'Na, cymerwch ef ymaith i'r clafdy,' meddai yntau, ac felly y bu; ni soniwyd byth am y gweddill."

Cyn gadael oes ddymunol y pumdegau a'r chwedegau rhaid crybwyll tri phwynt digon syml (y brychau y soniwyd amdanynt uchod).

Yn un o'r clybiau y soniwyd gyntaf am Y Plot.

Soniwyd yn gynharach am y 'Cornis', sef y mwynwyr a ddaeth o Gernyw i weithio'r gwaith copr ger yr Offis Gocyn ar ffordd Nant Peris, ac fel y daeth yr enwau Pleming, Closse a Salt yn enwau cynefin yn y cylch.

Soniwyd eisoes am N Cynhafal Jones yn ymuno â bwrdd teilwriaid Angel Jones yn ddyn llawn awch am farddoniaeth a barddoni, fel y soniwyd hefyd am gyfarfodydd cystadleuol Bethesda.

Ceisiwch feddwl sut y mae'r holl bethau hyn yn dylanwadu ar y tirwedd ac ar yr afon - a oes yna unrhyw bethau eraill na soniwyd amdanynt.

Fel y soniwyd eisoes mae angen i ni ail-asesu'n rol cyn i eraill nag ydynt yn gybyddus a'n diwylliant a rhwydweithiau naturiol fynd ynglyn a nhw.

Soniwyd nad oedd y Caernarfon and Denbigh Herald am dderbyn adroddiadau Cymraeg o hyn ymlaen - er mwyn ceisio hybu gwerthiant yr Herald Gymraeg.

Soniwyd eisoes am gyfeiriad Thomas Wilkins at ryw gronicl o dan law un o abadau Margam, a chofier hefyd am yr Annales de Margan.

Soniwyd eisoes am ei ysgolheictod.

Roedd y rhan fwyaf ohonynt yn siarad Urmyceg ac yn yn gweithio mewn colegau ac ysgolion a'r capeli drafftiog rheini y soniwyd amdanynt.

Rhaid meddwl o ddifrif am alw'r Gynhadledd y soniwyd amdani, a'r ddau gwestiwn a gyfyd yn naturiol ydyw pwy a i geilw ac ymhle y'i cynhelid?

Soniwyd am OM, Un Nos Ola Leuad ac, wrth gwrs, Hedd Wyn.

Soniwyd eisoes am y tyrfaoedd a ddeuai i wrando ar Wroth.

Wedyn daeth tro Gwynfor Evans: "Soniwyd am y pwysau gwaith yn y Tŷ Cyffredin.

Ond, fel y soniwyd eisoes, yn aml ni all y llawfeddyg cyffredinol dibrofiad a chymharol anfedrus fforddio danfon achos cymhleth at rywun mwy profiadol gan fod ei fywoliaeth yn dibynnu ar wneud yr operasiwn ei hun.

Trafod y Gosodiadau a'r Dulliau gwarantedig, a hefyd Dulliau y Clerwyr yng nghyfnod y dirywiad, fel y soniwyd yn ddiweddar, a bydd yn drafodaeth agored, a rhyddid i bawb sôn am un neu ragor o'r cyfryw ddulliau.

Soniwyd eisoes uchod am ddwy engriafft.

Soniwyd amdano ar y pryd, sef tua diwedd tridegau'r bedwaredd ganrif ar bymtheg a dechrau'r pedwardegau, fel un a oedd mewn cysylltiad agos â'r grŵp o bregethwyr ifainc a ddaeth dan wg brodyr yr hen ffydd 'iach' yn Sir y Fflint.

Yn y mwyafrif o enghreifftiau trychfilyn arall yw'r organeb gwesteiol ac, yn wahanol i'r trychfilod parasitig y soniwyd amdanynt uchod, bydd larfae y trychfilod yma yn lladd y gwesteiwr.