac yn enwedig ar bynciau Cymreig.