Safai yn ei hunfan, yn oer, annifyr ac yn gwybod yn ei chalon mai y fo oedd yn llygad ei le.

Dros amser collwyd y gair tafarn o'r enw ond tyfodd yr elfen olaf boncath yn enw ar y pentref lle safai'r dafarn.

Ar y gangen safai caer uchel a chadamle'r chwilod.

Gyda chymorth y bobl a safai gerllaw iddo arestiwyd y dyn a daflodd y bom.

Safai, a'r crwt bach yn gorffwys ar ei chlun, i wylio Dai Mandri'n gweithio ar ddarn o haearn, heb yngan gair ac heb wenu, fel pe bai Hadad yn greadur ar wahân.

Safai Mam o flaen y cabinet yn y stafell ymolchi.

Safai dau filwr arfog wrth y porth oedd yn arwain i'r Orsaf.

Yn hytrach, safai pawb i fwyta yn ymyl byrddau culion uchel.

Safai yno fel ceidwad y gol ar Gae Dafydd.

(Esboniwyd wrthym ar ol hynny nad oedd y gyfraith yn caniatau i unrhyw silff mewn siop fod yn hollol wag.) Mewn un cornel o'r ystafell safai dau giw hir o bobl yn ddistaw ac yn llonydd.

Safai'r orsaf reilffordd ar dir gwastad, yn wahanol i orsafoedd dyrchafedig Abertawe, Caerdydd a Chasnewydd.

Yn ystod sesiwn yr haf safai'r defnydd o'r Gymraeg ar 12.1% ond erbyn sesiwn yr Hydref (hyd 23 Tachwedd) roedd y defnydd o'r Gymraeg wedi disgyn i 10.8%. Efallai ar yr wyneb nad yw hyn yn ymddangos fel dirywiad sylweddol.

Ar yr ochr agosaf o'r saith safai porth mawr sgwâr gyda phâr o dyrau main, isel wrth yr ystlysau.

Dal i'w hanwybyddu a wnaethom nes gweld, er mawr ddychryn inni, ei bod hi'n dod allan drwy'r ffenestr ac yn camu ar do y cwt bychan a safai dan y ffenestr ac a redai i lawr o fewn ychydig i lefel yr iard.

Er ei fod yn y rheng ôl yn y sgrym, safai Gareth Llywelyn wrth ymyl Anthony Copsey yng nghanol y lein, ond y Sais a enillodd y gystadleuaeth honno o ryw ychydig.

Pan safai ar ei draed ceisiai ymsythu a cherdded yn union, ond ni allai.

Yn ddigyffro felly y safai gan ddal cwpan a soser.

Wrth fy mhenelin yn awgrymu imi'r pethau a oedd yn werth eu cael safai Thomas Shankland.

Safai'r bwtler o'i flaen a dywedodd: "Dyma Mr Marlowe, Cadfridog." Ni symudodd yr hen ŵr, na siarad nac amneidio hyd yn oed.

Safai Lewis Olifer ac Enoc gyda'i gilydd, a Deilwen a gwraig Enoc yr ochr arall i'r bwrdd, a'r cwbl yn edrych mor anniddig a phe baent wedi cyfarfod â'i gilydd am y tro cyntaf mewn cynhebrwng.

Ymhen rhyw ddwy funud, safai McClure, prif swyddog y labordai, yn y swyddfa, yn gwisgo'i gôt labordy wen o hyd.

Gosodais y gwely i lawr yng nghanol y cwt a rhoddais f'enw arno, ac yna brysiais yn ôl i ofalu am y gwelyau eraill a nifer o baciau a safai gerllaw.

Y tu ôl i hwnnw roedd pentagon, a safai bron yr un mor afreolaidd ei siâp â'r rhan gyntaf, ac a oedd ar ci gulaf yn y man lle ymunai'r ddwy ran.

Ar ei ystad safai'r ysywain yn gynheiliaid y drefn gymdeithasol a chyfreithiol.

Safai Jean Marcel yn y cysgod yn gwylio'r ddau filwr.

Safai'r dref ar ben bryn yng nghanol perllannau olewydd a gwinllannau aeddfed.

Gwnaeth Jean Marcel wyneb hyll ar Marie a safai wrth ei ymyl, cododd goler ei gôt dros ei glustiau a gwthio ei ddwylo rhewllyd i waelodion ei bocedi.

Roedd golau gwan y lleuad yn help iddynt weld ei amlinell fel y safai am ennyd yn y fynedfa cyn camu i mewn rhwng y muriau.

Yn aml, ar ben bwrdd y safai yntau cyn awr ei dynged, a'i esgidiau oedd y cyswllt mwyaf pendant rhyngddo â'r ddaear - rhwng bywyd a marwolaeth.

Daeth rhai o'r corachod at yr hafn, yn barod i fentro drwyddi, heb weld y tri milwr a safai yno.

Bu yn Gynghorydd lleol am flynyddoedd,a mawr a fyddai ei ymdrech dros rai achosion agos at ei galon, a safai yn ddewr heb ddisgwyl gwen nac ofni gwg.

O'i fewn y ffynnai'r diwylliant a'r grymusterau gwareiddiol hynny a roesai hynodrwydd i deulu ac ardal ac a luniai undod unigryw mewnblygol a safai dros werthoedd cynhenid y gymdeithas.

yr oedd eira chwefror a glawogydd tros w ^ ŵyl ddewi wedi chwyddo nentydd yr ardal a chreu rhaeadrau yn hafnau 'r bryniau, a 'r cwbl yn llifo i afon afon nes ei bod hi, erbyn cyrraedd y dyffryn lle safai aberdeuddwr, yn genllif gwyllt gwyn, ar frys i gyrraedd y dolydd tu hwnt i trillwyn isa lle gallai orlifo i 'r caeau a chael ymwared a 'i ffyrnigrwydd.

Yn ddisymwth oedodd ei law a throi at y ferch a safai'n gwylio'r gwaith.

Safai chwe thþr cadam, gydag wyth ochr i bob un, yn onglau muriau'r ddwy ran gyntaf ac o doeau'r tyrau hyn ymwthiai tyredau bychain yn wirion, fel bys bawd ar ben eich troed pan fydd y bysedd eraill wedi cau'n dynn.

Safai Monsieur Leblanc tu mewn i ffenestr agored neuadd y dref.

Pan ddaeth yr amser i ni fynd adref, safai John Jones wrth y drws allan yn fy nisgwyl, a'm cap ganddo yn ei law.

Troes o'r bar ar ôl yr ymdrech dila honno i ddiwallu syched ei chymydog a chanfod un o griw bychan a safai yn ei hymyl yn codi'i lygaid mewn cyfarchiad wrth ei gweld.

Un o'r pethau a dynnodd fy sylw gyntaf wedi symud i'm cartref newydd oedd yr adeilad mawr - muriau uchel o'i gylch, a safai led dau gae oddi wrth ein tŷ ni.

'Dim lot,' meddai Meic gan geisio symud ychydig o'r brigau o'i flaen heb ddatgelu ei bresenoldeb i'r llengwr a safai ar ben y cnwc tua phymtheg metr i ffwrdd.

Daeth rhyw labwst mawr ohono a cherdded at ddau ffermwr a safai wrth eu lori%au.

Ni symudodd yr Indiad, ond safai fel pe bai am rwystro Rowlands rhag mynd ymhellach.

Taflwyd cerrig, llechi a rheiliau gan rai o'r cannoedd o bobl a safai oddeutu'r lein.

Dros fil o flynyddoedd yn ol safai Aberhonddu yng ngwlad Gymreig Brycheiniog, gwlad a enwyd ar ol y brenin Brychan a oedd yn fyw yng nghanol y bumed ganrif.

Roedd ochrau'r cwm a Chraig y Lleuadau fel pe baent wedi cilio i'r pellter a safai Meic ar wastatir eang a gwyntog.

Ar waelod y grisiau derw llydan safai Hywel Vaughan a'i wraig Lowri.

Gwisgai drywsus ac anorac ddu - dillad oedd yn sgleinio fel y moto beic a safai ar ei stand yng nghanol y garej fel anghenfil mawr yn barod i lamu i'r nos.

Safai o hyd ar flaenau'i thraed tua hanner ffordd ar draws llawr y gegin, yn ei choban wen, a'i breichiau ar led fel petai ar ganol cofleidio rhyw berson anghwmpasadwy, a'i llygaid wedi rhewi'n fawr a chrwn fel dau blât piwtar.

Safai mewn rhyw stesion bach ddigaon yr olwg, ddistaw fel y bedd, ar wahân i sŵn anger' y trên yn ebychu.

A dyna lle'r oedd yn sefyll ar lethr uchel yn edrych ar y graig anferthol a safai fel bys mawr ar ochr y cwm.

Erbyn wyth o'r gloch fore trannoeth safai Menem, yn ei lawn daldra o bum troedfedd a phedair modfedd, wrth fynedfa Ty'r Llywodraeth, y Casa Rosada (y Ty Pinc).

Pan symudai'r naill, fe symudai'r llall; pan safai'r naill, fe safai'r llall; pan godai'r creaduriaid oddi ar y ddaear, fe godai'r olwynion i'w canlyn, oherwydd bod ysbryd y creaduriaid yn yr olwynion.

Y tu draw iddynt hwy safai tŷ gwydr mawr gyda tho crwn uchel.

Safai derwen hynafol yng nghanol tref Caerfyrddin tan yn gymharol ddiweddar.

Safai'r garreg ar ei thalcen gan adael twll tywyll yn y llwybr.

Dôi sŵn chwyrnu uchel o rywle, a sylweddolodd mai yn yr ystafell y safai ef wrthi y canai'r utgorn.

Digwyddodd droi ei ben, a dyna lle safai Yallon: ei het silc am ei ben, ei chwip yn un llaw, a'i fenyg yn y llaw arall.

Yna tawodd am eiliad er mwyn gweld effaith ei haraith ar yr hen þr, ond safai hwnnw'n fudan o'i blaen.

Mae hi fel trampolîn.' `Wyt ti'n meddwl y cawn ni afael ar drysor yma?' `Cellwair yr wyt ti wrth gwrs.' `Wel - dwyt ti byth yn gwybod - edrych ar y wardrob draw fan na - pwy a yr beth sydd ynddo.' `Yr unig ffordd i ddarganfod hynny yw mynd i edrych!' Gan waeddu a bloeddio neidiodd y giang dros y gwahanol rwystrau i'r fan lle safai hen wardrob yng nghanol pentwr o ddodrefn diraen fel llong ofod a adawyd ar ôl.

Safai pedair cadair uchel â chlustogau lliwgar arnynt ar y llwyfan.

Nid Bryn Terfel o gawr a safai yno o gwbl, ond yn hytrach rhyw lipryn hyll, mor anniben â hi ei hun!

Aeth â ni am ychydig o filltiroedd trwy goedwig dew nes inni ddod at wastadedd eang ynghanol y jyngl; yno safai Anghor Wat yn ei holl ogoniant wedi'i amgylchynu â llyn; yn y dþr gwelem ychen gwyllt yn nofio'n urddasol fel y gwelem ychen lawer gwaith o'r blaen yng ngwledydd De Ddwyrain Asia yn nofio yn unrhyw ddwr y caent afael arno.

Rydan ni'n barod.' Safai fy nghyfeillion ar y lan yn ddisgwylgar a llawn anogaeth a chynghorion da.

A geiriau Emrys ei hun yn chwerw addas i ni'r tystion a safai yno wedi'n hurtio'n lân:

Safai Mathew yn ei ymyl ar y mat croen dafad a orchuddiai'r llawr caled wrth y gwely.

Nid oes ond ychydig gerrig i nodi'r fan lle gynt y safai'r hen fythynnod: Bryn Brith, Ty'n-y-cefn, Pen-y-foel, Glan-llyn, Tan y Garth, Rhydloyw, a Thy'n Pant.

Am ran o eiliad, safai'r dwblwr a'r senglen gyferbyn â'i gilydd, yn frwydr rhwng nerth corff a metel poeth.

Yr oedd ef yn perthyn i benceirddiaid Tir Iarll, a safai ei fynachlog ar ochr orllewinol yr ardal honno, a oedd yn brif ganolbwynt bywyd llenyddol y sir.

Safai'r wyau ar ben ei gilydd yn y pedyll, wyau gwyn ac wyau melyn ac wyau mawr gwynlas yr hwyaid.

Safai darnau o chwys bron yn herfeiddiol ar ei wyneb, ac roedd ei ddyrnau bron yn wyn wrth ddal y llyw'n dynn.

Safai'r efail a bwthyn y perchennog ar ymyl yr heol a llonnwyd pawb o weld y mwg yn esgyn i'r awyr.

Safai'n llonydd yn ei gwrcwd pan ddechreuai'r bowliwr ar ei daith, gan wylio'r bêl yn ofalus a'i dal yn ddiogel.

Yr ochr arall i'r afon safai'r llanc a'r labrador du wrth ei draed.