Fel efo'r sudd fe roddir y te hefyd i iachau'r iau ac ar gyfer y clwyf melyn.

Doedd gen i'r un syniad ar y pryd beth oedd y ffrwyth, ond wrth ei flasu y prynhawn hwnnw, a chael 'y nghyflwyno am y tro cynta i'r melwyn dwr, fe alle unrhyw un gadw'i caviar a'i siampên--ar yr eiliad honno, fedre dim byd melysach na brafiach fod wedi gwlychu 'ngwefuse i, ac roedd oerni a ffresni'r sudd yn adfywio ceg oedd yn boenus o sych.

Fel hyn yr arferid gwneud ond heddiw, gydag offer hwylus i wasgu'r sudd allan, hawdd yw cael y sudd amrwd o'r gwraidd.

Roedd y Siampên yn llifo am ddim drwyr nos ac fel arfer buaswn wedi bod yn fy seithfed nef - ond yn ller bybli sudd oren a gefais i gydol y noson.

Wedi i'r ymwelwyr gyflwyno anrheg ( blodau, potel o ddiod, llyfr, tegan ac ati) mae gwraig y ty yn rhoi iddyn nhw "glico tou coutaliou" (melys y llwy) sef darnau melys o ffrwyth ffres gyda sudd trostynt.

I bwrpasau meddyginiaethol gellir paratoi sudd betys trwy grasu'r betys, eu plicio wedyn a'u malu'n ddarnau mân a'u rhoi trwy hidlen neu gymysgydd bwyd, ac yna ychwanegu dŵr neu ddŵr mwyn (mineral).

Roedd y Meddygon yn argymell sudd yr ysgawen i wella brath neidr.

Ym Mhrifysgol Warsaw yn y saithdegau cafwyd fod pobl oedd yn yfed sudd betys amrwd yn feunyddiol yn dioddef llai na'r cyffredin.

Ac o'r coed yma (Maple) - y tynnir y sudd sy'n rhoi y triagl melyn (syrup).

Mae'r sudd yn tywallt allan o'r goeden wrth i'r nodd godi i'r dail yn y gwanwyn.

Ymborthant trwy sugno sudd planhigion drwy'r rhannau main, pigog o'u cegau.

Os oedd y bol yn galed dylid yfed sudd dail y gelynen dair gwaith y dydd am naw diwrnod i gael iachâd.

Tipyn o bwysau oedd cario bob un botel gwart o sudd oren ar ei gefn, ond yr oedd cael digon o ddiod i dorri syched yn iawn digonol am y drafferth o gario'r bwrn.

Eisteddai yntau fel rhyw 'bennaeth mwyn' yn eu canol nhw yn sipian sudd oren ac yn rhyw hanner gwenu'n dadol.

Yn draddodiadol mae sudd betys a te betys (a wneir o'r dail) yn feddyginiaeth rhag diffyg gwaed, i gywiro pwysedd gwaed isel ac i wrthwneud gormod o asid yn y cylla.

Er yr Oesoedd Canol mae'r Ffrancwyr wedi defnyddio sudd betys i buro'r iau (afu).

Bwtyai nhw, ar ryw ffurf neu'i gilydd, gyda phob pryd; gyda'i facn i frecwast, a'i gig i'w ginio, ar dafell i'w de ac mewn salad i'w swper; yn falurion yn ei gawl, yn sudd yn ei saws, yn stibedi o gylch ei gaws; wedi eu berwi a'u ffrio a'u stwnsio a'u stwffio.

Yn yr Almaen a Gwlad Pwyl heddiw defnyddir gwraidd betys a'r sudd ymron yn ddyddiol i hybu gallu'r corff i wrthsefyll afiechyd.