Pan oedd Mam wrthi'n rhoi'r sêl ei bendith ar yr Horlicks, a gwên fawr lydan ar ei hwyneb am y tro cynta'r diwrnod hwnnw, daeth sgrech iasol o'r llofft.

Ond i ryw greadur bach ofnus a swil fel fi, a minnau'n edrych i fyny felly o ddyfnder fy sêt wrth yr organ tuag at ei uchelfan ef yn y Sêt Fawr wrth Fwrdd y Cymun, yr oedd edrych i'w ddwy ffroen aruthrol ar un eiliad fel edrych i ddau dwll blwmars hen ffasiwn yn bochio yn y gwynt.

Cynhyrchir 'aflatoxin' gan ffwng a gall fod yn farwol i adar os bwytant ddigon ohono, - felly cadwch eich llygaid yn agored am y 'Sêl Cymeradwyaeth'.

Fel yr esgynna Sam i blith y cymylau a'r sêr yng nghwch y ferch ddi-enw, ddi-sylwedd a ninnau gyda hwy, y mae'r bro%ydd cartrefol beunyddiol, ein priod ardaloedd hysbys yn pellhau a lleihau otanom yn y dyfnder ac fe ddaw moment pan anghofiwn amdanynt yn

Gwylio a deall y sêr Er ei bod hi'n bosib gwylio'r sêr gyda dim mwy na llygaid ac amynedd, mae seryddion wedi dysgu llawer mwy ers i Galileo droi ei delesgop ar y wybren uwchben am y tro cyntaf a gweld pethau nad oedd yn bosib eu gweld gyda'r llygaid yn unig.

Y sêr yn y ddrama oedd cyfaill da imi, John Ogwen gyda'i wraig Maureen Rhys, ac yn un o'r golygfeydd roedd bron yr holl gymeriade yn sefyll ar bont ac yn canu'r anthem genedlaethol.

Dychymgwch eich bod yn byw drwy'r bedlam yna ar ôl Dolig pan mae pob dim ar sêl yn y sipa, a phob twll a chornel yn bloeddio hynny.

Ceir yn y cylchgronau merched cynnwys amrywiol megis newyddion, ffasiwn, ryseitiau, y sêr (horoscopes), newyddion am bersonoliaethau'r byd adloniant a gwleidyddol, gwelliannau i'r ty, colofn llythyrau, tudalen broblemau ac yn y blaen.

Byd y sêr

Mawl i Ti, fy Arglwydd, am ein brawd nobl, yr Haul, Mawl i Ti am ein chwaer, y Lleuad, a'r sêr i gyd, Mawl i Ti am ein chwaer, Dwr...

Doed ganddi ddim syniad faint o amser y gorweddodd hi yno'n gwylio'r sêr, ond roedd yn rhaid ei bod hi wedi syrthio i gysgun hollol ddiarwybod idd ei hun.

O bryd i'w gilydd ymgollai Ger gymaint yn y gêm fel bod ei ddreifio'n flêr a diofal (a dim anadlydd i brofi ei wynt y dyddiau hynny.) Chwarddai am ei phen wrth ei gweld yn gafael mor dynn yn ei sêt.

Mae'r BSA wedi gosod safonau caeth ynglyn â lefelau 'aflatoxin' mewn cnau ar gyfer adar gwyllt, ac wedi lansio 'Sêl Cymeradwyaeth' a arddangosir ar gnau 'diogel', i sicrhau y bydd defnyddwyr yn eu hadnabod.

Er ei fod yn sgrifennu ar hyd ei oes ar hanes Cymru, pylodd ei sêl at wladgarwch, a throdd yn y pen draw at Sosialaeth.

Yn ugeiniau'r ganrif hon sylweddolwyd bod ein haul ar gyrion ein galaeth, y llwybr llaethog, ac yn un o gannoedd o filiynau o sêr a oedd yn troi o gwmpas ei ganol.

Er enghraifft, rhwng y sêr mae nwyon, fel hydrogen.

Tua'r Nadolig, gan nodi'n fanwl y dydd o'r mis, wedi iddi nosi ac i'r sêr ddod i'r golwg, aeth i weirglodd Ty'n y Gilfach, gan ddwyn polyn gydag ef, a gosododd y polyn mewn llinell unionsyth â simnai y tŷ a rhyw seren sefydlog yn y gogledd.

Ond mae llawer o'r hydrogen yn rhy bell o sêr i gael ei effeithio ganddynt.

O'n i'n meddwl 'falle 'se hi'n braf mynd am wâc fach bore 'ma.

Cyn bo hir cododd storm brotest o gyffiniau'r sêt gefn.

Daeth amryw byd o sêr y genhedlaeth honno'n amlwg iawn yn ein bywyd diwylliannol yn ddiweddarach.

Ers dechreuad gwareiddiad mae'r dynolryw wedi edrych ar y sêr ac wedi ceisio dehongli eu safle yn y greadigaeth.

Ond mae'n bryd i'r Eisteddfod ddeffro a wynebu'r ffaith mai dyma'r realiti ac nid yr iaith flodeuog yna sydd ar y llwyfan, ac rwy'n credu y bydd y gynulleidfa yn ei dderbyn e." Roedd y sgript wedi ei anfon at yr Archdderwydd, neb llai, er mwyn cael sêl bendith swyddogol ac, wrth i'r cast ddechrau gweithio arno, fe gafodd rhai elfennau eu newid, gyda'r disgyblion yn datblygu llawer o'u syniadau eu hunain.

Bu'r sêr yn wrthrychau addoliad mewn llu o wledydd.

Ond mae rhai sêr â thymheredd arwyneb llawer poethach na'n haul ni.

'Leicien i fod yn Stadiwm y Mileniwm uwaith eto ym mis Mai - 'se dim ond er mwyn yr holl bobol sy'n ein cefnogi ni.

O'r gorau,' meddyliodd Glyn, mi gei di lonydd yr hen foi.' Eisteddodd yn ôl yn ei sedd i edrych ar y sêr drwy'r ffenestri yn nho ac yn nhrwyn yr awyren.

'Se wath iddo fe fod yn byta papur llwyd.

Fel pob amser yn Affrica, roedd y glaw wedi pallu yn sydyn pan oeddem yn ciniawa, roedd y sêr yn disgleirio - ac o'n cwmpas filltiroedd o ddim byd.

Ond er y cwbl, llonnai ei lais a'i wynepryd wrth sôn am y sêr, neu ddyfynnu llinellau o nosfeddyliau Young, neu Gywydd y Farn gan Oronwy.

Rhyngddynt, byddant yn cynnwys sêr mor enwog â Syr Anthony Hopkins, Sean Connery a Richard Gere.

Llwyddwyd i gael rhai o sêr y cyfryngau i annerch y dorf, canwr pop, actor enwog a chyn-chwaraewr rygbi.

Erbyn diwedd y ganrif, fodd bynnag, wedi i'r diwydianwyr a'r cyfoethogion ddod i'r sêt fawr, adeiladau pur wahanol i'r tai cyrddau moel a phlaen hyn a godwyd ar lawr y dyffryn, a'u pensaerni%aeth Gothig yn adlewyrchu byd gwell y gymdeithas ddiwydiannol newydd.

Toc dyna'r dyn ieuanc yn rhoi gwawch uchel: 'Diolch, etc.' Ac ymhen ychydig neidiodd y ddynes ieuanc i fyny gan weiddi a churo ei dwylo a chicio'r sêt, nes daeth rhywrai i fynd â'r ddau aflonyddwr allan i ddod atynt eu hunain.

Ac mi wyddai pawb fod drych myglyd yn adlewyrchu llun yn llawer mwy ffafriol; onid dyna oedd cyfrinach rhai o'r ffotograffyddion a'r sêr mwyaf enwog?

Yn y rhan hon o'r rhychwant electromagnetig gwelwn arwynebau sêr yn disgleirio.

Yn ei sêl i'th gadw, fe'th gollodd.

Ychydig a wn i am batrwm y ffurfafen ac ni fedraf enwi ond ychydig iawn o'r sêr.

Yr oeddynt yno'n brydlon, cyn fod ond ychydig yn y capel; rhoed ef ymhellaf mewn sêt.

A ellid cymryd y stori fach hon fel rhoi diferyn o waed ar sleid, i'w harchwilio yn fy meddwl, fel y medrwn yn y diwedd, drwy weithio arno'n ddigon caled ac yn ddigon hir, weld Deddf y Bydysawd ei hun, a chael cipolwg ar fyd y sêr yn crynu yn eu lleoliad, fel breichledau ar fraich ddidostur Duw ei hun?

Ond cyn mentro i'r byd actio roedd yn un o sêr mwya' disglair y byd adloniant ysgafn yng Ngorllewin Morgannwg ac yn arfer canu gyda neb llai na Bonnie Tyler a aeth ymlaen i gael hits enfawr gyda 'Lost in France' a 'Total Eclipse of The Heart'.

Ac yn goron ar y cyfan yr oedd tîm Brazil gyda sêr fel Pele, Jairzinio, Tostao, Gerson, a Rivelino.

Ymhen wythnos neu ragor, elai i'r weirglodd, a hi yn nos a'r sêr yn y golwg, a byddai raid symud cwrs ar y polyn i'w gael ar linell y simnai a'r seren.

Pan egyr Iesu'r sêl gyntaf gwêl Ioan y cyntaf o bedwar ceffyl.

Ond, dim ond technoleg ifanc yw mynd i'r gofod i edrych ar y sêr, ac yn y degawdau nesaf dylem ddatblygu'r gallu i ymchwilio'r bydysawd mewn manylder nad oedd Galileo hyd yn oed yn gallu breuddwydio amdano.

Yr oedd y sêl tros yr Ysgol Sul a oedd i fod mor amlwg yn ddiweddarach yn Ysgol Haf yr Ysgol Sul wedi dechrau cynhesu hyd yn oed cyn ei ddyfod i Ebeneser.

Gellir bod yn weddol siwr bod yr adar yn defnyddio'r haul a'r sêr i ddarganfod y ffordd.

Mor dda hefyd y cofiai ei chyfnither, Anna Maria, merch ei Hewyrth Joseph y ddwy ohonynt ar lawnt fechan Trefeca Isaf yn gorwedd ar eu cefnau i weld y sêr a'r lleuad trwy delesgop rhyfeddol ei hewyrth, wedi eu swyno gan ddirgelwch peiriant a fedrai dynnu'r sêr a'r nef ei hun mor agos atynt.

Fel llenyddiaeth a chelf, mae seryddiaeth yn ychwanegu at gyfoeth ein bywydau, yn ateb ein cwestiynau am y sêr a'r bydysawd, ac fe'i hystyrir yn rhan annatod o weithgareddau gwlad waraidd.

''Da chi'n siwr, William Huws, nag ydi'r bitsh hwch 'na ddim yn baeddu'r sêt gynnoch chi?' 'Un o'r hychod glana' fuo acw fawr 'rioed.

Gwyddoch beth rwy'n feddwl, mae'n siŵr, pan fo'r lloer a'r sêr yn ymddangos mor agos atom nes y gallwn eu cyffwrdd, bron.

Daeth Ysbrydegaeth, er enghraifft, yn faes i'w ystyried o ddifrif; y mae cyfarfodydd se/ ance mewn bri; sonnir yn aml am poltergeist (gair Almaeneg yn golygu 'ysbryd swnllyd'); cynhelir gwasanaethau yn eglwysi'r Ysbrydegwyr; a cheir galw cyson am wasanaeth gwþr megis Y Parch.

Mae'r Athro Mac Cana wedi sên am bwysigrwydd Manawydan, gan awgrymu bod y cymeriad hwn yn mynegi barnau yr awdur ei hun.

y gweinidogion cryfaf eu sêl oedd william rees gwilym hiraethog ) a samuel roberts s.

dyw cerdd ddim yn dda am ei bod mewn cynghanedd gywir yn unig, dyw'r gynghanedd per se ddim yn cyflenwi cerdd â rhyw rinwedd.

Nid yw'r miliynau milltiroedd sydd rhwng y sêr a'i gilydd ond megis diddim i Ti.

Nid oedd yr holl bapurau da-da a phecynnau sigarennau'n synnu dim arno, nac ychwiath y sosej rôl wedi hanner ei chnoi oedd wedi ei gwthio i lawr ochr y sêt hanner ffordd i lawr y bws ar yr ochr chwith.

Go brin y gall y rhan fwyaf ohonom gofio enw cynllunydd y set hyfrytaf a welsom erioed; ac er mor amlwg yw eu gwaith, sêr tywyll y 'stafell gefn ydyn nhw, oll ac un.

Mewn llun optegol gwelwn belydriad sêr yn bennaf, ond yn y llun pelydrau-X gwelwn allyriad nwyon poeth iawn, ar dymheredd o filiynau o raddau Celsiws.

Yn y sêt agosaf, oddi tano, yr oedd dynas ieuanc, ac yn nhalcen y sêt wrth ei ochr eisteddai dyn ieuanc.

Mae rhywbeth yn wyrdroedig yn y peth: nid perfert fel yr hen ddyn budr, ond merch gall yn ei hoed a'i hamser yn prynu papur 'Dolig ym mis Medi neu'n waeth byth, yn rhuthro am sêls ddechrau ionawr i brynu anrhegion at y 'Dolig nesa'.

Byswn i'n hoffi se nhw'n dewis Sais - mae Sais yn deall anian ei bobol ei hun.

'Tasa hi'n ola' dydd a finna' ar 'y nhraed, mi faswn i'n 'nabod Pen Cilan 'ma fel cefn fy llaw.' 'Wel diawl, gwaeddwch os gwelwch chi o yn rwla.' 'Mi 'na i, Ifan Ifans.' Oherwydd eu difyrrwch wrth weld hwch a'i pherchennog yn eistedd yn y sêt flaen bu'r teithwyr yn hir cyn sylweddoli bod y Paraffîn wedi cymryd tac gwahanol a'u bod bellach yn pellhau oddi wrth y pictiwrs yn hytrach na dynesu ato.

Dim ond ffŵl fu'se'n credu'r un gair mae hwnna'n ddweud." Ysgydwodd ei gŵr ei ben.

'Capsiwl amser' yw llongddrylliad gyda stôr o wybodaeth hanesyddol dan sêl ynddo.

Brysiodd yn ffrwcslyd tua'r sêt fawr, agor y llyfr emynau, ledio pennill a dweud wrth y gynulleidfa, 'Gellwch chi canu hwn ar eich tina.' Ar ganol ei bregeth un pnawn trymaidd, tynnodd o boced ei wasgod ffiol fechan o wydr.

Wel, hanes cyfoethog, atyniadau diddorol a diwylliant bywiog sydd wedi cynhurchu rhai o sêr action, canu clasurol ac adloniant ysgafn enwoca' Cymru.

Efallai y byddai wedi bod yn well pe na bai mor barod i bregethu'n erbyn rhyfel a lladd, ond pwy a all warafun i rywun ifanc mor llawn o sêl rhag mynegi'i gredo bersonol ei hun, yn enwedig o bulpud yr Un a lefarodd y geiriau 'Câr dy elynion', i fyd a oedd yr un mor gibddall â'r un yr oedd y gweinidog yn byw ynddo.

A 'da chi ddim wedi talu'ch ffer 'chwaith.' Fel roedd William Huws yn croesi'r cae, a'r hen hwch yn igam-ogami'i rhyddid newydd, clywodd swn traed cybiau'r sêt gefn yn trybowndio i lawr grisiau'r bus dan siantio'u gwrthryfel dros y wlad dywyll, agored.

Cyn i ni orffen y chwibaniad cyntaf cyntaf dyma'r law galed honno ar draws ein gwynebau nes yr oeddem ein dau yn rowlio dan y sêt.

Mae hydrogen yn gallu allyrru goleuni gweledol os ydy'n cael ei dwymo gan sêr.

Roedd stamp y Gymuned Ewropeaidd, y cylch o sêr aur ar gefndir glas i'w weld ar yr amdo - yr eironi olaf yno i bawb ei weld.

Byddai'n rhaid mynd i'r Sêt Fawr i ddweud y stori.

(i) Sicrhau bod dyddiad yr etholiad cyntaf mor fuan â phosibl ar ôl derbyn sêl bendith y Frenhines, er mwyn rhoddi mwy o amser i'r Cyngor cysgodol i wneud penderfyniadau ynglŷn â fframwaith staff a system cyflawn gwasanaethau a.y.

Denodd fonllefau o anghrediniaeth o du cynulleidfaoedd teledu America ugain mlynedd yn ôl drwy ymhelaethu'n ddi-lol am olchi llestri a rhyw orchwylion mundane felly nad oedd sêr fod ymhel â nhw.

Ar y llaw arall mae rhai sêr â thymheredd arwyneb sydd llawer is na'n haul ni, ac felly mae llawer mwy o'u pelydriad yn yr isgoch.

Ers i Galileo ddefnyddio'i delesgop am y tro cyntaf i edrych ar y sêr mae technoleg telesgopau wedi datblygu'n fawr iawn.

Rydym wedi hen arfer gweld rhai o sêr y byd tennis yn strancio o flaen y tyrfaoedd.

y Byd, tyrd ar f'ôl os gelli fy nal", ac yn edrych ar y sêr o'r llong gwmwl.

Ac oherwydd y tywyllwch a ddeddfwyd fel rhwystr i awyrennau bomio'r gelyn, ni fu'n bosibl i rai o hoelion wyth yr enwad ddod yno i roi eu sêl a'u bendith ar weithgareddau'r dathliad.

Mewn geiriau eraill, petai pawb yn yn y plwyf yn mynd i oedfeuon yr un pryd ac yn eu dosbarthiu eu hunain rhwng y gwahanol addoldai, byddai pedair sêt o bob deg yn wag.

Hyn hefyd a greodd y rhwyg yn enaid y Cymro cyfoes, yr ysgariad rhwng y bersonoliaeth sy'n ymhyfrydu yn ei rhyddid, yn gwatwar hen safonau moesol a chonfensiynau cymdeithasol y gorffennol, ac eto'n byw mewn byd wedi ei reoli gan ddeddfau diwrthdro lle mae'n hawdd credu gyda'r astrolegwyr fod ein tynged yn dibynnu ar gylchdro'r sêr a chyfosodiad eu cysawdau ac nid ar ras Duw - Duw sydd bellach wedi ei garcharu yng nghelloedd cyfrin ein profiad preifat personol.

Yn gyntaf gwêl Ioan Dduw ar ei orsedd yn y nefoedd, a sgrôl a seliesid â saith sêl yn ei law.

Eiddot Ti ddirgelion y moleciwl ac ysblander cysawdau'r sêr.

Aeth i ben y gadair i edrych allan drwy'r ffenest fechan ond yr oedd yn rhy dywyll iddo weld dim ond y sêr rhwng brigau'r coed.

'O'n i'n meddwl 'falle 'se hi'n braf mynd am wâc fach bore 'ma.

Ymhlith syniadau eraill y mae gwahodd sêr y cyfryngau a chwaraeon i gwrdd â grwpiau o blant a phobl ifainc, trefnu teithiau cyfnewid gydag ieuenctid o wledydd sydd yn siarad ieithoedd lleiafrifol a llunio cyweithiau cymunedol fyddai'n denu pobl ifainc i gyfrannu tuag at ddiogelu'r amgylchedd a bod yn fwy ymwybodol o'r peryglon sydd yn ei bygwth.

Rwyn credu byse hi'n well se ni wedi gorffen Gemau Heineken i gyd ond dyw hwn ddim yn rhywbeth estron i ni.

Y sêl hon yw nodwedd hollbwysig yr wyddor newydd.

Does dim i'w wneud ond eu blasu; er y gellid, efallai, atgyfnerthu eu heffaith arnom trwy ddarllen gwaith meistr cyffelyb ar iaith a dychymyg, megis yr hen fardd hebreig hwnnw gynt a barodd i Dduw ateb Job o'r corwynt: 'Ble'r oeddit ti pan oedd sêr y bore i gyd yn llawenhau, a holl feibion Duw yn gorfoleddu?' Ar y llaw arall ni chawn anhawster i amgyffred arwyddocâd y gwrthgyferbyniad awgrymog rhwng 'ymryson' yn nechrau'r pennill a 'murmur' ar ei ddiwedd.

'Gwrando' ar y sêr Yn ystod yr Ail Ryfel Byd datblygwyd RADAR, ac ar ddiwedd y rhyfel sylweddolwyd y gellid defynddio'r un dechnoleg i 'wrando' ar signalau o'r gofod.

A dyna'r dyn ieuanc yn ymestyn tros gwr y sêt lle roedd Hugh Evans ac yn gofyn yn lled ddistaw i'r ddynes ieuanc: 'Wyt ti am weiddi heno?' Troes hithau tan wenu, ac ateb: 'Ydwyf, os wyt ti am wneud.' Daeth y pregethwr i mewn, dechreuodd bregethu.

Ar ôl dychwelyd i Aberystwyth, ac ar ôl cael sêl bendith y Pwyllgor Addysg ar fy nghynlluniau, ysgrifennais eto at J.

Bu cerddorfeydd mewn llawer capel yng Nghymru a cheir ambell gapel wedi ei adeiladu gyda lle i gerddorfa o flaen y sêt fawr.