Adeiladu ar achlysur lansio llwyddiannus Cymru'r Byd y BBC i sefydlu gwasanaeth dyddiol Cymraeg o safon ar gyfer siaradwyr Cymraeg ar draws y byd.

Mae hwn yn un o'r dyfeisiau cyfryngol mwyaf arwyddocaol yn Gymraeg ers agor S4C ar ddechrau'r 1980au, ac mae eisoes yn denu cannoedd o ymweliadau gan siaradwyr Cymraeg ledled y byd.

Am y tro cyntaf, y Cyfrifiad yn dangos lleihad yn y nifer o siaradwyr Cymraeg, gostwng i 37.2%.

Os yw'r Cadeirydd o ddifrif am sicrhau cyfle cyfartal i siaradwyr y ddwy iaith yn y Pwyllgor, dylid asesu a monitro pob cyfarfod.

Bydd hyn yn galluogi siaradwyr Cymraeg i wirio sillafu, cysylltnodau a gramadeg mewn dogfennau Microsoft yn y Gymraeg.

Hyd yn oed â chadernid statws iaith swyddogol y tu cefn iddi, a dros ddeugain y cant o'r aelodau yn siaradwyr Basgeg, nid yw'r canran hwn yn cael ei hadlewyrchu yn y defnydd o'r iaith Fasgeg yn y siambr a'r pwyllgorau.

Y siaradwyr yng Nghaerfyrddin fydd Sioned Elin, Llyr Huws Gruffydd a Dafydd Morgan Lewis.

Dylid hybu defnyddio'r iaith Gymraeg drwy fagu hyder ymysg ei siaradwyr, drwy wella ei delwedd, a thrwy geisio newid arferion ieithyddol y rhai sy'n ei defnyddio.

dau o'r prif siaradwyr oedd john bright a richard cobden dau o wy ^ r mwyaf blaenllaw lloegr a phleidwyr masnach rydd.

caiff addysg busnes a rheolaeth i siaradwyr cymraeg hwb sylweddol y flwyddyn nesaf pan agorir canolfan newydd trwy gydweithrediad menter a busnes a phrifysgol cymru.

Rhaid cydnabod bod grym yn perthyn i'r Saesneg ac ni fydd y sefyllfa bresennol yn newid hyd yn oed gyda niferoedd ychwanegol o siaradwyr oni fyddwn yn wynebu'r ffaith honno. 17.

Cafwyd datblygiadau ardderchog o ran safleoedd newyddion a safleoedd eraill arlein, ac mae'r safle unigryw BBC Cymrur Byd yn darparu gwasanaeth i siaradwyr Cymraeg ym mhedwar ban byd.

HR Jones oedd yr unig un a drefnai gyfarfodydd, er mawr ddryswch, weithiau, i'r siaradwyr yr hysbysebwyd eu bod yn annerch cyn iddynt dderbyn gwahoddiadau.

Gwnaed cynnydd ardderchog wrth ddatblygu safleoedd newyddion a safleoedd arlein eraill ar gyfer BBC Cymru dros y deuddeg mis diwethaf, ac mae BBC Cymru'r Byd, ‘papur newydd' Cymraeg arlein dyddiol a lansiwyd ar 1 Fawrth 2000 eisoes yn denu ymateb gan siaradwyr Cymraeg ledled y byd.

Ffermwyr cefn gwlad, ysgolheigion, athrawon a gweision sifil oedd swmp y siaradwyr Gwyddeleg ers oes.

Rhoddwyd hwb sylweddol i hyder dysgwyr a chynyddwyd y cyfleoedd iddynt hwy a siaradwyr brodorol i ddefnyddio'r Gymraeg yn eu bywyd-bob-dydd.

I sicrhau hynny, rhaid ceisio dylanwadu'n gadarnhaol ar agweddau ac arferion siaradwyr Cymraeg o ran defnyddio'r iaith.

Mae lefel y galw hwn yn gyson ymhlith siaradwyr rhugl a dysgwyr.

Yn wir, dylai fod yn amlwg o'r ddogfen hon fod mwy i weledigaeth y Bwrdd o natur a lle'r iaith Gymraeg ar ddiwedd y cyfnod dan sylw na chynnydd yn nifer ei siaradwyr.

Pe ddefnyddir yr un sail cymhariaeth â Chyfrifiad 1981, yr oedd gostyngiad o 1.4% yn y nifer o siaradwyr Cymraeg rhwng 1981 a 1991.

Y mae rhai ohonom yn ddigon senoffobig i gredu mai dim ond pan oedd yna gnwd go lew o siaradwyr Cymraeg yn y tîm yr oedd Cymru yn chwarae orau - eich Gareth, Barry, Delme, Gerald ac yn y blaen.

Rhaid cofio beth sy'n digwydd mewn cyfarfodydd â chyfieithu ar y pryd lle nad yw'r siaradwyr Cymraeg yn y mwyafrif, yn enwedig pan nad ydy'r cadeirydd yn ymwybodol o sut i roi chwarae teg ieithyddol.

Ymhlith y prif siaradwyr yr oedd dau gyd-ysgrifennydd y Llys, Cynan ac Ernest Roberts.

Os yw'r aelodau yn defnyddio un iaith yn unig yn y cyfarfod, a bod siaradwyr iaith arall yn bresennol, atgoffwch nhw o bryd i'w gilydd bod offer cyfieithu yno er mwyn galluogi pobl i ddefnyddio'r Gymraeg neu'r Saesneg.

Y perygl amlwg o gyfyngu trafodaethau ar y Gymraeg i un Pwyllgor Pwnc yn unig yw mai dim ond trafodaethau yn ymwneud â statws yr iaith a hawliau ieithyddol siaradwyr unigol fyddai'n cael eu hamlygu.

Ni fydd yn ffynnu os bydd ei defnydd ar yr aelwyd ac yn y gymuned yn dal i leihau, hyd yn oed os bydd nifer y siaradwyr newydd a ddaw o'n hysgolion yn cynyddu.

Maen ymddangos nad yw siaradwyr Saesneg mor alluog yn hyn o beth ag yw Eidalwyr a Ffrancwyr, er enghraifft.

Y prif siaradwyr oedd Gwynfor Evans, SO Davies, TI Ellis, Y Parch.

Mae dyfais newydd gan Gymdeithas yr Iaith Gymraeg wedi chwyldroi y ffordd y mae siaradwyr Cymraeg ar draws y byd yn gallu defnyddio'r we fyd eang.

Syniai Saussure am iaith fel chwarae gwyddbwyll, lle y bo i'r darnau eu gwerth a'u swyddogaeth a lle y bo'n rhaid eu symud yn ôl rheolau arbennig; bod dwy wedd ar astudio iaith, sef y wedd syncronig, disgrifiad o gyfansoddiad iaith, ei sieniau, ei geiriau a'i gramadeg mewn cyfnod arbennig, a'r wedd ddeiacronig, y cyfnewidiadau sy'n digwydd i iaith dros gyfnod o amser; a bod rhai gwahaniaethau rhwng Langage, gallu cynhenid yr hil ddynol i gyfathrebu trwy gyfrwng arwyddion llafar confensiynol, la langue, y system ieithyddol fel y mae'n bod yn meddwl pawb sy'n defnyddio'r iaith, a la parole, arferion llafar ac ysgrifenedig y siaradwyr, yr unig wedd y gellir ei hastudio.

Cyfrif yn dangos y ffigwr uchaf erioed (43%) o siaradwyr Cymraeg yng Nghymru.

Dosbarthu holiaduron trwy'r post a wnaeth Wenker ar gyfer ei waith ar dofodieithoedd Almaeneg, dull y mae iddo lawer o anfanteision, ond ar gyfer Ffrangeg, tua'r un cyfnod, gweithiau Gillieron trwy anfon cyd- lafurwyr at y siaradwyr a chofnodio'r deunydd wyneb yn wyneb.

Ymhlith y siaradwyr diddorol (gan gynnwys John Jones, Rhaeadr Gwy, a gyrhaeddodd ei gant oed) y bu+m yn sgwrsio â nhw, yr oedd un â chanddo stori ddiddorol am ei brofiadau fel labrwr yn helpu i adeiladu'r argaeau dwr.

Cyfeiriodd sawl un at yr angen i annog pobl i ddefnyddio'r Gymraeg ar bob cyfle, gan gyfeirio at bwysigrwydd marchnata'r iaith er mwyn newid agweddau, magu hyder siaradwyr Cymraeg, neu wella delwedd yr iaith.

Un o'r siaradwyr mwyaf poblogaidd oed y diweddar Athro Bedwyr Lewis Jones.

Ar ddiwedd y cwrs llwyddodd i ennill cymeradwyaeth mesuredig yr athro a rybuddiodd y dosbarth i beidio a gwangalonni pan aent i Ffrainc a chlywed y brodorion yn parablu'n mamiaith, a hwythau heb fedru deall odid ddim, gan ei bod yn angenrheidiol treulio tipyn o amser i ymgyfarwyddo a seiniau a rhuthm yr iaith fel y'i seinid yn naturiol gan siaradwyr brodorol.

Yn y ganrif hon, y wedd gymdeithasol ar ieithyddiaeth sydd wedi tynnu sylw llawer o ieithyddion h.y., cydberythynas amrywiadau mewn iaith a nodweddion eraill, megis safle cymdeithasegol neu economaidd y siaradwyr, ffurfioldeb, etc.

Fe welwyd siaradwyr gwir ddawnus yn datblygu i ddod yn siaradwyr o fri ar lwyfan: Daw enwau fel Geraint Lloyd Owen a Derfel Roberts i'r meddwl o blith y bechgyn, a Meinir Hughes Roberts (Jones gynt) ac Eirlys Jones Davies (Lewis gynt) o blith y merched.

Ymhellach ymlaen heno ar Y Byd ar Bedwar bydd rhaglen arbennig i drafod yr economi gyda siaradwyr o fyd diwydiant a masnach yn mynegi eu barn.

Y mae hefyd yn cynnwys ei lleiafrif ei hun o siaradwyr Cymraeg.

96% o'r Cymry Cymraeg a 94% o'r di-Gymraeg yn cytuno y dylid cynyddu niferoedd y siaradwyr Cymraeg.

mae Gal yn son am y siaradwyr/-wragedd Hwngaraidd sy'n 'dewis' siarad Almaeneg am eu bod eisiau 'statws a bri', ond nid yw'n cysylltu'r anghyfartaledd rhwng y ddwy iaith i leoliad grym o fewn y strwythur cymdeithasol ehangach).

Mae BBC Radio Cymru wedi parhau i gynyddur gynulleidfa o siaradwyr Cymraeg ac mae wedi llwyddo i ehangu ei apêl i drawsdoriad ehangach o wrandawyr.

gobeithiaf y bydd hwn yn helpu siaradwyr cymraeg i fynd i'r afael a'r her hon ychwanegodd y bydd y swyddfa gymreig yn annog colegau a chyflogwyr i gydweithio a menter a busnes.

Yn y drydedd adran rhaid rhestru cenhedloedd llai, a chanddynt rhwng pedwar can mil a miliwn a hanner o siaradwyr - y Cymry, y Llydawiaid a'r Basgiaid yn y Gorllewin; y Slofeniaid, y cenhedloedd Baltig a'r Albaniaid yn y Dwyrain.

Bydd cyfran sylweddol o siaradwyr Cymraeg y dyfodol wedi dysgu'r iaith mewn cylchoedd meithrin ac yn yr ysgol.

Datblygiad mwyaf arwyddocaol y flwyddyn oedd achlysur lansio BBC Cymrur Byd, safle Cymraeg sydd bellach yn golygu bod siaradwyr Cymraeg ledled y byd, am y tro cyntaf, yn cael cyfle i weld papur newydd arlein dyddiol yn Gymraeg, wedii ategu gan wasanaeth chwaraeon, erthyglau, a chysylltiadau â nifer o safleoedd eraill fel Pobol y Cwm a Ffeil, y rhaglen newyddion i blant a wneir gan BBC Cymru ar gyfer S4C. Mae hwn yn un o'r dyfeisiau cyfryngol mwyaf arwyddocaol yn Gymraeg ers agor S4C ar ddechraur 1980au, ac mae eisoes yn denu cannoedd o ymweliadau gan siaradwyr Cymraeg ledled y byd.

Peidiwch â gwneud i siaradwyr Cymraeg deimlo eu bod yn niwsans am eu bod nhw'n dymuno siarad yn Gymraeg drwy ofyn cwestiynau fel 'Oes rhywun yn mynd i siarad Cymraeg yn y cyfarfod yma?'.

Cafwyd datblygiadau ardderchog o ran safleoedd newyddion a safleoedd eraill arlein, ac mae'r safle unigryw BBC Cymru'r Byd yn darparu gwasanaeth i siaradwyr Cymraeg ym mhedwar ban byd.

Ymysg y siaradwyr fe fydd yr Aelod Seneddol Ewropeaidd Jill Evans a Moelwen Gwyndaf o UCAC heb son am gynrychiolwyr o'r Gymdeithas ei hun.

Nid mater syml o gynyddu niferoedd siaradwyr y Gymraeg drwy'r system addysg yw hi.

Yn y Dwyrain Canol, mae'r siaradwyr yn llawer mwy tebyg o eistedd wrth fwrdd gwahanol.

Galw sylweddol o du siaradwyr Cymraeg am ragor o gyfleoedd i ddefnyddio'r iaith, yn enwedig wrth siopa neu wrth gysylltu â gwasanaethau cyhoeddus a'r cyfleustodau sydd wedi eu preifateiddio.

Felly, ni ellir ond cymeradwyo cyfrol sy'n mynd i ddatgelu mwy o berlau'r iaith Gymraeg i'w siaradwyr presennol.

Datblygiad mwyaf arwyddocaol y flwyddyn oedd achlysur lansio BBC Cymru'r Byd, safle Cymraeg sydd bellach yn golygu bod siaradwyr Cymraeg ledled y byd, am y tro cyntaf, yn cael cyfle i weld ‘papur newydd' arlein dyddiol yn Gymraeg, wedi'i ategu gan wasanaeth chwaraeon, erthyglau, a chysylltiadau â nifer o safleoedd eraill fel Pobol y Cwm a Ffeil, y rhaglen newyddion i blant a wneir gan BBC Cymru ar gyfer S4C.

Ar y cyfan, maent yn parhau'n Saeson, ond yn amlach na pheidio y mae eu plant hwy yn datblygu'n ddosbarth arall o Gymry, yn siaradwyr Cymraeg cenhedlaeth gyntaf.

Fodd bynnag, mae'r argyfwng sy'n wynebu'r Gymraeg a'n cymunedau ar drothwy'r Mileniwm nesaf yn un dwfn yn sgil gostyngiad parhaus yng nghanran siaradwyr Cymraeg ein cymunedau.

Yn sicr, byddwn yn edrych at weld cynnydd yng nghanran y siaradwyr Cymraeg yn y ddau Gyfrifiad o'u cymharu â Chyfrifiad 1991.

Fel y nodwyd eisoes, ni fydd yn ffynnu os yw ei defnydd yn y cartref a'r gymuned yn lleihau, hyd yn oed os yw nifer y siaradwyr newydd a ddaw o'n hysgolion yn cynyddu.

Hyd yn oed ymhlith siaradwyr Cymraeg rhugl, byddai eu hanner yn llenwi ffurflen trwyddedu cerbyd yn Saesneg, yn rhannol oherwydd eu bod yn credu fod y fersiwn Saesneg yn eglurach na'r un Cymraeg.

Ymysg y siaradwyr mae Richard Wyn Jones o Sefydliad Gwleidyddiaeth Cymru Prifysgol Cymru Aberystwyth, a fydd yn ein goleuo ar strwythur y Cynulliad a sut y bydd yn gweithio.

Dyma ichi Harri Webb: At hynny, fe ellid ychwanegu dinistrio gwead cymdeithas (ar ol y Rhyfel Mawr), methiant y mudiad heddwch i rai, ac i eraill y lleihad yn nifer y siaradwyr Cymraeg.

O safbwynt ieithyddol, os cynhwysir siaradwyr Occitan yn Ffrainc, Plattdeutsch yn yr Almaen a'r tafodieithoedd Eidaleg, codai y canran i bron pum deg y cant.

Ymysg y siaradwyr yn Yr Wyddgrug mae Elin Haf Gruffydd Jones a Toni Schiavone.

Fedra i ddim llai na chredu fod profiad aelodau Sinn Féin o weld mudiad di-draisyn ennill hawliau ieithyddol a chydraddoldeb diwylliannol i siaradwyr wedi mynd peth o'r ffordd i ddangos iddynt nad oes raid wrth drais i ennill bob amser.

Ym Mhontypridd ar Ebrill 3ydd fe fydd Helen Prosser a Branwen Niclas yn siarad ac ym Mhorthmadog ar yr un diwrnod y siaradwyr fydd Angharad Tomos a Sian Howys.

Gwnaeth Gal astudiaeth ar ddefnydd iaith ymhlith siaradwyr/-wragedd Hwngarian yn Oberwart yn Awstria.

Wrth ystyried cynyddu niferoedd, mae'n rhaid canolbwyntio ar grwpiau o fewn y boblogaeth lle mae dylanwadu'n gadarnhaol er mwyn cynyddu niferoedd y siaradwyr Cymraeg yn bosibl ac yn debygol o fod yn effeithiol.

Edrychodd Gal ar sut yr oedd y ddelwedd o'r hunan (self- concept) oedd gan y siaradwyr/-wragedd Hwngarian yn effeithio ar yr iaith yr oeddynt yn siarad.

Roedd yna fath o eglwys gynulliedig o siaradwyr Cymraeg na allent, hyd yn oed pe dymunent, ymwrthod yn llwyr a chynhesrwydd y profiadau a'r cofion a oedd yn gyffredin iddynt.

Parciwyd y fan yn agos i'r llwyfan bychan a osodwyd ar gyfer y siaradwyr gwadd.

Y mae i'r newid hwn, sef y gostyngiad sylweddol yng nghanran y siaradwyr Cymraeg yn yr ardaloedd hyn, oblygiadau pellgyrhaeddol sy'n mynnu ein hymateb os ydym o ddifrif ynglŷn â gwarchod buddiannau'r Gymraeg.

Er bod 18% o'r rhai a ymatebodd yn eu hystyried eu hunain ar hyn o bryd yn rhugl, dywedodd 3% arall iddynt fod yn siaradwyr Cymraeg rhugl yn y gorffennol.

Mae'r Cymry Cymraeg wedi eu cyflyru tros y canrifoedd i ildio o flaen siaradwyr Saesneg.

Gall y cyfryngau hyn hefyd chwarae rhan bwysig yn y gwaith o hybu defnyddio'r Gymraeg a magu hyder ymysg ei siaradwyr.

Ymhlith siaradwyr Cymraeg, mae hyder wrth ddefnyddio'r iaith ar ei uchaf gartref, wrth siopa, neu wrth gymdeithasu ond mae'n is wrth gysylltu â chyrff megis cynghorau lleol neu'r cyfleustodau sydd wedi eu preifateiddio.

Nid aelodau o'r blaid oedd yr holl siaradwyr o bell ffordd; yn eu plith, roedd William George, brawd Lloyd George; TP Ellis, Rhys Hopkin Morris, AS Ceredigion ar y pryd, ET John, a Kevin O'Sheil, Dirprwy Fine Gael o'r Da/ il Wyddelig.

Yn y tridegau cynnar bu bri ar Ddosbarth Siaradwyr a drefnid gan Gangen y Brifysgol a Changen Dinas Bangor ac fe i cynhelid ar brynhawn Sadwrn mewn caffi ym Mangor Uchaf.