Mae'n ffaith bod yn Hong Kong heddiw nifer sylweddol, ymhlith y boblogaeth o bum miliwn a hanner, sydd heb allu siarad Saesneg; dyna gadarnhad o ffyniant yr agwedd herfeiddiol a barodd i'r llywodraethwr Robinson ganrif yn ôl awgrymu bod amharodrwydd Tseineaid Hong Kong i ymseisnigeiddio yn 'rhyfeddol, os nad gwaradwyddus'.

b) fod cyfeiriadau at statws Saesneg fel iaith swyddogol yn neddfwriaeth Ewrop, ac chyfeiriadau at ddefnydd swyddogol o'r Saesneg mewn deddfau a chonfensiynau eraill, e.e. yn San Steffan ni chaniateir defnyddio unrhyw iaith heblaw Saesneg.

Os oes angen cadarnhad o ddiffyg apêl yr iaith Saesneg, mae i'w weld o'r trên wrth deithio ar ddydd Mawrth o Sha Tin i gyfeiriad Kowloon - baner fawr binc ar wal allanol ysgol uwchradd yn gorchymyn 'SPEAK

"Allwch chi ddim dweud 'fuck ' yn Gymraeg, ond mae ' n dderbyniol yn Saesneg," meddai, gan roi'i fys ar un o'r elfennau mwya' rhyfeddol yn sgandal Cwmglo hefyd.

Cytunai 83% y dylai pob corff cyhoeddus allu delio â phobl yn Gymraeg a Saesneg fel ei gilydd.

Mae Delyth Roberts o Sir Fôn yn treulio dwy flynedd yn athrawes Saesneg mewn coleg yn China.

Gwyddai'r llywodraethwyr yn iawn na allai cyfraith sicrhau fod pobl yn siarad Saesneg ar eu haelwydydd neu yn eu sgyrsiau preifat â'u ffrindiau.

A pham y mae llywodraeth Llundain yn rhoi'r fath bwys ar ddiwygio dysgu Saesneg?

Fy amcan i yn yr ysgrif hon yw mynd gam ymhellach,a gosod gweithiau Cymraeg a Saesneg ochr yn ochr, nid er mwyn cyffredinoli ynghylch hanfodion neu ragoriaethau y naill na'r llall, ond gan obeithio y daw natur arbennig rhai gweithiau unigol yn amlycach o'r cyferbynnu.

Bu Henry Jones fyw'r rhan fywaf o'i oes trwy gyfrwng y Saesneg, ond ni wybu ef erioed amau ei Gymreigrwydd nac amau beth oedd ystyr bod yn Gymro.

A rhannau helaeth hefyd o'r Comon Prêr - yn Saesneg wrth gwrs.

Ail lyfr yng nghyfres Byd o Beryglon gan Gary Paulsen ydi'r Arth Grisli ac mae'r stori wedi ei chyfieithu o'r Saesneg i'r Gymraeg gan Esyllt Nest Roberts.

Ar hyd y blynyddoedd, fe fu sawl sgandal o'r fath - Beddau'r Proffwydi gan WJ Gruffydd yn amau moesoldeb ambell flaenor; y gerdd Atgof gan Prosser Rhys yn awgrymu fod perthynas hoyw yn bosib yn Gymraeg ac awdur Saesneg fel Caradoc Evans yn ennyn melltith am weddill ei oes oherwydd ei bortread di-enaid o'r gymdeithas wledig, grefyddol, Gymraeg.

Un gan Howell Davies; chwech gan Peter Williams--ac ohonynt hwy y mae tair yn gyfieithiadau, ac un yn ei Saesneg gwreiddiol; cyfieithiadau o bregethau gan Whitefield, James Hervey, William Romaine, y brodyr Erskine a'r brodyr Wesley.

Mae yna le i gymharu llenorion Cymraeg a Saesneg o sawl cyfnod yn ystod y ganrif hon, megis D.

Gwelwn yn glir o'r siart uchod bod y siop bapur newydd/siop bentref yn allweddol i werthiant cylchgronau Saesneg yn hytrach na'r siopau llyfrau a siopau megis Smiths a Menzies.

Cytundeb eang (75%) y dylai'r Gymraeg a'r Saesneg gael statws cyfartal yng Nghymru.

A'ch hen wyneb trôns yn tindroi y tu allan i ddrws fy nhþ i efo'ch cape a'ch magic-wand yn ei lordio hyd y lle, ac yn fy mygwth i!" Rhoddodd bwyslais coeglyd ar y geiriau Saesneg.

Er straenio nghlustiau hyd yr eithaf ni allwn adnabod llais neb arall, ond synnais glywed mai yn Saesneg y siaradent.

Dyma ei degfed cyfrol o gerddi a'r drydedd i gynnwys cyfieithiadau Saesneg ochr yn ochr a'r cerddi gwreiddiol.

Dylai cynhyrchu fersiwn Saesneg o unrhyw lyfr fod ar sail masnachol clir.

Aeth defnyddio Saesneg ym mhob cyfathrebu swyddogol yn gyfrwng i atgoffa'r Cymry o genhedlaeth i genhedlaeth na allent fwynhau ffafr y wladwriaeth ond i'r graddau yr oeddent yn dirmygu'r Gymraeg.

Cyfieithiad Saesneg o holl gerddi Dafydd ap Gwilym, gyda nodiadau.

Newidiodd hynny ddwy flynedd yn ol, ond mae amheuaeth yn dal i fod nad yw'r gyfraith yn cydnabod yn swyddogol unrhyw gyfrifon sydd heb fod yn Saesneg.

Brwydrodd rhai o aelodau seneddol Cymru i gael Mesur Iaith drwy'r Senedd, er mwyn sefydlu'r egwyddor fod y Gymraeg a'r Saesneg yn gydradd.

Mynegodd Alun Michael anfodlonrwydd gydag awgrym mewn dogfen ymgynghorol gan y Swyddfa Gymreig ei hun y byddai'n rhaid aros wyth wythnos am fersiwn dwyieithog o'r cofnodion tra byddai fersiwn Saesneg ar gael ymhen tridiau.

Codai pryder pellach, petai'r broses adnabod anghenion o fewn y cynghorau newydd yn arwain at anwybyddu anghenion neilltuol y disgyblion a'r myfyrwyr sydd yn mynd trwy'r ddarpariaeth gyfrwng Cymraeg, trwy fod cynrychiolwyr y system honno yn y lleiafrif bob amser wrth ystyried anghenion a blaenoriaethau a'r anghenion cyfrwng Cymraeg yn cael eu gosod yn ddarostyngedig i anghenion y disgyblion a'r myfyrwyr sy'n mynd trwy'r ddarpariaeth cyfrwng Saesneg yn bennaf.

BBC Cymru Wales yw'r unig ddarlledwr sy'n cynhyrchu gwasanaethau yn y Gymraeg a Saesneg ar radio, teledu ac ar-lein, gan adlewyrchu bywyd a thalentau Cymru yn eu holl amrywiaeth mewn rhaglenni a gynlluniwyd yn benodol ar gyfer cynulleidfaoedd yng Nghymru.

Ac os yw ysgrifennu a siarad Saesneg cywir yn bwysig yn Lloegr, onid yw ysgrifennu a siarad Cymraeg cywir yn bwysig yng Nghymru?

Felly, beth bynnag a ddywedir i'r gwrthwyneb, y mae'n cyfrannu i'r diwylliant Saesneg, gan haeddu cerydd ei gyd-Gymry o'r herwydd.

Os na fydd y Cynulliad yn weithredol ddwyieithog, fe fydd hyn yn gyfiawnhad pellach i gyrff eraill barhau i weithredu yn Saesneg a rhoi sglein dwyieithog ar gyfer y cyhoedd.

Credwn mai'r Gymraeg yw priod iaith Cymru ac y dylid cydnabod y Gymraeg a'r Saesneg fel ieithoedd swyddogol.

Gosododd deledu Saesneg yng Nghymru ar lefel newydd, gan gyflwyno dulliau newydd o weithio, talent newydd ac ategu ein gwasanaeth analog yn llawn.

Cyn codi'r llyfr roeddwn i'n amau y buasai y fersiwn Saesneg yn tynnu fy sylw ac yn amharu ar fy mwynhad.

Un rheswm am hynny yw bod yr awduron Saesneg wedi magu rhyw gymaint o hunan-hyder ac nad ydyn nhw bellach llawn cymaint o ofn yr awduron Cymraeg.

Y mae ymgyrch y Gymdeithas yn erbyn gorthrwm Saesneg y llysoedd cyfraith a holl gyndynrwydd y barnwyr a'r plismyn i gadw braint a rhagoriaeth iaith y Ddeddf Uno yn deffro anesmwythyd ar feinciau ynadon.

Afraid sôn am gryfder y Saesneg yn ein cymdeithas yn gyffredinol; mae'n treiddio i bron bob cilfach ohoni, yn yr ardaloedd gwledig fel yn y trefi a'r dinasoedd.

Does gan y papura' Saesneg ddim diddordeb mewn arddangosfa o luniau nes bod rhywun wedi torri i mewn a lladrata un ohonyn nhw.

Adeg honno roedd yna fudiad o'r enw yr Eingl Gymry, roedd cylchgrawn o'r enw 'Wales' ac roedd pobl yn dechrau sylweddoli eu bod nhw wedi colli rhywbeth, ac roedd yna rhyw duedd ynom ni er ein bod ni yn sgwennu yn Saesneg, i ni geisio dangos nad Saeson mohonom ni.

Ond, os mai trwy gyfrwng iaith wahanol y dysgir plant y mae'r Saesneg yn famiaith iddynt dyna broblemau.

Ac nid yn unig hynny, ond rhaid ymarfer y plant i siarad Saesneg safonol - dim rhagor o acenion sir Gaerhirfryn a Chocni.

Fel yr oedd darllenwyr yr Almanaciau gynt yng Nghymru yn ymhe/ l ag arwyddion y sidydd neu'r sodiac, dengys y colofnau poblogaidd mewn papurau Cymraeg a Saesneg y diddordeb mawr sydd heddiw (yn arbennig ymhlith merched) mewn astroleg - credu neu led-gredu yn arwyddion y planedau a darllen horosgôb - yr un hen awydd am gael gwybod yr anwybod.

Yn gyntaf nid yw'r Cynulliad yn gweithredu polisi o ddwyieithrwydd gweithredol ac yn ail ymddengys nad yw'r cyfryngau ar y bwletinau newyddion Saesneg yn gwneud cyfiawnder â'r aelodau hynny sy'n dewis siarad Cymraeg.

achos dyna'r cyfan y medrem ei ddweud yn Saesneg yr adeg honno.

c) mai realiti'r sefyllfa yw fod cyrff o fewn y tair sector (cyhoeddus preifat a gwirfoddol) yn gweithredu fel taw Saesneg yw iaith swyddogol y wladwriaeth, ac yn amlach na pheidio unig iaith swyddogol y wladwriaeth hefyd.

Mae bodolaeth cynlluniau iaith yn brawf fod angen cynllunio bwriadol ar gyfer y Gymraeg ond nid ar gyfer y Saesneg wrth ddarparu gwasanaethau dwyieithog yng Nghymru.

Dylid nodi mai'r ymarfer gorau yw gosod y Gymraeg a'r Saesneg yn gyfochrog â'i gilydd neu gefn wrth gefn.

Cyn cychwyn, roedd John Griffith - `Y Gohebydd' i ddarllenwyr Y Faner a phawb arall - wedi gosod ei fwriad ar bapur, gyda'i gymysgedd arferol o gyfeiriadau Beiblaidd, ebychiadau Saesneg, a Chymraeg cartrefol, byrlymus.

Ymhlith ei gyhoeddiadau mae cyfrolau ar hanes y teulu Bute a Chaerdydd, hanes y BBC yng Nghymru a hefyd ei lyfr awdurdodol Hanes Cymru, a gyhoeddwyd gan Penguin yn Gymraeg ac yn Saesneg.

Roedd yn gyfarwydd â llenyddiaeth glasurol Gymraeg a Saesneg, ac roedd y Beibl i gyd ar flaenau'i fysedd.

Dyfynna Tedi Millward ysgrif Saesneg gan Eben Fardd a ddwedodd:

Y mae'r bobl sy'n siarad yr ieithoedd "imperialaidd", fel y gelwir hwy, - Rwseg, Almaeneg, Ffrangeg, Sbaeneg a Saesneg - yn debyg iawn i'w gilydd yn eu hymagwedd at ieithoedd lleiafrifol.

Mae'n bwysig iawn fod aelodau'r Pwyllgor yn deall o'r cychwyn bod modd defnyddio'r Gymraeg neu'r Saesneg yn y cyfarfod a gellir atgyfnerthu hyn yn weledol drwy osod copi o bolisi iaith y Cynulliad (pan ddaw) neu eiriau Deddf Llywodraeth Cymru ynghylch defnydd y ddwy iaith, neu Reol Sefydlog 8.23 -- 'Caiff aelodau'r pwyllgorau, a phersonau eraill sy'n annerch y pwyllgorau siarad Cymraeg neu Saesneg, a bydd cyfleusterau cyfieithu ar y pryd ar gael ar gyfer trafodion Cymraeg.

Un feirniadaeth ohonynt y gellir o bosib ei gwneud yw eu bod yn tueddu i ganolbwyntio ar y newyddion 'da', ac i osgoi pethau fel hanes llysoedd lleol, ysgariadau, ac ati, a'u gadael i'r papur lleol traddodiadol, Saesneg ei iaith yn bennaf.

Mae holl weinyddiaeth y Cynulliad yn dal i ddilyn patrwm Saesneg y Swyddfa Gymreig ac yn dibynnu ar gyfieithu yn hytrach na cheisio newid diwylliant a sicrhau gweinyddu dwyieithog effeithiol.

Fi a John yn sgrifennu caneuon ar acwstig gitar a chaneuon Saesneg oedden nhw.

Un diwrnod, ym marchnad Addis, daeth crwt bach wyth oed atom a dweud: 'Where's the fuckin' coffee?' Dyna'r unig Saesneg a wyddai, sef union eiriau cyntaf Geldof pan gyfarfu â Mengistu.

Hyd yn oed ar ddiwedd ei oes, ac yntau erbyn hynny yn byw ym Mhenarth, ac yn briod a'i drydedd wraig, Mary Davies, merch un o'i aelodau yn King's Cross, Saesneg oedd iaith y defosiwn teuluol a doi'r darlleniadau fel arfer o gyfieithiad Moffatt.

Darlledwyd y rhaglen Gymraeg gyntaf ym mis Tachwedd, ond amharod oedd y BBC i ddefnyddio unrhyw iaith arall ac eithrio Saesneg, a hwnnw'n Saesneg ag acenion dosbarth canol Llundain.

Os ydi'r Capeli a'r Eglwysi mewn lle mawr fel Bangor neu Aberystwyth, er enghraifft, yn penderfynu uno, a bod y capeli Pentecostal, Efengylaidd, yn Saesneg eu hiaith, beth fyddech chi'n dweud wrth y Cymry Cymraeg?

Aeth at eu hathrawes a siaradodd â hi am ychydig, mewn Saesneg na ddeallent.

Rhaid cydnabod bod grym yn perthyn i'r Saesneg ac ni fydd y sefyllfa bresennol yn newid hyd yn oed gyda niferoedd ychwanegol o siaradwyr oni fyddwn yn wynebu'r ffaith honno. 17.

Mae profiad llawer o'r awduron Eingl-Gymraeg yr un fath; doedd yna ddim Cymraeg yn yr ysgolion ynte, Saesneg oedd iaith Ysgol Ramadeg Caergybi.

A hyd heddiw, er yr holl ymdrech gynnar, fe fyn ymadroddi o'r fath frigo o dro i dro wrth i mi lefaru Saesneg yn enwedig fel yr wyf yn heneiddio.

Wyddoch chi mae cymaint o Saesneg a bratiaith ar y sianel honno - rwy'n ofni yn wir dros y Gymraeg.

Bydd Dalier Sylw yn gwneud un ddrama Gymraeg ac un ddrama Saesneg y flwyddyn nesa - a'r rheini gyda chast bach iawn.

Bron nad yw Mihangel Morgan yn frenin y stori fer, yn y Gymraeg ac yn Saesneg, erbyn heddiw.

bod disgwyl i holl staff y Cynulliad fod yn rhugl yn y Gymraeg a'r Saesneg ar lafar ac yn ysgrifenedig.

Os mynn neb bererindota at wron Cynfal ar hyd ffordd Mr Thomas, awgrymaf ei fod, cyn mynd at Morgan Llwyd: ei gyfeillion a'i gyfnod, yn darllen y gyfrol Saesneg yn "Writers of Wales," cyfrol a rydd iddo olwg ar Llwyd yn ei gefndir ac yn drefnus wrth ei waith ysgrifennu.

Nid yw'n cynnig atebion rhwydd i ni ynglyn â sut i fynd ati i drefnu'r Gymraeg yn y Cynulliad, ond mae'n dangos pa mor bwysig yw paratoi yn drylwyr i gael sustem effeithiol o'r diwrnod cyntaf un: sustem sydd yn caniatau iddi fod yn hollol ymarferol a phriodol i ddefnyddio'r Gymraeg a'r Saesneg fel ei gilydd ym mhob agwedd o fywyd y Cynulliad.

Gwahoddir pawb i fynd allan efo paent du i ychwanegu'r gair ILDIWCH i'r arwyddion uniaith Saesneg 'GIVE WAY' yn ystod y cyfnod gan fod y Swyddfa Gymreig mewn cyfnod o ymgynghori ynglyn ag arwyddion ffyrdd.

Pryddest gartrefol, werinol hynod o ddarllenadwy yn null Cynan yn y Gymraeg a John Masefield yn Saesneg.

Mae cynllun Bitesize gan adran Addysg BBC wedi bod yn hynod lwyddiannus drwy gyfrwng y Saesneg.

'Rydych chi'n darllen Saesneg, felly?' 'Ydw, syr.' 'Blynyddoedd Cynnar Methodistiaeth.

Eglwys Saesneg oedd ym Mwcle, ac ymhlith y gynulleidfa yr oedd y ferch ifanc o dras Albanaidd, Mary Taylor, a ddaeth ymhen ychydig flynyddoedd yn wraig iddo.

Y corff swyddogol sy'n hybu diddordeb mewn llyfrau Cymraeg a llyfrau Saesneg o Gymru ynghyd â deunydd cyffelyb arall.

Mynd allan am ginio i dy bwyta a chyfarfod nifer o athrawon Saesneg yno.

Daeth y ddau i lawr i'r De o Ddinas mawddwy, un o'r pentrefi hyfrytaf a Chymreiciaf y pryd hwnnw cyn y mewnlifiad Saesneg iddo, ond yn Nant-y-moel y'm ganed i.

Tydi ei Saesneg yntau ddim yn wych er ei fod yn groesawgar iawn.

Er eu trwyddedu, fodd bynnag, 'roedd cryn wrthwynebiad i'r Beiblau Saesneg hyn, gan eu bod yn cefnu'n aml ar destun cyfarwydd y Fwlgat, a chan fod eu Saesneg cartrefol yn taro'n chwithig onid yn gableddus ar glustiau a ymhyfrydai yn sŵn mawreddog, litwrgi%aidd y Fwlgat Lladin.

Os ymdrecha i wneud ei waith yn fwy Cymreig, fe ennill elyniaeth neu ddiffyg diddordeb ei ddarllenwyr Saesneg.

Mae pob peth newydd, er enghraifft, ffonau symudol, i'w cael yn Saesneg ond nid yn Gymraeg.

Byddai'n hoffi sôn am y wers 'English' honno pan gafodd dasg gan Mr Pritchard i lunio brawddeg Saesneg yn cynnwys y gair cakes.

Mae wedi bod ar gael yn Saesneg ac mae naw o bob deg myfyriwr yn dweud bod y safle yn gwneud adolygu yn haws.

Rwy'n weddol siwr nad dylanwad yr ychydig o Saeson a ddylanwadodd ar fy Saesneg.

Defnyddir yr ymadrodd "addysg ddwyieithog" yn yr adroddiad hwn i olygu addysg a gyflwynir trwy gyfrwng y Gymraeg a'r Saesneg.

A wna'r Iaith Gymraeg yn unfraint â'r Iaith Saesneg ym mhob agwedd ar Weinyddiad y Gyfriath a'r Gwasanaethau Cyhoeddus yng Nghymru.

Saesneg bob gair oedd cyfraniadau'r holl gynghorwyr eraill, ac er bod y cadeirydd yn honni bod yn 'Gymro da' ni ddaeth gair o'r heniaith dros ei wefusau y prynhawn hwnnw.

Yn ogystal â'r caledi, fe ddangosodd ddirywiad y Gymraeg a'r troi at Saesneg - darlun-mewn-drych o waith John Owen heddiw.

'Yn ddiweddar iawn, bid siŵr, oblegid masnach feunyddiol gyda'r Saeson, a'r ffaith fod ein dynion ieuainc yn cael eu haddysg yn Lloegr, a'u bod, o'u plentyndod (a siarad yn gyffredinol) yn fwy cyfarwydd a'r Saesneg nag a'u hiaith eu hunain, fe oresgynnwyd ein hiaith ni gan rai geiriau Saesneg, a chan ffurfiau Saesneg, ac y mae hynny yn digwydd fwyfwy bob dydd' meddai.

Sylwodd hefyd fod ffens uchel o weier bigog o gwmpas y lle i gyd, a rhybuddion Saesneg "PROHIBITED AREA" - "KEEP OUT!" ymhobman.

Er bod Cymry Cymraeg yn ffurfio cyfran sylweddol o ddarllenwyr cylchgronau llenyddol Saesneg Cymru, fel yr Anglo-Welsh Review a Planet, ac er (neu efallai oherwydd) bod adran Saesneg gan yr Academi Gymreig, ychydig iawn o gydberthynas ac o gyd-drafod sydd wedi bod rhwng y ddwy lenyddiaeth.

Clywid dadl gref a chyffredin na ddylid caniatau unrhyw iaith ond Saesneg, rhag gwanhau awdurdod y wladwriaeth.

Mewn gwlad ddwyieithog fel Cymru, lle mae'n naturiol ac yn ofynnol i bawb ddysgu'r Saesneg sy'n fyd eang ei defnydd, mae'r rheidrwydd i ddysgu a defnyddio iaith carfan leiafrifol o'r boblogaeth ac iaith sydd wedi ei chyfyngu o ran defnydd i dir Cymru yn dibynnu ar wahanol gymhellion.

Edrychent ar y Deyrnas Gyfunol fel uned gyda'r Saesneg yn iaith yr uned honno.

Mae'r enw Cymraeg yn cofnodi fod gan y tegeirian hwn ddwy ddeilen fawr Iydan ger ei fôn, tra bo'r enw Saesneg, 'Greater Butterfly Orchid' yn tynnu sylw at y modd y gorwedda'r petalau gwynion ar led fel adenydd gloyn ar fin hedfan.

Cyfarfod athro Saesneg sy'n byw i fyny'r grisiau.

Pan na fydd neb adref gwthir ffurflen uniaith Saesneg drwy'r drws.

Ac mae'r ddau yn siwr o fod ymhlith cymeriadau mwyaf adnabyddus llenyddiaeth Saesneg.

Cyfieithiadau i'r Saesneg o lyfrau yn y gyfres boblogaidd, Llyfrau Llawen.