Mae'n ffaith bod yn Hong Kong heddiw nifer sylweddol, ymhlith y boblogaeth o bum miliwn a hanner, sydd heb allu siarad Saesneg; dyna gadarnhad o ffyniant yr agwedd herfeiddiol a barodd i'r llywodraethwr Robinson ganrif yn ôl awgrymu bod amharodrwydd Tseineaid Hong Kong i ymseisnigeiddio yn 'rhyfeddol, os nad gwaradwyddus'.

Cadarnhaodd Donal Lenihan, rheolwr Llewod 2001, ei fod wedi siarad â Graham Henry, ac iddo orfod cael caniatad Undeb Rygbi Cymru i wneud hynny.

Wrth y tân y noson honno, ac wrth olau'r lamp bu'r tri yn siarad yn hir.

Dywedodd y dieithryn ei fod yn dod o Northampton, a bod ganddo neges bwysig iddo Culhaodd llygaid Edward wrth wrando arno'n siarad.

A'r syndod yw fod y teimlad hwn yn dal yn gryf ac wedi ysbrydoli rhai cyflogwyr yn ddiweddar i wahardd eu gweithwyr rhag siarad Cymraeg yng ngwydd y di- Gymraeg.

Y tro cyntaf y bu Waldo yn Iwerddon, dywedodd wrthyf iddo orfod teithio 'mhell cyn y gallodd glywed y Wyddeleg yn cael ei siarad yn rhugl ac yn naturiol gan bobl wrth eu gwaith bob dydd.

Mae gwesty yng ngogledd Cymru wedi gwyrdroi polisi dadleuol o wrthod caniatau i'w staff siarad Cymraeg.

Gwyddai'r llywodraethwyr yn iawn na allai cyfraith sicrhau fod pobl yn siarad Saesneg ar eu haelwydydd neu yn eu sgyrsiau preifat â'u ffrindiau.

Mae'r Gymdeithas a pholisi hefyd o ofyn i bob ymgeisydd sy'n siarad Cymraeg i ymrwymo i siarad Cymraeg yn y Cynulliad.

"Rwyt ti'n siarad fel Methodsyn nawr, grwt!" atebodd.

Y mae'r Beibl yn gyfrol gorffol ac er bod rhannau allweddol ohoni'n siarad yn uniongyrchol a chlir wrth y darllenydd, y mae llu o bobl, arferion, geiriau ac athrawiaethau y mae angen cymorth i werthfawrogi eu harwyddocâd.

Roedd pethau llawer pwysicach i'w gwneud yn ystod yr wythnosau yn arwain at y Nadolig na siarad â hen ddyn unig.

"Am be' goblyn 'dach chi'n siarad, deudwch?"

Hefyd nid oedd y swyddogion oedd yn galw o ddrws i ddrws yn siarad Cymraeg.

Yn ychwangeol, mae'n rhaid i'r sawl sy'n mynd a'r plentyn i'w gofrestru ac hefyd y sawl sydd yn cofrestru'r plentyn ar ran y wladwriaeth siarad ac ysgrifennu Cymraeg.

Bu amser pan wyddent beth oedd y naill a'r llall yn ei feddwl a'i deimlo, a phryd y gallai siarad yn agored ag ef.

A doedd y ddynes sy'n llnau'r lle ddim yn cofio'i gweld hi, chwaith." Bu tawelwch rhyngddyn nhw am eiliad cyn i Mam siarad eto.

Roedd y siarad yn uchelach na'r gerddoriaeth - ar y dechrau.

Oherwydd Cymru i mi yw'r Gymru Gymraeg, y rhan honno o'r wlad lle mae pobl yn dal i siarad, sgrifennu ac anrhydeddu eu mamiaith.

Ar y llaw arall y mae'r ymfudwyr yn fynych iawn wedi eu magu yn y gred mai rhan o Loegr yw Cymru ac mai bod yn amrwd ac anghwrtais y mae'r Cymry Cymraeg wrth fynnu siarad yr iaith.

Yn y cyfarfod hwn fe alwodd y Gymdeithas am rywun oedd yn siarad Cymraeg i reoli'r adran addysg ac ar i'r cyngor ail-edrych ar y polisi iaith gan gyda'r bwriad o wneud y Gymraeg yn iaith weinyddol y Cyngor.Yn wir mae Meryl Gravell wedi mynd mor bell a dweud ei bod yn barod i ymddiswyddo os na lwyddith hi i weithredu'r gofynion hun.

Dwi wedi siarad a hen bobl, ac mae'n siwr gen i eu bod nhw'n dweud y gwir.

Ond ymlaen yr aeth y cynnig, a'i gario'n eithaf rhwydd: ùsiaradodd Gerallt Jones wrth ei gynnig, ond eilio'n ffurfiol a wneuthum i, gan fwriadu siarad yn ddiweddarach pe gwelwn fod angen ateb unrhyw ddadl: ond ni fu angen.

Mae dinasyddion swyddogol ac answyddogol ein gwlad yn siarad sawl iaith ac mae hynny yn cyfrannu at gyfoeth ieithyddol ein gwlad.

Ambell waith gwahoddai Miss un ohonyn nhw i ddod o flaen y dosbarth i siarad am ei gi.

Maen nhw'n siarad fel hyn - 'Mae o ddim gyn fi' neu 'Le ma gwraig fi?' ond maen nhw'n sgrifennu, 'Nid yw gennyf' a 'Pa le mae fy ngwraig?' Iaith Afallon ydi hon wrth gwrs.

Hyd yn ddiweddar iawn yn y ganrif bresennol, dysgid plant i beidio byth â siarad Cymraeg ym mhresenoldeb y di-Gymraeg.

Ar yr un noson cafwyd Arthur C Clarke - A Man Before His Time lle bu henadur ffuglen wyddonol yn siarad am ei fywyd, ei waith ar proffwydoliaethau a wnaeth - gan gynnwys dyn yn cerdded ar y lleuad.

Sais Gymry oeddynt, doeddyn nhw ddim yn siarad Cymraeg.

O'r cychwyn cyntaf dadleuodd Cymdeithas yr Iaith dros bwysigrwydd Cynulliad trwyadl ddwyieithog, ond, flwyddyn wedi sefydlu'r Cynulliad realiti'r sefyllfa yw mai lleiafrif bach o aelodau'r Cynulliad sy'n dewis siarad Cymraeg ar lawr y siambr a llai fyth yng nghyfarfodydd pwyllgorau'r Cynulliad.

Ac os yw ysgrifennu a siarad Saesneg cywir yn bwysig yn Lloegr, onid yw ysgrifennu a siarad Cymraeg cywir yn bwysig yng Nghymru?

Wrth siarad ag Aled, deallais fod Hywel ei frawd yn canlyn merch a adwaenwn i yn dda, sef Beti Moeladen Moeladda fel y galwem hi a honno'n digwydd bod yn gyfnither imi.

Erbyn amser cychwyn i'r cyfarfod yr oedd gennyf bwt o anerchiad, ac nid oedd y siarad yn blino dim arnaf, ond crynwn yn fy esgidiau rhag ofn i rywun of yn cwestiwn.

Anfoddhaol iawn oedd yr ymateb i'r gystadleuaeth Siarad Cyhoeddus yn y Sioe Sir mis Medi diwethaf.

'Roedd Edward yn bwyta 'i ginio fel arfer, ac yn siarad gyda'r gath ar fraich ei gadair bob yn ail.

'Rydyn ni'n siarad am 37 o chwaraewyr nawr,' meddai.

Os mai anfoddhaol ydoedd y cychwyn ym Medi fe newidiodd pethau erbyn mis Ebrill pan aeth tîm y Sir i Aberystwyth i siarad yn erbyn gweddill Siroedd Cymru a dychwelyd yn bencampwyr gyda'r cwpan.

Yn fuan sylweddolodd eu bod yn siarad iaith ddieithr!

Roedd Akram yn siarad â rhywun ar y pryd.

Gwneir i'r cymeriadau ymddwyn a siarad fel petaent yn perthyn i ddosbarth breiniol.

Ac nid yn unig hynny, ond rhaid ymarfer y plant i siarad Saesneg safonol - dim rhagor o acenion sir Gaerhirfryn a Chocni.

Ond roedd Bilo'n dal i siarad.

A dyma nhw - gweddillion un o'r byddinoedd ag yr ydym wedi bod am y pedair blynedd ddiweddaf yn siarad yn eu cylch - yn dilyn eu camrau o fan i fan, brwydr ar ôl brwydr - dyma hi!

Nid oeddwn wedi cael ond ychydig siarad â hi er pan fu farw ei brawd.

Hwn oedd y ciw ar gyfer y peiriant pelydr-X, a chamgymeriad oedd i ni siarad â'n gilydd yng ngwydd y swyddogion diogelwch.

Yn gyntaf nid yw'r Cynulliad yn gweithredu polisi o ddwyieithrwydd gweithredol ac yn ail ymddengys nad yw'r cyfryngau ar y bwletinau newyddion Saesneg yn gwneud cyfiawnder â'r aelodau hynny sy'n dewis siarad Cymraeg.

Mewn gwirionedd, wrth ddarllen y llyfr, y mae dyn yn cael ei synnu fod cynifer o bobl amrywiol wedi cyfrannu at y dystiolaeth, nid yn unig trwy ysgrifennu a siarad, ond hefyd trwy weithredu.

ym 1991 - roedd 87 o wardiau (allan o 908) â 70% neu fwy o'r boblogaeth dros dair blwydd oed yn siarad Cymraeg, ond ni thrigai ond 5.1% o'r boblogaeth yn y wardiau hyn.

Ond os oes yna bobol o gwbwl a ddylai feddwl cyn siarad, gwleidyddion yw'r rheini.

Tebyg ei fod wedi siarad lawer tro am y fangre berffaith gyda'i gydysgolhaig Erasmus.

Cod dy galon, Harri; mi ddaw haul ar fryn eto.' Gwyddai Harri fod yr Yswain yn siarad ei galon, ac nad oedd yn rhagrithio.

A siarad yn bersonol am funud bach, mae'n rhaid i mi gyfaddef, er enghraifft, na fedraf gael fawr o hwyl ar vers libre Gymraeg.

Wrth i'r cyfleoedd i ddefnyddio'r Gymraeg gynyddu, bydd cyfleoedd gyrfaol i'r sawl sy'n siarad Cymraeg yn cynyddu hefyd.

O sôn am sisial a siarad, dylid egluro bod gan Doctor Jones ei Gymraeg arbennig ei hun, gyda'i reolau ei hun wrth dreiglo geiriau, a'u camdreiglo'n ogystal.

Gosodwyd y cerrig sylfaen gan Master Lloyd Mainwaring, Bwlchybeudy, a Mr ET John, aelod seneddol tros Ddwyrain Dinbych, a oedd hefyd yn Gymro gwladgarol, ac yn siarad yr iaith.

Meddyliwch am y defnydd a wnai pobol anghyfrifol yr oes a chorn siarad ar ochr y Stryd Fawr yn Stiniog!

Bob dydd bydd y rhaglenni hyn yn siarad â'i gilydd mewn cyfarfod ffôn.

Wnaiff siarad ddim ei helpu hi nawr." "Ond fe allai siarad am y peth ein helpu ni." "I beth mae eisiau help arnom ni?

Y mae'r bobl sy'n siarad yr ieithoedd "imperialaidd", fel y gelwir hwy, - Rwseg, Almaeneg, Ffrangeg, Sbaeneg a Saesneg - yn debyg iawn i'w gilydd yn eu hymagwedd at ieithoedd lleiafrifol.

Mae'n bwysig iawn fod aelodau'r Pwyllgor yn deall o'r cychwyn bod modd defnyddio'r Gymraeg neu'r Saesneg yn y cyfarfod a gellir atgyfnerthu hyn yn weledol drwy osod copi o bolisi iaith y Cynulliad (pan ddaw) neu eiriau Deddf Llywodraeth Cymru ynghylch defnydd y ddwy iaith, neu Reol Sefydlog 8.23 -- 'Caiff aelodau'r pwyllgorau, a phersonau eraill sy'n annerch y pwyllgorau siarad Cymraeg neu Saesneg, a bydd cyfleusterau cyfieithu ar y pryd ar gael ar gyfer trafodion Cymraeg.

Lle bo'r safonau'n anfoddhaol, bydd disgyblion yn ddihyder wrth siarad ac yn methu cyfathrebu'n effeithiol; dealltwriaeth gyfyngedig sydd ganddynt o'r hyn a glywant ac ni allant gynnal sgwrs estynedig; cyfyngedig yw'r rhan y maent yn ei chwarae mewn cyflwyniadau a thameidiog yw eu cyfraniadau at drafodaeth grŵp a dosbarth.

'Cofia, paid â siarad â neb dieithr a phaid â gadael y bygi o d'olwg am eiliad,' rhybuddiodd.

Wrth i John Griffith gerdded ar hyd yr harbwr yn Efrog Newydd, fe fyddai wedi gweld rhai o'r bobl dduon a oedd newydd gael eu rhyddid rhag caethwasiaeth ac fe fyddai wedi clywed peth o'r siarad am y symudiadau cyfreithiol i roi hawliau iddyn nhw.

'Nei di mo ngadel i i fynd i'r hen gollege ene, a 'nei di, Rhys?' ' Atebodd Dafydd drosof, ac yr oeddwn yn ddiolchgar iddo ``Mi gewch siarad am hynny eto, Miss Hughes,'' ac wedi ychwanegu ychydig o eiriau cysurus, aeth Dafydd ymaith.

Bydd dau ymwelydd o Wlad y Basg yn siarad yng Nghyfarfod Cyffredinol Cymdeithas yr Iaith gynhelir yn Aberystwyth ar Nos Wener a Dydd Sadwrn Mawrth 12 a'r 13eg 1999.

Ac yr oedd yn siarad am Gymru yn ogystal â Lloegr.

Da iawn nhw, mae nhw ddigon craff i sylweddoli na fedr tai ddim siarad, ond mae mynd gam ymhellach a sylweddoli fod y bobl sydd yn byw mewn tai yn siarad â'i gilydd y tu hwnt i'r bobl yma.

Aeth un ohonynt â'i gariad oddi arno, morwyn fach a garai ond yr ofnai siarad â hi.

Y mae'r tair merch sydd heddiw, a minnau'n sgrifennu, yng ngharchar Bryste wedi eu rhwystro rhag siarad yn eu mamiaith wrth eu mamau, yn pigo cydwybodau hyd yn oed aelodau seneddol Cymreig y Blaid Lafur.

Eisiau siarad â dyn yr oedd hi, dyn cymharol ifanc ddeng mlynedd yn ôl, a dywedai wrthyf, 'Mae hi'n unig yma, ac yr ydw i'n fed-up - yn union fel petai hi'n ferch ifanc heb oed, heb boints ar nos Sadwrn, yn defnyddio iaith a oedd yn gymhwysach i'r Chweched Dosbarth nag i Frenhines Llên y Cymry.

Bydd y daith gerdded o 150 milltir yn dechrau o'r Cynulliad Cenedlaethol yn dilyn rali a gynhelir yno am 11 o'r gloch ar Ddydd Owain Glyndŵr (Sadwrn, Medi 16eg). Bydd Jill Evans ASE a Moelwen Gwyndaf o UCAC yn siarad yn y rali.

Dyma ddyfyniad arall o'r rhaglen goffa, Dafydd Gruffydd yn siarad:

`Wedyn fe symudwn ni nhw ymlaen pan fydd yr eira'n cilio.' Roedd Ivan yn siarad â'i gŵn yn aml.

Mae'r pedwar yn ysu am gael siarad a chi." Y peth cyntaf a of ynnodd Owain i'r arolygydd oedd a oeddynt wedi dod o hyd i Twm Dafis.

Credaf fod fy atgofion o gyfarfod â Gordon Wilson a gwrando arno'n siarad wedi bod yn brofiad a rannwyd gan y mwyafrif ohonom a fu'n gwrando arno.

Mae hi'n egluro o ble rydan ni'n tarddu, a sut y llwyddwyd i greu cymdeithas oedd yn gallu siarad, dadlau a thrafod â hi ei hun.

Na, rhyw fwmblan nid siarad mae'r to ifanc ma% "Ifanc?

Mae'n rhaid trafod y peth 'fel busnes' nawr a daw geiriau fel 'cynyddu' ac 'elw' a 'chredyd' ac 'ail-fuddsoddi' yn rhan o'u siarad beunyddiol.

Ni bu erioed gymaint o siarad o fewn muriau Cri'r Wylan ag a fu y bore hwnnw.

Rhydd i'r deunydd hwn driniaeth y nofelydd: clywn leisiau'r bobl yn siarad; gwelwn gymeriadau unigol yn cerdded ar hyd caeau a heolydd yr ardal; ac felly deallwn hwy yn eu perthynas â'r byd yn ei agweddau cymdeithasol, masnachol, crefyddol.

a) Gadw'r galwr i siarad gyhyd â phosib.

Roedd yn rhaid siarad cyn i bethau fynd yn anos fyth.

Ac mae'r wyau toredig a pherfedd ceiliogod yn siarad rhwng y meini ac o dan y cromlechi am genedlaethau diflanedig sydd yno o hyd yn llygaid ac yn llafar y Casiaid.

Wel mi gan nhw eu gorfodi dwi'n credu, gan amgylchiadau, i ddod i delerau efo'r sefyllfa oherwydd faswn i'n meddwl, er na allaf siarad o brofiad, ymhlith yr hen oedd y styfnigrwydd yma, yr hen bobl yn ei chael hi'n anodd i symud a newid enwad, neu newid adeilad, addoldy, ond tydi bobl ifanc yn malio fawr ddim am bethau fel hyn, a 'dwn i ddim beth fydd dyfodol yr Eglwys neu'r Capeli os ydi'r bobl ifainc yn troi i fod yn Gapelwyr neu Eglwyswyr unwaith eto.

Fe roddai darlun fel hwn flewyn o chwaeth i gegin lom Nefoedd y Niwl a thestun siarad am fisoedd i werin ddiniwed Bol y Mynydd.

Peth hawdd yw siarad am yr angen am ddeunydd adnoddau o safon dda i ychwanegu at waith yr athro, ond sut y gellir cynhyrchu'r deunydd hwn?

Mae'r rhan fwyaf yn adnabod o leiaf un oedolyn arall sy wedi llwyddo i ddysgu'r Gymraeg yn rhugl, ac yn y modd hwn dymchwelwyd y mur seicolegol a oedd yn dal rhai yn ôl am na allent gredu ei bod yn bosibl iddynt hwy siarad a deall Cymraeg.

Fe gadarnhaodd nad oedd porthorion, staff y dderbynfa na thy bwyta'r Celt yn cael siarad Cymraeg o fewn clyw gwesteion na fyddai'n eu deall, ond gwadodd bod hynny'n gyfystyr a bod yn wrth-Gymreig.

Pwy mewn gwirionedd ydi'r Eingl-Gymro bondigrybwyll yma, ond un sy'n gwybod ei fod yn Gymro, neu sy'n dymuno meddwl amdano'i hun felly, ond sy'n ymwybodol byth a hefyd ei fod yn siarad iaith estron?

'Yn ddiweddar iawn, bid siŵr, oblegid masnach feunyddiol gyda'r Saeson, a'r ffaith fod ein dynion ieuainc yn cael eu haddysg yn Lloegr, a'u bod, o'u plentyndod (a siarad yn gyffredinol) yn fwy cyfarwydd a'r Saesneg nag a'u hiaith eu hunain, fe oresgynnwyd ein hiaith ni gan rai geiriau Saesneg, a chan ffurfiau Saesneg, ac y mae hynny yn digwydd fwyfwy bob dydd' meddai.

Mae'n rhaid i ti dderbyn yn y lle cyntaf mai dyna'r math o berson oedd Heledd; mae'n ffaith fod yna bobl sydd felly, a does dim llawer y gall neb ei wneud i'w helpu nhw." "Paid a siarad mor ddwl.

Amrywia'r actio rhwng yr ofnadwy a'r dychrynllyd gyda'r actorion yn cyhoeddi eu llinellau yn hytrach na'u siarad.

Ni fyddai Francis yn siarad rhyw lawer; myfyrio, a meddwl rhyngddo ac ef ei hun y byddai fel arfer, ond os byddai'r pwnc wrth ei fodd byddai ganddo ddigon i'w ddweud, a hwnnw'n ddweud synhwyrol.

amheuaeth nad oedd y pennaeth newydd yn gwneud i bawb siarad unwaith eto am dîm pêl-droed Cymru.

Yn ystod y noson, dechreuodd rhai ohonynt siarad â'r merched oedd yno.

Ar ôl siarad â llawer o fenywod, fe ddaeth hi'n amlwg nad oedden nhw wedi cael yr amser na'r cyfle i alaru am eu hanwyliaid.

Mi allai gredu damcaniaeth newydd Seiciatrydd o Rydychen, mai dynion a ddechreuodd siarad gyntaf yn y cyfnod cyn hanes.

Sylweddola'r bwci na all dianc, felly mae e'n tawelu ac yn dechrau siarad.

Gwelid ef ar y teledu yn ogystal, yn siarad a darlithio.

a mwy amryw ar ymadroddion nag sydd gennych yn arferedig wrth siarad beunydd yn prynu a gwerthu a bwyta ac yfed'.