Yr oedd hyn yn brofiad digon diflas yn aml; llosgi ystafell mewn neuadd neu ysgol mewn pentref, penodi dyddiad a threfnu siaradwr; hwnnw weithiau'n tom'i gyhoeddiad ar y funud olaf ac nid oedd dim amdani ond mynd yno fy hun a chyhoeddi neges y Blaid cystal ag y gallwn Ni chaem fawr ddim cefnogaeth mewn aml ardal, ychydig a ddeuai i'r cyfarfodydd a drefnid - rhyw hanner dwsin a llai na hynny yn aml ac weithiau neb yn troi i fyny.

Hwn yn ddiddorol iawn mewn swyddfa fechan ddiymhongar a'i bennaeth, Mr JB Singh, yn siaradwr huawdl ac yn feddyliwr gwreiddiol.

Y mae stôr o wybodaeth gan bob siaradwr, sy'n ei alluogi i gynhyrchu a deall nifer annherfynol o olyniadau newydd yn ei iaith, ac â'r wybodaeth fewnol honno'n bennaf (competence yw term Chomsky) nid â'r sylwedd a gynhyrchir gan y siaradwr (performance yw gair Chomsky) y mae a wnelo gramadeg.

Y tasgau y byddai disgwyl i ddysgwr eu cyflawni fyddai'r tasgau y byddai angen i siaradwr yr iaith eu cyflawni mewn amgylchiadau diffiniedig.

Y siaradwr gwâdd eleni fydd Allan Wynne Jones, Cadeirydd Biwro Ieithoedd Lleiafrifol Ewrop.

Yr egwyddorion sy'n galluogi'r siaradwr i gynhyrchu ac adnabod olyniadu derbyniol, h.y., gramadegol, ac ymwrthod â'r rhai annerbyniol yw busnes gramadeg.

un ymhlith llawer o gyfarfodydd tebyg oedd yr un a gynhaliwyd yn yorkshire hall', wrecsam ar y deuddegfed o dachwedd a'r tri siaradwr yno oedd joseph sturge, y crynwr o birmingham, richard cobden a henry richard, gyda townshend mainwaring, aelod seneddol bwrdeistrefi dinbych, yn llywyddu'r cyfarfod.

Rhannwyd y dysgwyr i dri grwp; 'roedd y ddau grwp cyntaf yn ymarfer patrymau iaith a oedd yn ddefnyddiol ar gyfer yr Eisteddfod a'r grwp uchaf yn gwrando ar siaradwr gwahanol bob dydd.

Mae'n cyhoeddi cyfrol o Drafodion (mae cyfrol 1999 ar gael yn awr) ac yn cynnal tri achlysur arbennig pob blwyddyn- Cyfarfod y Gwanwyn, gwibdaith yr Haf a'r Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol gyda siaradwr gwadd.

Y siaradwr arall oedd Dr Alistair McLean, Sgotyn a ddysgasai gryn dipyn o Gymraeg.

O'r tri siaradwr a wahoddwyd yno, ni fedrai Saunders Lewis fod yn bresennol, ni dderbyniodd Ben Bowen Thomas y gwahoddiad tan ar ôl y cyfarfod, ac felly dyna lle'r oedd DJ Williams, Abergwaun - yr unig siaradwr, ac er mor ddiymhongar ydoedd fe hoffai fedru brolio'n ddistaw mai ef fu'r siaradwr cyhoeddus cyntaf dros Blaid Cymru yn Ne a Gogledd Cymru.

Mewn ymateb i'w ymdrech i'w fynegi ei hun, bydd y siaradwr aeddfetach yn cynnig adborth iddo, adborth o fath unigryw sy'n ystyr ganolog ac sydd hefyd yn amddifad o unrhyw elfen fygythiol ee Plentyn Ifanc: "pan" ethin Plentyn Hŷn: Ia, cwpan Gethin ydi honna ynte neu Plentyn: "nath fi myn i Wrecsam efo nain fi Dydd Sadwrn" Athro: "Mi es ti i Wrecsam hefo dy nain Dydd Sadwrn.

Ond teflir dŵr oer ar y cyfan trwy gyflwyno siaradwr arall sy'n ceryddu'r protestwyr am eu dulliau terfysgol.

Ond sylweddola'r siaradwr mai meidrol ydyw yntau ac ond yn forgrugyn ystrydebol arall i'r morgrug y mae'n eu gweld yn y pellter.

Dymuniad y Rhanbarth oedd i mi ysgrifennu yn cynnig nad oes angen siaradwr yn y Cyngor ym mis Tachwedd a'ch bod yn ail- ystyried rhoi cynigion gerbron y Cyngor ddwywaith y flwyddyn.

Er, mae'n debyg, yn arferol, mae'r cofnodi i fod yn y ddwy iaith os yw'r siaradwr yn siarad Cymraeg ond yn uniaith Saesneg os yw'r siaradwr yn siarad Saesneg.

Yn dilyn ein cynnig i'r Cyngor Cenedlaethol, adroddodd y Llywydd y penderfynwyd yn y Cyngor wahodd siaradwr/wraig yn ôl yr angen.

Y prif siaradwr o Wlad y Basg fydd Inaki Irazabalbeitia.

I blentyn bach sydd heb eto feistroli iaith y gymuned y mae'n byw ynddi, y mae'r ffaith bod y bobl sy'n ei amgylchynu ag iaith yn dangos yn gwbl amlwg iddo eu bod yn DISGWYL iddo yntau hefyd ddatblygu'n siaradwr, yn ddylanwad pwysig arno.

O baratoi'r 'Hansard', gyda'r cyfraniad yn yr iaith wreiddiol ar chwith y dudalen, a'r cyfieithiad i'r iaith arall ar y dde, fe fydd yr Hansard ei hun yn ddwyieithog ac fe fydd modd gweld pa iaith a ddefnyddiwyd gan y siaradwr.

Heb yn wybod fe ddaw i gredu yn ei botensial ei hun fel siaradwr.

Sue Evans oedd y siaradwr yn oedfa'r hwyr hefyd.

Morris Lewis yrfa ddiddorol a chyffrous yn ei ddewis waith ac yn siaradwr Cymraeg yn oedd o frethyn gweddol anghyffredin fel swyddog carchar.

roedd ei allu fel pregethwr dylanwadol yn amlwg iawn yn ei ddawn fel areithiwr effeithiol a daeth i fri yn fuan iawn fel siaradwr cyhoeddus.

Teimlai amryw o aelodau'r rhanbarth nad oedd angen cael siaradwr yng nghyfarfodydd y Cyngor yn Aberystwyth oherwydd bod y prynhawn yn mynd yn faith.