Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

ryw

ryw

Yn ychwanegol i waith y fferm, roedd y rhan fwyaf ohonom yn gorfod gwasanaethu yn yr 'Home Guard' neu ryw wasanaeth rhan amser arall.

Ond i ryw greadur bach ofnus a swil fel fi, a minnau'n edrych i fyny felly o ddyfnder fy sêt wrth yr organ tuag at ei uchelfan ef yn y Sêt Fawr wrth Fwrdd y Cymun, yr oedd edrych i'w ddwy ffroen aruthrol ar un eiliad fel edrych i ddau dwll blwmars hen ffasiwn yn bochio yn y gwynt.

Ar ryw ystyr mae'r lluniau'n ein hatgoffa mai môr a mynydd a daear a grymoedd natur yw'r unig bethau cyson yn hyn o fyd.

Ar y dechrau, gwadodd y tad iddo symud y gwn, ond cyfaddefodd wedyn iddo ei sythu ryw gymaint, rhag iddo syrthio ar John.

Sefydlwyd hon yn y chweched ganrif pan anturiodd Sant Aelhaearn, sant o Gegidfa Maldwyn ac un o ddisgyblion Beuno, i Lanaelhaearn o Glynnog Fawr, ryw bedair milltir i ffwrdd.

Roedd erill yn mynnu cofio am y llyged glas gole'na, ac yn dweud fod ganddo fe ddylanwad o ryw fath arni hi - dylanwad wenci ar gwningen, os mynnwch chi.

Roedd hi wedi bwriadu cael gwledd gyffelyb y llynedd, ond cafodd Eurwyn ryw virus a bu'n rhaid gohirio tan eleni.

Dim ond un wedd - a gwedd gamarweiniol i ryw raddau - ar gymeriad Ieuan Gwynedd yw hon.

Fodd bynnag, a chymryd bod y glud sy'n eu dal wrth ei gilydd yn hyblyg i ryw raddau, yna fe allai blygu tipyn dan ddylanwad grymoedd allanol.

Arhosais i bethau ddod atynt eu hunain ryw ychydig: y fegin yn dal i weithio er bod yr esgyrn yn ratlo ar ôl y glec, ac roedd y byd yn dechrau sadio wedi fy nhaith din-dros-ben drwy'r awyr ar ddeng milltir ar hugain yr awr.

yn y gwynt a rhyw olwg arno fel tase fe'n ddiweddar i ryw gwrdd "Ddaeth e ddim 'nôl y noson honno, na bore trannoeth.

Gorfod chwilio am ryw chwe throedfedd o dywod go lân i barcio'r corff, y bwced a'r rhaw a'r holl geriach a chael tywod yn crensian rhwng ein dannedd wrth fwyta'r brechdanau ac yn rhedeg yn afon fach ar hyd y tudalennau rydych chi'n ceisio'u darllen.

Dwy ryw natur mewn un Person, Syndod nefoedd fawr ei hun!

'Mae Mario Veit wedi bod i'r sgwâr ryw 30 o weithie, o'dd e eriôd wedi colli a wedi atal 18 o'i wrthwynebwyr.

Byddai'r trin a'r trafod yn para am ryw ddwyawr a hanner i deirawr, yna fflud ohonom yn ffaglu am fwyty'r Harpers.

Yr oedd milgi yn arwydd o ryw ddileit mewn chwaraeyddiaeth, bron na ddywedwn mewn hapchwaraeyddiaeth.

Mae gennyf ryw deimlad fod y sawl a oedd am droi ei gefn ar galedwaith y pwll glo a chlawstroffobia'r ffas yn y cyfnod gorthrymus yma yn hanes y glofeydd yn mynd naill ai i'r weinidogaeth neu'n mynd yn dramp.

Bid a fo am hynny, mae'r gair Cymraeg 'awen' yn nes o ran ei ystyr i ysbrydoliaeth nag ydyw dychymyg, ac onid wyf yn camgymryd, 'roedd Waldo'n ffyddlon i ryw gynneddf yn ei natur wrth ddewis y gair hwn, ac wrth wneud, 'roedd yn gallu cadw'r hyn a oedd yn werthfawr yn ystyr y gair 'Imagination' i Blake heb gael ei lluddias gan rai o ragdybiaethau'r meddwl diweddar am y dychymyg.

Beth sydd gan ryw i wneud â dosbarthu copi%au o Delta ddywedwch chi?!

Yn y diwedd, dwi'n cael ryw fath o floda iddi, ac yn cael bocsus o ddiod a chreision.

Yn ffodus i'r ffermwyr hyn, mae eira trwm Sweden yn y gaeaf wedi bod o ryw help iddyn nhw i ddod o hyd i'r baeddod, ac felly yn rhoi cyfle iddyn nhw i'w dal neu eu lladd nhw.

meddwl rydw i am greulondeb rhai o'r pabau ac mae gen i ryw obsesiwn ynglŷn â'r chwilys, yna'r brwydro ofnadwy rhwng catholigion a phrotestaniaid, a'r creulondeb a'r poenydio a'r erledigaeth ar y ddwy ochr, a'r holl wrachod a gafodd eu llosgi, a ffanatigiaeth jonestown a arweiniodd naw cant o bobl i gyflawni hunanladdiad, heb sôn am y seiliau crefyddol y tu ôl i'r holocaust hynny yw fod yn cael ei hategu gan y celwydd taw'r iddewon groeshoeliodd crist, a'r defnydd o ddyfyniadau ysgrythurol i gyfiawnhau dienyddio gwrywgydwyr ).

Ond 'does dim capel i'w goffa/ u bellach er bod yr Achos yn dal i rygnu 'mlaen am ryw hyd yn y festri .

Ar ryw brynhawn gwlyb fe'm rhoddwyd mewn ystafell ar fy mhen fy hun i basio'r amser gyda thwr o ddisgiau gramoffon.

Ni roddir ystadegau ar wahân am y ddau ryw, ond mae'n amlwg mai dim ond cyfnod cymharol fyr a dreuliai'r merched yn yr ysgol.

Gwaedai fy nghalon dros John Jones druan, am mai o'm hachos i, ar ryw ystyr, y cafodd ei gosbi.

Pan oedd neb o gwmpas, mi'r oedd pethau'n go dawel, er yn amal mi fyddai 'na ryw gnofa eiriol rhwng y ddau, ond y tro yma roedd y cydddealltwriaeth mor berffaith a chrefydd y Piwritaniaid, ac roedd 'na obaith am lasiad yn y fargen, 'dach chi'n gweld.

Cynganeddion digon amrwd þ a masweddus weithia þ ond roeddna ryw werth mewn peth felly, mae'n siŵr gen i." "Oes felly oedd hi, yntê?

Amlygir hynny yn y cyfeiriad a wna Siôn Mawddwy at yr uchelwr a'i wraig yn cyd-dynnu am eu bod yn hanu o'r iawn ryw ('Chwi a'ch bun, iawn yw'ch bonedd').

Nid oedd wedi sylwi ynghynt, ond yr oedd hi'n hollol wir - yr oedd wedi diffygio ryw ychydig, wedi hen ddiffygio'n wir yn yr ymlid ar ol y ci.

Ar y pryd, yr oedd ef yn mynd i ryw wersyll o gwmpas Caeredin.

Am ryw reswm arhosodd hi ar ynys Guernsey.

'Mae hi'n gweithio'n rhy galed,' torrodd Megan Evans i mewn i'r sgwrs, 'yn enwedig ar ryw draethawd hanes sy ganddi.

Yn niffyg hynny, rhagwelodd y dydd pan fyddai'r to iau o weinidogion yn dihuno ryw fore i ganfod nad oedd ganddynt eglwysi o gwbl a dim gafael ynddynt:

Son y mae hi, ynte am ryw wraig yn edrych ar bictiwr a brynnodd 'i gŵr yn y ffair.

Ond buont yn ein tŷ ni ryw dro, a gadawsant rywbeth ar eu hôl, ac y mae darllen yr hyn a sgrifenasant yn eu dwyn i gof - pwy, sut, o ba le, yr oeddynt, ac yn sgîl hynny lu o bethau eraill.

Wedi'r cwbl, os ydi'r Beibl yn dweud bod 'Oen Duw' yn gallu gwneud 'hyd yn oed i'r gwynt a'r môr ufuddhau iddo', pwy ydan ni i feddwl mai dim ond ar gyfer dynol ryw y crewyd neges y Nadolig.perygl yn sbaen bob eynon tud.

gwyddent am ambell bren i 'w ddringo, neu caent hyd i ryw bostyn i anelu cerrig ato neu dorri or llwyni rifolfer a phistol fel rhai starski a hutch.

"...?" oedd y cwestiwn a daflwyd ato un tro gan ryw ohebydd neu'i gilydd.

Ryw hannar milltir cwta sy' rhwng fa'ma a'r Felin 'cw." Sibrydodd, "Dydan ni'n dau yn gymdogion rŵan." A chyda'r addewid rasol yna, a chan gydio yn dynn yng nghlust Hywal y mab, camodd Laura Elin y Felin, yn llythrennol o'r Nef i'r niwl.

Doedd ef ddim yn ddigon tal i'w dilyn, fodd bynnag, ond wedi clywed am heddlu'r carchar "teimlwn fod yma ryw fath o her, rhywbeth gwahanol" ar ei gyfer.

Yn anffodus mae Gang Bangor ar wyliau am ryw hyd felly ni fydd yna sengl yn cael ei dewis ar gyfer yr wythnos yma, ond mi rydan ni'n awgrymu eps newydd Topper ac Epitaff i chi ar gyfer yr wythnos yma.

Sicrach - er nad cwbl sicr - ydyw fod bachgen arall addawol o dref Llanrwst ei hun, sef Edmwnd Prys, wedi bod yn ddisgybl gydag ef wrth draed caplan Gwedir y dyddiau hynny: yr oedd Prys ryw flwyddyn yn hyn na Morgan.

'Fydd hi ddim yn aros hefo mi yn y gegin fel o'r blaen, ond ffwrdd â hi ar ryw neges na þyr neb ar affeth y ddaear be sy gynni hi.

Ryw filltir yn ôl.' 'Wedi pasio'r lle ddeutsoch chi?

Ac yn sylweddoli mai darlun o ryw lecyn y mae hi'n 'i weld bob dydd ydi o - yn 'i weld, ond 'rioed wedi edrych arno fo.

Ac yn ail, yn y seiat neu'r rhyddymddiddan a ddilynai'r ddarlith, gallech fentro y byddai'r hybarch Fyfanwy, o fewn pum munud eto, wedi mynd a ni oddi ar lwybr cul ein pwnc i ryw borfeydd gwyllt, os nad gwelltog.

Ar ryw olwg, mae'n galondid fod cynifer o'r problemau mae'r awdurdodau yn eu hwynebu yn codi o'r galw mawr a chynyddol am addysg Gymraeg.

Ac os oedd gwythiennau'r Fraslyd, y Fowr a'r Bumcwart a'r lleill i gyd yn dipyn sicrach na thywod, eto, o'u twrio a'u tynnu oddi yno roedd y tir uwchben yn siwr o symud ryw fymryn.

A bwrw'n fras fod prisiau wedi dyblu, ac enillion wedi cynyddu ryw deirgwaith, yr oedd gwir incwm wedi codi ryw hanner dros y cyfnod: camp ddigon canmoladwy.

Roedd gan rai ceffylau ryw allu rhyfedd i synhwyro neu i 'gyfrif' y nifer o wagenni a roid iddynt i'w tynnu.

'Mae'r dynion yna wedi cuddio'r trysorau fan hyn am ryw reswm.

Rwy'n credu i mi gael fy ngwahodd gan Alun Evans a'i gydweithwyr i gymryd at y gwaith o baratoi cyfrol ddathlu o ryw fath am i minnau unwaith fod yn gynhyrchydd gyda'r Gorfforaeth.

Dechreuodd Carol eu diddanu drwy ddweud wrthynt am ryw Nadolig pell yn ôl, pan oedd Anti Lynda'n fabi bach fel Iesu Grist yn y llyfr stori Nadolig.

Car eu ffrindiau, ta beth.' Trodd Gareth yn ei sedd, a suddodd ei galon o weld goleuadau car arall ryw ganllath y tu ôl iddynt.

Wedyn, pan wnaed ffyrdd o ryw fath fel y gellid mynd â throliau a wagenni i'r chwareli, rhaid oedd wrth geffyl rhwng y llorpiau ar gyfer symud rheini wedyn.

Roedd yn rhaid cael llun o ryw fath, pe bai hwnnw ddim ond yn dangos Mr Gorbachev yn cerdded i'w gar.

Y syniad o'r prism gwydr lle mae ein hadroddiadau ni o wledydd tramor yn mynd trwy ryw lens Gymreig cyn cael eu darlledu.

Yr oedd y streic wedi ymledu dros ryw draean o holl faes glofaol Deheudir Cymru, ac yr oedd teuluoedd y streicwyr yn mynd i ddyled er mwyn cael angenrheidiau bywyd, a'u hiechyd yn dioddef yn arw o ganlyniad i ddiffyg ymborth.

Er mai prif lyfr John Addington Symonds ydoedd The History of the Italian Renaissance, ac er bod y llyfr hwnnw ar ryw ystyr yn hollol nodweddiadol o nawdegau olaf y bedwaredd ganrif ar bymtheg ac o ddechrau'r ugeinfed, ei lyfr mwyaf poblogaidd ydoedd Wine, Women and Song: Mediaeval Latin Students', llyfr a dynnodd y llen oddi ar gerddi'r Ysgolheigion Crwydrad, ac, fel y cawn weld, yr oedd eraill wrthi'n dadlennu byd cerddi'r Trwbadwriaid.

Ac yn sicr, roedd gan Gwilym R. Jones o'r cychwyn cyntaf ryw ofnadwyaeth greadigol ym mhresenoldeb y 'Gelyn olaf'.

Erbyn inni ddychwelyd i'r fan y buasem yn holi ynghylch diogelwch y twnnel, yr oedd un o'r ffermwyr ieuainc, a ddywedasai wrthyf ei fod wedi prynu pedair erw a hanner o'r trac, yn trafod picwarch ryw ganllath oddi wrthym a gwaeddais arno'r cwestiwn pa ddefnydd y bwriadai ei wneud o'r llain hirgul a brynasai.

Pan ddaeth yn amser i ni fynd allan i'r iard, daeth nifer o fechgyn o'm hamgylch, fel yn y bore, gan ddangos diddordeb ynof, fel pe bawn yn fod o ryw fyd arall, a dechreusant fy herio fel o'r blaen.

Mae Gareth Roberts yn llywio'r cwis yn ddiogel ac mae'r cwestiynau, yn ôl arfer cwisiau Cymraeg, yn gymharol hawdd fel nad oes peryg i'r un tim o gystadleuwyr orfod gadael heb wobr o ryw fath.

Er ei fod yn y rheng ôl yn y sgrym, safai Gareth Llywelyn wrth ymyl Anthony Copsey yng nghanol y lein, ond y Sais a enillodd y gystadleuaeth honno o ryw ychydig.

Efallai fod mab hynaf ac aer Maurice Wynn, yr enwog Syr John Wynn o Wedir yn ddiweddarach, wedi bod yn gyd-ddisgybl â Morgan am rai blynyddoedd, er bod mab y sgweier ryw wyth mlynedd yn iau na mab y tenant.

Mae Gwenallt yn archwilio pynciau fel natur pechod yn yr awdl, ond cythruddwyd y beirniaid gan y disgrifiadau agos-at-yr-asgwrn o ryw a geid ynddi, yn enwedig mewn llinellau fel 'Ar hyd ei blows biws rhedai blys bysedd'. Galwyd yr awdl yn 'bentwr o aflendid' gan John Morris-Jones.

Cof plentyn yn unig oedd ganddi amdano a'r cof hwnnw'n ddelwedd o ryw Siôn Corn, un a ddeuai ag anrhegion iddi, ac a arhosai am gyn lleied o amser nes gwneud pob ymweliad yn ŵyl.

Yr oedd i'w glywed ym mhobman, mewn tŷ a siop, ar fynydd ac ar draeth, nes o'r diwedd i fasnachwyr llygadog weld cyfle i farchnata'r setiau bach i'w rhoi mewn poced a'u gwifrau'n cysylltu i gyrn ysbwng am y clustiau nes bod y gwrandawyr yn edrych fel pe baen nhw yn rhan o ryw 'dyrfa lonydd lan' a hanner gwen ar eu hwynebau a golau byd arall yn eu llygaid.

Ydw i'n helpu plant o ryw gefndir diwylliannol arall trwy ddweud mai fy Neg Gorchymyn i, fy mrechdan i, fy mhepsi-cola i, fy reis i yw'r rhai gorau?

Bu'r ddwy yn y llyfrgell am ryw hanner awr wedyn yn dod o hyd i'r llyfrau, gyda chymorth Mrs Morris.

Roeddwn i wedi mynd yn ôl i Ciwba, ond y tro hwn i wneud rhaglen am deulu Cymraeg Meic a Leila Haines a oedd yn byw a gweithio yn Havana; roedd adroddiad wedi'i wneud o Latvia trwy fynd â Latfiad alltud yn ôl yno ac roedd adroddiad ar ryw yn Thailand wedi'i wneud trwy ddilyn gweithwraig Gymraeg o'r elusen Oxfam.

Am ganrifoedd, hawliai'r Eglwys Geltaidd ryw radd o annibyniaeth oddi wrth Eglwys Rufain, a pharhaodd gwahaniaethau rhwng ei defodau hi a rhai'r eglwysi Rhufeinig hyd ddyfodiad y Normaniaid.

Pleser digymysg oedd eistedd ar y staer yn y tþ lle 'roeddwn yn aros i wrando ar John Nicholas yn canu'r piano ar ryw noswaith dawel o haf yn y dyddiau cyn y rhyfel diwethaf.

Pwysodd ar Dik Siw i wneud cais am godi adeilad o ryw fath ar y tir lle'r oedd y Lotments yn awr, a gofalai yntau yr ai'r planiau drwodd heb ddim anhawster.

Cyn iddo fynd i Gadair y Cyngor bu am ryw bum mlynedd yn Gadeirydd y Pwyllgor Llenyddiaeth, yn gofalu am raglen gyhoeddi'r Eisteddfod ac yn gwirio a chadarnhau ei thestunau llên flwyddyn ar ôl blwyddyn gan gadw'r ddysgl yn wastad rhwng yr amryfal is-bwyllgorau lleol a'r canol.

Clywais ewythr o gipar yn dweud fel y bu i ryw hogyn a weithiai gydag o ddal ffwlbart mewn magl gwningod.

Ond nawr, wedi ichi gael ryw hwb bach, does dim dal arnoch chi', chwedl Mona wrth iddo droi'n fwyfwy hyderus.

Mi wnes i ryw dro, a dyna lle'r oeddwn i'n tynnu digon o wyneba i ddychryn llun Spurgeon ar y wal.

'Roedd pedwar ugain mlynedd o ymgyrchu dros ryw fath o ymreolaeth wedi mynd i'r gwellt.

Rhaid plymio'n ddyfnach a rhoi'r cyfan i lawr o'i gwr os wyf i ddod i benderfyniad a ddyry imi ryw fesur o dawelwch meddwl.

Yn gyntaf, y byddai Mr Rogers, bum mumud ar ol i mi ddechrau traethu, mewn trwmgwsg mawr mesuredig (mesuredig oherwydd byddai'n dihuno'n ddi-ffael ryw hanner munud cyn diwedd y ddarlith).

Y SECT FACH Rhyw ddwy genhedlaeth yn ol fe gododd yna ryw sect ymysg pobl Urmyc oedd eisio medru torri'r penrhyn bychan o wlad oddi wrth gwlad fawr y Noseas.

Mi gawn ni fynd â'n bwyd efo ni rhyw ddiwrnod yn fuan." "Fydd arni hi ddim eisiau mynd drwy'r coed, gewch chi weld rŵan - fe fydd arni hi ofn bwci-bo neu ryw rwdl felly !

Mae arna i ofn gynddeiriog iddi hi setlo acw am 'i hoes." Tra oedd fy nghyfaill Williams yn gorffen y bara-llaeth, ac wedyn yn ysmygu wrth y tân, ceisiasom feddwl am ryw gynllun i yrru Anti Lw ar symud.

Damwain mae'n siwr ydy'r ffaith fod prif gymeriadau'r ddwy nofel yn ferched ifanc, hyderus a'u bod yn ceisio datrys dirgelwch o ryw fath.

Ar y cyd felly yr oedd cyflogau - hynny yw, cyfartaledd enillion wythnosol - wedi cynyddu ryw dair gwaith.

Trwy ryw ryfedd wyrth, ni anafawyd ef ond dyna diwedd ar arbrawf arall i ysgafnhau baich ffermwyr ucheldir Ceredigion!

Mae shiap bwa'r plu yn torri ar hirsgwar y ffenestr, ac ochr potel ar grymedd powlen, ac yna trwy'r ffenestr a'r cip o gwmwl mae awgrym am ryw dirwedd deniadol tu draw.

Ar ôl iddo adrodd yr hanesyn wrthyf ryw noson, fe syrthiodd ysbaid hir o ddistawrwydd rhyngom (fel a ddigwyddai'n aml), ac yn ystod y distawrwydd hwnnw dyma fi (a oedd yn Meuryna llawer yn y dyddiau hynny) - yn ceisio gorffen y cwpled.

Mae gen i ryw falchder mod i wedi datrys problem nad oedd neb arall yn medru ei datrys.

Ei gas beth a fyddai cael ei erlid o'i dŷ ei hun, 'run fath a Dafydd Gruffudd, gan ryw geilioges o ddynes yn cwyno ei fod o dan ei thraed hi o fore gwyn tan nos.

Ryw ddiwrnod dyma hi'n galw arnaf wrth fy enw ac yn fy ngorchymyn i eistedd mewn cadair uchel o flaen y dosbarth i ddweud stori.

`Cael ysgwyd llaw â 'nghefnder yn ei gegin ei hun'; sgrifennu am arferion byw yr Americanwyr cyffredin; `cael cyfle hefyd i ysgwyd llaw â rhai o'i ddynion cyhoeddus'; rhoi blas o wleidyddiaeth a pholisi; `gweled hefyd rai o olion y galanasdra ofnadwy diweddar'; fel newyddiadurwr o'r iawn ryw, cyfleu rhywfaint o gyffro'r funud.

Yn grynedig iawn gofynnais a gawswn i, os gwelent yn dda, ryw hanner gair â'r Prifathro.

Rywfodd, gallaf fu nychmygu fy hun yn awr yn sefyll yn reit ofnus o flaen y sbectol hynny mewn un o'i lysoedd yn Aberdar neu Ferthyr - am resymau amlwg efallai - ac yntau'n syllu'n ddigon llym ac eto'n eironig chwareus ar y fath ffigur llipa, ac ar ol tawelwch hir go arwyddocaol yn ebychu'n wlyb i ganol fy llygaid - 'Eilradd, ai e?' Oedd roedd yn bryd i mi ostwng pen ryw ychydig.

Mi fuo jest i mi gael fy ngeni yn l.RA, ond trwy ryw drugaredd mi ddaeth fy mam i Benmaenmawr i roi genedigaeth imi.

Byddai arni ryw frys gwyllt i gael ei phen yng nghyfeiriad y drws.

Mae modd cael addysg Gymraeg… hyd at ryw bwynt.

Nid oedd darpariaeth mor gyson yn Lloegr, Ffrainc, a Gwlad Belg, ond golygai cyflwr cymharol ddatblygedig y gwledydd hyn fod canran gweddol fawr o'r plant yn cael addysg o ryw fath, er nad oedd hyn mor wir am y taleithiau ymylol fel Cymru neu Lydaw, o bell ffordd.