Synnodd y pentrefwyr i weld ci ar ei ben ei hun yn sgrialu trwy'r pentref ac yn gafael yn nhrowsusau'r dynion.

Fi sy'n ennill!' Ni thynnodd Llio ei golwg oddi ar ei hwyneb a synnodd wrth weld pa mor wyn a syth ledd ei dannedd.

Yr oedd yntau yn falch o weld Abdwl ond yr hyn a synnodd Glyn oedd ei glywed yn siarad Cymraeg.

Yr hyn am synnodd i, fodd bynnag, oedd fod deg allan o'r tri ar ddeg yn ferched.

Gwelodd wraig ganol oed dal a gosgeiddig, ac wedi iddo ei hadnabod, synnodd ei gweld hi yn y tū hwnnw.

Trychinebau.' 'Trychinebau o law dyn a natur fel ei gilydd.' 'Ond sut gallsai pethau ddirywio mewn amser mor fyr ag oes dyn?' 'Sut gallsai pethau gynyddu o fewn yr un terfynau amser yn ystod y ganrif flaenorol?' Synnodd Mathew at rym ei ddadl.

Yr hyn a'm synnodd oedd i'r Dr Jamieson alw'r asgwrn bychan hwnnw yn 'helm y Galiad' a hynny o bosib ar y sail iddo fod wedi darllen fel y gelwid ein cyndadau ni - a oedd i'w cael ym mhobman yn y Gogledd - gan y Rhufeiniaid yn Gallii.

Wedi mynd â fo i ysbyty, synnodd y meddygon nad oedd coesau fel pawb arall ganddo.

synnodd hefyd fod cymaint o bellter rhwng yr ystyllod a'r môr oddi tanynt.