b) fod cyfeiriadau at statws Saesneg fel iaith swyddogol yn neddfwriaeth Ewrop, ac chyfeiriadau at ddefnydd swyddogol o'r Saesneg mewn deddfau a chonfensiynau eraill, e.e. yn San Steffan ni chaniateir defnyddio unrhyw iaith heblaw Saesneg.

Teletubbies Felly, maen swyddogol: mae Tinci Winci, Dipsi, La La a Po yn Gymry! Crewyd hanes diwylliannol wrth i BBC Cymru lansior darllediad Cymraeg cyntaf erioed o'r Teletubbies.

Nid oes gan 'Ulster-Scots', neu 'Ullans' fel y'i gelwir weithiau, unrhyw beirianwaith swyddogol i'w hybu.

Agorwyd yr žyl yn swyddogol ar y nos Fawrth gan Faer y Ddinas, Sgnr.

iaith ffurfiol mewn sefyllfa ddosbarth ond iaith fwy anffurfiol gyda grwpiau ac unigolion, - cyfrwng swyddogol y dosbarth yn ystod y cyfnodau athro-ganolog ond mamiaith y disgybl neu gynnal/datblygu'r ail-iaith yn ol anghenion yr unigolyn yn y sefyllfa plentyn-ganolog.ii) Ceisiwch osgoi gorlwytho'r drorau uchaf.

Ac i lenwi'r ceudod, beth am arddangos anrheg Modryb Matilda, sef 'sgathriad wedi'i fframio i ddathlu agoriad swyddogol Twnnel Conwy.

Mae Gweinidog Amaeth Ffrainc wedi cyhoeddi'n swyddogol y bydd gêm Ffrainc a Chymru ym Mharis ddydd Sadwrn.

Bu rhieni ac ardalwyr Bryncroes yn ymladd brwydr yr ysgol am ddwy flynedd gyda chefnogaeth cymdeithasau a mudiadau trwy Gymru gyfan, ond wydden nhwythau ddim, mwy nag y gwyddai beicwyr Byclins, fod tynged yr ysgol wedi ei benderfynu ymhell cyn gwneud unrhyw gyhoeddiad swyddogol ynglŷn a'r bwriad.

Ddydd Iau, mae'r gyflwynwraig deledu adnabyddus o'r Rhyl, Carol Vorderman, yn cyhoeddi'r cynllun yn swyddogol.

A chan fod archwiliad meddygol rheolaidd ar y merched hyn, yr oedd y drefn swyddogol yn gwarchod rhag i glefyd gwenerol ledaenu ymysg y milwyr.

Deddf a fyddai yn cydnabod y Gymraeg fel iaith swyddogol yng Nghymru, yn ymestyn i'r sector breifat (dyna pam y targedwyd blychau ffôn BT) ac a fyddai yn effeithio hefyd ar faes technoleg gwybodaeth.

Mae cefnogaeth swyddogol iddynt – mae cyngor tref Carhaix wedi trefnu i 6 o'r Basgiaid gael ty cyngor.

Dyw Taylor ddim wedi gwneud cwyn swyddogol yn erbyn Cymdeithas Pêl-droed Cymru.

Mae'r diwrnod yma yn wyl swyddogol yn y dalaith a'r arferiad yw mynd i un o'r capeli Cymraeg am de ac adloniant.

Hawlio fod pob papur etholiad a phob ffurflen swyddogol yn ymwneud ag etholiadau lleol neu seneddol yn Gymraeg.

Oni bai y gall y Cynulliad sicrhau'r Gymraeg fel iaith swyddogol cyn 2003, bydd cwestiynau go ddifrifol yn cael eu gofyn ynglŷn ag ymrwymiad y corff hwn i'r iaith Gymraeg.

Ein cais yn syml yw ar i'r Cynulliad ddatgan - yn ystod ei thymor cyntaf - fod y Gymraeg yn iaith swyddogol yng Nghymru.

Nid mater cyfreithiol a swyddogol yn unig oedd hyn.

Aeth defnyddio Saesneg ym mhob cyfathrebu swyddogol yn gyfrwng i atgoffa'r Cymry o genhedlaeth i genhedlaeth na allent fwynhau ffafr y wladwriaeth ond i'r graddau yr oeddent yn dirmygu'r Gymraeg.

Mae dinasyddion swyddogol ac answyddogol ein gwlad yn siarad sawl iaith ac mae hynny yn cyfrannu at gyfoeth ieithyddol ein gwlad.

Newidiodd hynny ddwy flynedd yn ol, ond mae amheuaeth yn dal i fod nad yw'r gyfraith yn cydnabod yn swyddogol unrhyw gyfrifon sydd heb fod yn Saesneg.

Mae hyn yn dangos mai canlyniad i bolisi swyddogol y Cynulliad yw dwyieithrwydd y cyfarfod, nid mympwy personol y Cadeirydd.

Hyd yn oed â chadernid statws iaith swyddogol y tu cefn iddi, a dros ddeugain y cant o'r aelodau yn siaradwyr Basgeg, nid yw'r canran hwn yn cael ei hadlewyrchu yn y defnydd o'r iaith Fasgeg yn y siambr a'r pwyllgorau.

Canolfan a agorwyd yn swyddogol gan Colin Jackson a Jamie Baulch yn gynharach eleni.

Credwn mai'r Gymraeg yw priod iaith Cymru ac y dylid cydnabod y Gymraeg a'r Saesneg fel ieithoedd swyddogol.

Yn oes yr hwyliau diflannodd llawer llong fawr hardd, a'r unig esboniad a roddwyd yn yr ymholiadau swyddogol oedd y tebygolrwydd mai taro rhewfryn a achosodd iddi suddo, gan foddi pob enaid byw heb adael neb i ddweud yr hanes.

Ei enw swyddogol yw Saron Chapel Register.

Fodd bynnag, erbyn diwedd y degawd hwnnw roedd cyfuniad o ddirywiad yn yr economi, polisi o gwtogi ar wariant cyhoeddus a rhagolygon o boblogaeth sefydlog yn arwain at leihad sylweddol yn rhan y sector gyhoeddus swyddogol ym maes darparu cartrefi.

c) mai realiti'r sefyllfa yw fod cyrff o fewn y tair sector (cyhoeddus preifat a gwirfoddol) yn gweithredu fel taw Saesneg yw iaith swyddogol y wladwriaeth, ac yn amlach na pheidio unig iaith swyddogol y wladwriaeth hefyd.

Gwendid sylfaenol arall yw nad y'r Gymraeg yn cael ei chydnabod fel un o 'ieithoedd swyddogol' Prydain.

o'r unedau yma yn gwerthu tocynnau i bob perfformiad, swyddogol ac ymylol.

Cydnabyddwn oblygiadau'r ffaith fod y Gymraeg, i bob pwrpas, wedi cael ei halltudio o fywyd swyddogol Cymru tan yn ddiweddar iawn.

Amlygwyd eto y diffygion yn neddf 1993 - sef nad ydi hi ddim yn rhoi statws swyddogol i'r iaith Gymraeg (sy'n golygu ei bod yn colli allan ar grantiau allweddol o Ewrop), ac nad ydi'n delio gyda'r sector breifat na'r sector wirfoddol.

Pan oedd eu hymerodraethau yn eu bri, mater o hwylustod wrth weinyddu oedd mynnu mai iaith y goresgynnwr oedd yr unig iaith swyddogol yn y diriogaeth.

Llai na 150,000 sydd ar y clwt yn swyddogol, gostyngiad o dros 25% dros ychydig flynyddoedd.

Gwelai'r gwladweinydd pa beth a ddylid ei wneuthur er mwyn argyhoeddi llywodraeth y Frenhines Elisabeth fod rhaid cael caniatâd a chefnogaeth swyddogol er mwyn llunio'r cyfieithiad.

Y mae heddiw yn un o ddiwrnodau mawr holl hanes Cymru - y diwrnod y bydd y Frenhines yn agor yn swyddogol y Cynulliad Cenedlaethol.

Y corff swyddogol sy'n hybu diddordeb mewn llyfrau Cymraeg a llyfrau Saesneg o Gymru ynghyd â deunydd cyffelyb arall.

Roedd, fel y stribedi o olau hynny, yn edrych yn ddibwys i'r byd mawr swyddogol y tu allan gyda'r sylw i gyd wedi'i hoelio ar oleuadau mwy fel y golau a fyddai'n hofran, yn y man dros Abertawe.

Cred Cymdeithas yr Iaith Gymraeg fod lle unigryw ac arbennig i'r iaith Gymraeg yng Nghymru fel priod iaith Cymru ac y dylid cydnabod yr egwyddor hon yn swyddogol mewn deddf gwlad.

Aeth Algis Geniusas â ni i fynwent uwchlaw'r hen ddinas yn Vilnius, heibio i'r tai ble'r oedd cŵn bach y drefn gomiwnyddol wedi arfer byw, i fyny y tu hwnt i'r fynwent swyddogol lle'r oedd pwysigion y sustem Sofietaidd yn gorwedd dan eu marmor trwm, draw i fryncyn bychan lle'r oedd cyrff y gwladgarwyr i gyd.

Ond yn ymarferol golygai'r darpariadau hyn fod urddas swyddogol wedi'i roi ar grefydda yn Gymraeg.

Polisi heddychlon a fabwysiadwyd yn swyddogol gan Blaid Cymru yn y Rhyfel.

Ni dderbyniwyd unrhyw g^wyn swyddogol.

Mae'r ddeddf yn cydnabod Basgeg fel priod iaith Gwlad y Basg, yn rhoi statws swyddogol i'r iaith ynghyd â Sbaeneg ac yn datgan nad oes modd gwahaniaethu ar sail iaith.

Mae nifer o enillwyr prif dlysau llenyddol yr Eisteddfod Genedlaethol yn galw am ddileu'r gair "Brenhinol" o'r teitl swyddogol.

Maen nhw'n gwrthod dadl yr Eisteddfod fod rhaid cadw'r enw swyddogol er mwyn diogelu statws elusennol y Brifwyl a ffynonellau ariannol.

Os yw'r ail iaith yn y Cwricwlwm Cenedlaethol yn mynd i lwyddo, yna bydd yn rhaid darparu elfen o ddysgu dwyieithog ym mhob ysgol uwchradd yn y wlad, nid y rhai swyddogol a naturiol ddwyieithog yn unig.

Fandaleiddir y Rex a'i fedyddio a graffiti: 'Swyddogol: Mae'r dref yma wedi marw'.

Y tu allan i'r wasg swyddogol y mae son byth a hefyd am hollt rhwng dau ddosbarth yn Iwerddon newydd.

Ar ôl trafodaeth, penderfynwyd y dylai swyddogion y rhanbarth fynd yno i siarad ag aelodau'r gangen cyn cau yn swyddogol.

I ddangos nad oedd dim drwgdeimlad, er bod pawb yn gwybod fod, gwnaeth Affos frawd-yng-nghyfraith ei wraig yn Swyddog Cynllunio gyda'r teitl o Bennaeth ac er mai dyna'r teitl isaf yn y wlad mynnodd Ynot o hynny ymlaen gael ei alw wrth ei deitl, a phan arwyddai lythyr, swyddogol neu breifat, torrai ei enw, 'Ynot Benn.' Rhyfeddodd erioed i'r Brenin Affos gydsynio iddo briodi i mewn i'r teulu brenhinol, ond wedi'r cwbl roedd Arabrab yn ddychrynllyd o hyll, a'r blynyddoedd yn cerdded.

Yr ymateb swyddogol i'r newidiadau yn Nwyrain Ewrop oedd bod y gomiwnyddiaeth Sofietaidd wastad wedi gwneud camgymeriadau yr oedd y Cubaniaid wedi eu hosgoi.

Yr oedd Meira Roberts wedi bod mewn cysylltiad ag aelodau'r gangen yn eu cynghori ynglŷn â chau'r gangen yn swyddogol.

bod y Cynulliad yn gwneud defnydd swyddogol o deitlau yn yr iaith Gymraeg yn unig ar gyfer enwau swyddi a phwyllgorau'r Cynulliad.

Mae pren gwastraff yn cael ei losgi i wresogi'r adeiladau ac mae'r glaw yn cael ei ddefnyddio hefyd yn ein toiledau, meddai Rhodri Clwyd Griffiths, Swyddogol Gwyddoniaeth.

Fe ddaeth rhai o aelodau'r blaid swyddogol dan lach y bardd o Babydd Stephen Valenger yn ei gerdd ddychan 'The Cuckold's Calendar', ac yn eu plith yr oedd Morgan a Phrys.

Yn ystod y pymtheg mlynedd ddiwethaf, mae nifer o ddeddfau, gorchmynion ac adroddiadau swyddogol wedi llywio datblygu gwasanaethau addysgol i blant ag anghenion addysgol arbennig.

Mae Glenn Hoddle wedi'i gadarnhau'n swyddogol fel rheolwr newydd Spurs.

Ar lefel Ewropeaidd, mae'r Gymraeg yn eithriad ymhlith ieithoedd mewn sefyllfaoedd tebyg gan nad yw'n iaith swyddogol.

Ond mae'n bryd i'r Eisteddfod ddeffro a wynebu'r ffaith mai dyma'r realiti ac nid yr iaith flodeuog yna sydd ar y llwyfan, ac rwy'n credu y bydd y gynulleidfa yn ei dderbyn e." Roedd y sgript wedi ei anfon at yr Archdderwydd, neb llai, er mwyn cael sêl bendith swyddogol ac, wrth i'r cast ddechrau gweithio arno, fe gafodd rhai elfennau eu newid, gyda'r disgyblion yn datblygu llawer o'u syniadau eu hunain.

Bu cyfarfodydd swyddogol a'r Eisteddfod Genedlaethol yn ogystal a chyfarfodydd hanner blynyddol CCPC.

Yn gymdeithasol, mae taith fel hon yn ddigon gwahanol i'r patrwm cymdeithasol arferol, gyda'r gwahoddwyr yn amal yn hawlio ein presenoldeb mewn cyfarfodydd, derbyniade ac achlysuron swyddogol.

Does dim Bae Trearddur wedi bodoli, yn swyddogol, ers 1996.

Mae Bwrdd Criced India wedi cwynon swyddogol yn erbyn Pennaeth Criced De Affrica, Ali Bacher.

Gall diffyg statws swyddogol effeithio ar bolisiau o Ewrop a gwariant ar raglenni perthnasol.

Y canlyniad fu'r Welsh Courts Act, 1942, deddf seneddol a ddiystyrodd holl fwriad y ddeiseb ac a adawodd y Saesneg o hyd yn unig iaith swyddogol y llysoedd cyfraith a'r gwasanaethau cyhoeddus oll.

Ni ellid derbyn Beibl Genefa fel y fersiwn swyddogol, ond 'roedd wedi dwyn diffygion y Beibl Mawr i'r amlwg; penderfynwyd, gan hynny, ar wneud fersiwn diwygiedig arall a fyddai'n rhydd o dramgwydd Beibl Genefa.

Mae hyn dipyn yn bwysicach na bod yn iaith swyddogol.

Prif feysydd gweithgaredd BBC Adnoddau, Cymru yn ystod y flwyddyn oedd etholiadaur Cynulliad Cenedlaethol, cyflwyno cyfleusterau darlledu yn Nhy Crughywel, agoriad Swyddogol y Cynulliad Cenedlaethol a dathliadaur mileniwm.

Yn ail, o ganlyniad ni bu chwaith unrhyw gais politicaidd hyd at yr ugeinfed ganrif i adfer statws yr iaith Gymraeg na chael ei chydnabod mewn unrhyw fodd yn iaith swyddogol na gweinyddol.

Ar hyn bryd mae diffyg statws swyddogol i'r Gymraeg yng Nghymru yn 'anomali' o fewn yr Undeb Ewropeaidd.

Yn ystod arweinyddiaeth Alun Michael yn y Cynulliad, gofynnodd Dafydd Wigley iddo a oedd yn cytuno gyda'r angen i roi statws swyddogol i'r Gymraeg.

Haera ef mai pwrpas swyddogol yn hytrach nag addurnol sydd i'r cymariaethau a'u bod yn taflu golau llachar ar gymeriad a digwyddiad yn ogystal â dwysa/ u'r adnabyddiaeth a'r dealltwriaeth.

Wrth i bawb arall ddychwelyd i Ethiopia, roedd gweithwyr UNHCR ar eu ffordd allan am nad oedd neb wedi newid y gorchymyn swyddogol i adael.

Safle swyddogol Prosiect Ein Bro 2000 Awdurdod Addysg Gwynedd.

Heb hynny, does ganddyn nhw ddim gobaith o gael benthyciad swyddogol o unman.

Byw allan o fag fydde'r chwaraewyr ac, fel sipsiwn, 'newid aelwyd bob yn eilddydd'; a hynny heb sôn am y rhes o dderbyniade a chyfarfodydd swyddogol y bydde'n rhaid mynd iddyn nhw ac, wrth gwrs, y gême y bydde'n rhaid eu chware.

Buan y daeth y cyfreithwyr, y gweinyddwyr a'r dosbarthiadau breiniol i ystyried siarad Cymraeg mewn cylchoedd swyddogol fel her i awdurdod y ddeddf ac felly fel bygythiad i awdurdod y wladwriaeth.

Ond unwaith yr aeth y bwthyn-bach-to-gwellt a'i ben iddo, medrodd dadrithiad dreiddio o'r diwedd, yn swyddogol felly, i aelwyd yr awen Gymreig.

Fe gyhoeddir yn swyddogol amser cinio mai Graham Henry fydd hyfforddwr y Llewod ar y daith i Awstralia haf nesaf.

Y mae defnydd ohoni wedi'i chyfyngu i'r llafar gan nad oes iddi ffurf ysgrifenedig gydnabyddedig na gramadeg sustematig, na dim o'r offer ieithyddol ychwanegol fyddai ei angen i'w haddasu'n iaith ar gyfer addysg, gweinyddiaeth a defnydd swyddogol ffurfiol.

Nid oes gan y Deyrnas Gyfunol gyfansoddiad ysgrifenedig a'r traddodiad hwnnw o gymryd pethau'n ganiataol oni phrofir yn wahanol sydd i gyfrif am nad oes datganiad ffurfiol o statws swyddogol y Saesneg fel sydd ar gyfer ieithoedd eraill mewn gwladwriaethau sydd â chyfansoddiad ysgrifenedig.

Mae sefydliadau trawsewropeaidd wedi hen arfer â defnyddio mwy nac un iaith: yr Undeb Ewropeaidd â'i un iaith swyddogol ar ddeg, a Chyngor Ewrop yn defnyddio pump yn aml.

Er mwyn dathlu'r cof, roedd yr Arlywydd Vytautas Lansbergis, cerddor a droes yn wleidydd, wedi trefnu cyngerdd swyddogol yn yr Opera, y palas celfyddydol moethus a godwyd, medden nhw, am fod Brezhnev unwaith wedi'i addo yn ei feddwdod.

Ceir disgrifiadau manwl yn adroddiadau swyddogol y cyfnod, a hefyd mewn llyfrau a gyhoeddwyd yn ddiweddar, megis llyfr ardderchog Robert Hughes the fatal shore, ac o diddordeb arbennig i ni'r Cymry astudiaeth fanwl Deirdre Beddoe o hynt a helynt y carcharorion benywaidd o Gymru, Welsh Convict Women, a llyfr Dr Lewis Lloyd, Australians from Wales.

Ai oherwydd ei bod yn ail iaith swyddogol yn Iwerddon, neu am mai Saesneg yw iaith swyddogol de facto y Deyrnas Gyfunol?

Er mai Saesneg oedd yr iaith swyddogol a orfodwyd o du allan, trwy gyfrwng y Gymraeg y bu i'r trigolion hyn ymwneud â'i gilydd a diffinio eu hunaniaeth.

Deddf yr Iaith Gymraeg yn rhoi peth cydraddoldeb i'r iaith drwy ganiatâu fersiynau Cymraeg o ffurflenni swyddogol a chaniatâu defnydd o'r Gymraeg mewn achosion cyfreithiol.

Nadolig Saithdeg wyth daeth nodyn i'r Plas - un swyddogol wedi'i ddanfon ar gefn ceffyl o Swyddfa'r Tollau ym Mhwllheli - i ddweud fod Capten Timothy ar hwylio o Ynys Rhode i'r Caribî, ar warthaf Comte d'Estaing a llynges Ffrainc.

Dros y blynyddoedd mae Senedd Ewrop wedi pasio sawl mesur yn datgan bod rhaid trin pob iaith swyddogol yn gyfartal er mwyn sicrhau cyfartaledd ymhlith yr aelodau.

Gwell fyth, mynnai Cynhadledd yr Undeb yng Nghaergybi roi imprimatur swyddogol ar safle Penri fel arwr Ymneilltuaeth.

Fe fydd cyhoeddiadau swyddogol y Senedd yn ddwyieithog, fe gyhoeddir testun y Bwletin Swyddogol (yr 'Hansard') mewn Basgeg a Sbaeneg, ac fe fydd y ddwy iaith yn cael eu hystyried yn wreiddiol.

Yr oedd Cyngor yn cynrychioli'r cyfundebau (sef y Cyfarfodydd Chwarter, i roi'r enw swyddogol arnynt) a hwnnw'n atebol i'r Gynhadledd.

Mewn ffordd doedd dyn yn disgwyl dim gwell gan bobl yn eu diod, ond fe fyddai sglyfaethdod ar ran blaenoriaid ar dripiau Ysgol Sul a chynghorwyr Sir ar ymweliadau swyddogol yn arfer codi dychryn arno - nid felly y'i magwyd ef i ymddwyn ac roedd o wedi meddwl fod pawb parchus wedi rhannu'r fagwraeth ofalus gafodd ef - ond os oedd pymtheng mlynedd o yrru bws wedi dysgu rhywbeth iddo, roedd o wedi ei ddysgu nad oedd pawb yn rhannu'r safonau uchel o lanweithdra a moesoldeb a gyfrifid mor anhepgor gan ei fam ac yntau.

Dydy ymddiheuriad, waeth pa mor swyddogol, fod y fersiwn Eidaleg ddim yn barod eto, ddim yn gwneud y tro; os nad ydy fersiwn pob iaith yn barod, dydy'r dasg o baratoi'r papurau ddim wedi ei chwblhau.

Ond, yn groes i'r wybodaeth ar y gwahoddiadau swyddogol, doedd Zulema Yoma de Menem ddim yn bresennol yn y dathliadau y bore hwnnw.

Deddf Iaith a fydd yn dynodi'r Gymraeg fel iaith swyddogol. Saesneg yw unig 'iaith swyddogol' Cymru.

Yna byddai rhywun yn gofyn beth ddigwyddodd wedyn, achos fe fyddai'r stori'n gorffen yn swyddogol pan fyddai Owen yn dweud nad anghofiodd e ddim rhoi gwellt o dan y bustych cyn

Gwadu'r cyhuddiadau mae Mr Morgan sy ar ymweliad swyddogol â Lyon yn Ffrainc.