Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

solidau

solidau

Yn yr erthygl hon carwn son am rai agweddau o faes enfawr ffiseg solidau ac am rai o'r dyfeisiadau elecgtronig cymharol ddiweddar sydd eisioes, ac a fydd yn y dyfodol, yn effeithio i raddau helaeth iawn ar ein ffordd o fyw ac ar natur ein cymdeithas.

Pam mae rhai solidau yn dargludo gwres yn hawdd tra bo eraill yn ynysyddion?

Drwy gyfrwng pelydrau X, y microsgop electron eu'r microsgopion, mae'n eithaf hawdd canfod lleoliad yr atomau mewn solidau syml.

Pam mae solidau fel alwminiwm yn plygu yn rhwydd ond nid felly haearn bwrw?

Ni all organebau byw fod yn solidau ychwaith, gan fod adweithiau cemegol yn ogystal a phrosesau tryledu mor eithriadol o araf mewn solidau fel y gellir eu hanwybyddu.

Mae'r datblygiadau chwyldroadol wedi ein galluogi i addasu solidau i bwrpasau arbennig.

Cyn y gellir amgyffred y modd y mae solidau yn gallu mwynhau foltedd fel yn y transistor, neu gynhyrchu golau fel yn y laser, mae'n rhaid yn gyntaf ddeall rhywfaint o nodweddion solidau a grisialau.

Mae ffurf allanol grisialau, wrth gwrs, yn dibynnu ar leoliad yr atomau yn y solidau.

Pan lwyddodd Bardeen, Brattain a Shockley i fwyhau foltedd trwy ddefnyddio grisial bychan o germaniwm, yn ffodus roedd y wybodaeth o hanfodion ffiseg solidau, ac yn arbennig ffiseg lled- ddargludyddion yn weddol gyflawn, yn dilyn damcaniaethau a seiliwyd bymtheg neu ugain mlynedd ynghynt.