Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

tan

tan

Gwnaeth y Priodor ei orau glas i guddio'i ofn tan haenen o ymresymu llee%nog ynglŷn â natur pechod a'r modd y dewisodd Duw ddatguddio'i hun i'r ddynoliaeth.

Tamaid o swper fyddai hi wedyn, a noson arall i gyfeiliant sŵn teipio tan y bore bach.

Mewn cornel, ar yr un ochr i'r lle tan, yr oedd desc uchel o dderw, a lle i gadw llyfrau, a chaead ar y rhan ddefnyddid i sgwennu.

Roedd hi wedi bwriadu cael gwledd gyffelyb y llynedd, ond cafodd Eurwyn ryw virus a bu'n rhaid gohirio tan eleni.

'Paid a becso, fenyw fach - fe fyddai'n sych gorcyn mewn dou funud!' Ond i'w phlesio, ymysgydwodd rhag y diferynion dŵr, stompiodd ei sgidie'n drwm ar y llawr carreg ac aeth drwodd at y tan.

Fe'i defnyddid gan wrachod yn eu swynion ac felly os darganfyddid un mewn tusw o flodau Calan Mai fe'i teflid ymaith ar unwaith.Cyfeiria'r enw arall - Mantell y forwyn - at siap y blodau a'r hen arferiad o daenu mentyll ar lwyni i sychu yn y gwanwyn cyn eu cadw tan y gaeaf.

Fyddai Roci byth yn crwydro o'i gynefin heb gwmni ei ast ffyddlon, ac aeth a hi i mewn i dy'r cymydog a'i sodro wrth ei gadair o flaen y tan.

Bydd Simon Easterby, blaen-asgellwr Llanelli ac Iwerddon, allan o'r gêm tan tua'r Nadolig.

A dyna a welwyd yn y daflen y flwyddyn wedyn - Alwyn Hughes Thomas, Tan'rallt .

Yn ôl Gibbs, fydd yr anaf ddim wedi gwella'n llawn tan ddiwedd mis Mai.

Yn aml iawn fe ddeuai llais Rwsiaidd ar y lein yn rhybuddio'r un oedd yn galw fod honno wedi mynd am ei swper ac felly roedd rhaid aros tan iddi ddychwelyd cyn ein cysylltu ni â Phnom Penh.

Rhowch wybod i ni os oes ysgol yn eich ardal chi sy' tan fygythiad.

Er enghraifft, tan yn ddiweddar iawn cyrchai cleifion at ffynnon Gwenfrewi, Treffynnon, gan obeithio derbyn iachad.

Tan tro nesa.' 'Ydi, mi wn i.

Mae gennyf gof fel y byddai mam a finna yn galw yno lawer i nos Sadwrn i gael torth fawr, a chael paned o de ar y bwrdd bach crwn, a byddai y Beibl ganddi ar y silff pen tan, ac yn hongian byddai Almanac Robert Roberts Caergybi, a llyfr cyhoeddiadau y Methodistiaid Calfinaidd (roedd hi yn ofalus iawn o'r achos).

Gofynnais i wraig y llythyrdy beidio â'u hanfon tan ddydd Sadwrn er mwyn imi fod adref yng Nghroesor i'w derbyn - rhag dychryn Nel gyda'r fath faich o lyfrau.

Roedd hi'n weithgar iawn yn ei chapel, sef Bethania, ac mi gadwodd fflam ei ffydd Gristnogol tan ddiwedd ei hoes, er gwaetha'r cyfnodau mynych o afiechyd.

Tan tua phum mlynedd yn ôl roedd teithio rhad o fewn Ewrop yn golygu ‘pecynnau gwyliau' gyda phawb yn cael eu gwagu i gorlan gyfyng a'u trin fel defaid.

Fydd Sven-Goran Eriksson ddim yn dechrau'i swydd fel rheolwr newydd Lloegr tan fis Mehefin nesaf.

Ar ôl mynych newid ysgwyddau tan yr arch hyd onid oeddynt yn friw gan y pellter, cyrhaeddwyd Capel Seion.

I gadw'r gelyn a'r bwystfilod allan, codid cloddiau cedyrn o bridd a cherrig o gwmpas y ddinas, a ffosydd tu hwnt i'r cloddiau; Byddai i bob amddiffynfa ddwy ran, un at gadw'r anifeiliaid a choed tan a phethau eraill, ac un arall gadarnach i'r bobl fyw ynddi.

'Dwn i ddim pwy rôi i gi yno, heb sôn am blentyn." "Ia, 'ntê, a'r cyflogau'n fychan." "Bychan, i%a; meddyliwch chi rŵan am John yma, yn cael dim ond pymtheg swllt yn yr wythnos ar ôl gweithio blynyddoedd am ddim, a sefyll tu ôl i'r cownter o fore gwyn tan nos, a'r hen ddyn hwnnw'n cerdded o gwmpas y siop, efo'i hen lygada ym mhob man.

Ac wedyn bydd yn lluchio grant yn awr ac yn y man (tan y penderfynith o beidio - a mae ganddo bob hawl i wneud hynny) i gadw'r defaid i droi gwellt yn wlân a chachu, a chadw gwên ar wyneb y gwladwr hawddgar.

"Mae'n boeth iawn yma, yn 26 ar ei uchaf ac 18 ar ei isaf gyda gwaharddiadau tân ym mhobman," meddai.

Tan hynny, yr oeddwn i wedi bod dan yr argraff fy mod ar fy ngholled o fethu ag agor y drws arbennig hwn yn fy nheledu.

Cydnabyddwn oblygiadau'r ffaith fod y Gymraeg, i bob pwrpas, wedi cael ei halltudio o fywyd swyddogol Cymru tan yn ddiweddar iawn.

Arhoses i ddim yn rhy hir, ond roedd yn falch pan ddwedes i yr awn i draw trannoeth i dorri coed tan a thacluso pethe.

Er slafio a chwysu chwartiau o fore gwyn tan nos, roedd yn ŵr tlawd o hyd.

Gwnaeth stafell dywyll iddo'i hun yn y seler y tŷ lle y cedwid y glo ac y gwneid cwlm i'r roi ar y tan.

"Ond faswn i ddim yn licio i neb gael cyfla i intyffirio hefo o'ch blaen chi." Ac ar ôl hynny, y fi oedd y dyn i gyd, all the rage, chwadal nhwtha, a fynna hi neb i fynd â hi i'r Disco ond y fi, ac yno y buon ni tan yr oria mân.

Roedd yn byw ac yn bod ar ben y pwll dydd Sul a dydd gwaith tan y diwedd.

Ond tan hynny, byddai rhaid i'r ddôr wneud y tro.

Mae'r brenin eisiau dy weld pan gyrhaeddi Sipi a byddi wrth dy fodd pan glywi di ei neges." Yna i ffwrdd â fo tan chwerthin wrtho'i hun.

Gadawyd yr arch yn y cyntedd tan ei blodau.

Tân yn lladd 40 yn stadiwm bêl-droed Bradford, a hwliganiaid pêl-droed yn creu helynt yn stadiwm Heysel, Brwsel, lle'r oedd Lerpwl yn chwarae.

Mae o wedi bod yn byw yn iawn am a wyddon ni ers hynny, tan rwan.

Ar ôl dehongliad llawn bywyd o Land of Hope and Glory, daeth y digwyddiad yng Nghymru i ben gyda'r emyn Calon Lân a gyfansoddwyd yn Abertawe wedii ddilyn gan Hen Wlad Fy Nhadau ac arddangosfa tân gwyllt drawiadol.

Mae yna le o hyd felly i ganu traddodiadol yng Nghymru ac mi fydd y cystadlu ar y llwyfan nos Sadwrn yn para tan yr oriau mân.

Tan yn gymharol ddiweddar yr oedd yr iseldir corsiog hwn yn ymestyn o'r dref i'r môr, yn fath o aber eang i Afon Cefni, aber yr oedd ynddo lanw a thrai, ac a rannai Fôn yn ddwy, Sir Fôn Fawr a Sir Fôn Fach.

Pâr i wirioneddau dy Air sanctaidd oleuo'n deall ac i wyrthiau dy ras ddyfnhau ein hargyhoeddiad nad oes enw arall wedi ei osod tan y nef trwy yr hwn y mae'n rhaid inni fod yn gadwedig ond enw Iesu.

Rhaid dal ati tan hynny.

Wyddwn i ddim tan yn ddiweddar ble'r oedd Maes Garmon er y gwyddwn wrth gwrs am yr ysgol enwog sy'n dwyn yr enw a bod honno yn yr Wyddgrug.

Tan yn ddiweddar, dim ond addysg Sbaeneg a ganiatawyd, ond dan y cynllun hwn, caiff plant addysg mewn Saesneg, Creole, Miskito ac ieithoedd ethnig eraill.

Wedi darfod, paciwn y gêm i ffwrdd a dychwelaf y bwrdd crwn i'w le tan y tro nesaf.

Allan ar y môr yr oedd ei le yntau, nid yn tindroi'n ei unfan yn yr hen harbwr, yn rhwydo pysgod ddydd ar ôl dydd, yn eu glanhau a'u gwerthu heb fawr o dâl am ei drafferth na fawr o seibiant o fore gwyn tan nos.

Mi addawodd Tom Ellis, Tan Bwlch, fynd efo nhad a'r hogia i weld un yn Llannerchymedd.

Gêm eitha anniben, hefyd, tan y chwarter awr olaf pryd sgoriodd y tîm cartre dri chais.

Haul tanbaid, awyr ddigwmwl o fora gwyn tan nos, a'r môr yn las, las.

Cynhyrchwyd CD-Rom Sam Tân i gyd-fynd ag anghenion Cwriciwlwm Cenedlaethol Cyfnod Allweddol 1 ac mae'n ddelfrydol ar gyfer cael ei defnyddio yn yr ysgol yn ogystal ag yn y cartref.

Tan heddiw, pan ddychwelais ar ôl ymweliad bythgofiadwy â Phrâg, a chael y papurau newydd yn llawn o'r hyn a oedd wedi digwydd yn yr Almaen dros y Sulgwyn, a ffacs ar fy nesg, yn gofyn a oeddwn yn dal yn awyddus i sgrifennu'r erthygl.

Nos Wener?" "Mi fydd y dynion acw tan ddydd Sadwrn..." medddwn i.

Ei gas beth a fyddai cael ei erlid o'i dŷ ei hun, 'run fath a Dafydd Gruffudd, gan ryw geilioges o ddynes yn cwyno ei fod o dan ei thraed hi o fore gwyn tan nos.

Dro arall, soniai am ddirgelwch annatod (hyd yma) disgyrchiant, neu'r llwch rhwng y galaethau sydd yn casglu ac yn troi'n 'nifylau tan', fel y galwodd hwy, yn ymgrynhoi yn ser, yn llosgi a chrebachu ac yna'n ail danio ac ymagor yn nifwl tan eilwaith.

Y broblem yw cadw'n fyw tan y gwanwyn.

Roedd hi'n anodd iawn gwneud y brif stori achos roedd Terry Waite yn mynd i ffwrdd y peth cynta' yn y bore a doedden ni ddim yn ei weld o wedyn tan yn gymharol hwyr yn y nos.

Roedd - - yn pryderu fod drysau yn agor yn Lloegr i gwmniau annibynnol nad ydynt yn agor yng Nghymru ac fod tan-gapitaleiddio yn mynd ymlaen yn y sector oherwydd Ffioedd Rheoli isel.

Mae geiriau Gruffydd Robert, wrth gwrs, yn enwog iawn: 'E fydd weithiau'n dostur fynghalon wrth weled llawer a anwyd ag a fagwyd im doedyd, yn ddiystr genthynt amdanaf, tan geissio ymwrthod a mi, ag ymgystlwng ag estroniaith cyn adnabod ddim honi.' A dyma Sion Dafydd Rhys yntau yn mynegi'r un pryder: 'Eithr ninheu y Cymry (mal gweision gwychion) rhai o honon' ym myned morr ddiflas, ac mor fursennaidd, ac (yn amgenach nog vn bobl arall o'r byd) mor benhoeden; ac y daw brith gywilydd arnam gynnyg adrodd a dywedud eyn hiaith eynhunain' - ac ymlaen ag ef i ddiarhebu'r cyfryw bobl mewn iaith braidd yn rhy liwgar i'w dyfynnu yn gysurus yn Hebron Clydach!

Heddiw ar Faes Eisteddfod Genedlaethol Môn, lansiwyd CD-Rom newydd o Sam Tân, y gyfres animeiddiedig boblogaidd i blant.

Dymuniad y pâr oedd i rywun gymryd gofal o'r ty tan y bydden nhw'n ymddeol, ac awgrymodd Myrddin y bydde Aurona a finne'n barod i 'neud--neidio am y cyfle fydde'n agosach at y gwir.

Penderfynwyd gohirio rhannu gweddill yr arian tan Ionawr.

Ta waeth, doedd gan yr Arabiaid ddim amynedd a'r fath ffolineb - a phwy all eu beio nhw a hwythau'n byw tan haul tanbaid y Dwyrain Canol.

Mae'n debygol mai Robert Jones, Tan y Bwlch; Hugh Evans, Tŷ'n y Gilfach; William Hughes, Tŷ'n Pant a John Hughes, Y Felin; a weithredai fel blaenoriaid ar y pryd, ac fe etholwyd David Pritchard, Hafodymaidd, yn ychwanegol atynt yn yr un flwyddyn ag y codwyd y Capel.

O holl amrywiaeth taclau'r gwareiddiad newydd, o raselydd i beiriannau golchi, mae'n debyg mai'r teledu ddaeth a'r chwyldro i'w anterth wrthi ganolbwynt yr aelwyd symud o'r lle tan, gyda'r gadair freichiau a'r setl a'r soffa yn gylch o'i gwmpas a phawb yn ei wynebu, i'r bocs yn y gornel, a phawb yn eistedd yn rhes a'u hochrau at y tan a'u hwynebau at y sgrin.

Ro'n i wedi bod yn gweithio ar fân jobsus tan o'n i'n wuth, naw ar hugain, a jest peintio.

Tan yn ddiweddar, mae wedi bod yn anodd mesur hyn, gan mai yn Saesneg ac i sefydliadau `Prydeinig' y bu'r Cymry Cymraeg yn gweithio.

Cafodd y cyhoedd gyfle i weld cynnwys CD-Rom newydd Sam Tân am y tro cyntaf pan gafodd ei dangos ym mhabell Bwrdd yr Iaith Gymraeg ar Faes yr Eisteddfod.

Mae'n siwr i nifer ohonoch ddathlu troad y mileniwm gyda'r tri ohonynt yng Nghaerdydd ond ers hynny mae Manic Street Preachers wedi bod yn eithriadol o dawel... hynny ydi, tan rwan.

Williams yn y cyfarfod i ddweud na ddylid rhoi'r wybodaeth o ganlyniad y cyfarfod hwnnw ond trwy law Mr S Maes o law cafodd Waldo nodyn i ddweud y câi ef aros tan y tribiwnlys, ac y byddent yn ailystyried ei sefyllfa wedyn.

Cofiai hefyd am ddefaid ac þyn yn gorwedd i farw tan berthi'r meysydd a'r pryfed sydd yn ymbesgi ar lygredigaeth y cnawd yn ymgasglu tan y gwlân cyn i'r corff oeri.

Adieu, tan yr wythnos nesaf felly, Llefelys.

Yn gyntaf, maen nhw'n agored o oriau cynnar y bore tan yn hwyr y nos - deg o'r gloch ac wedyn, bob dydd o'r wythnos.

Nid oedd unrhyw un adref, felly rhaid fyddai aros tan y diwrnod canlynol i gael cyfarfod â Christnogion Prâg.

Mis pwysig i ieuenctid oedd Chwefror oherwydd tua'i ganol disgwylid ffolant; os na ddigwyddai hynny, diflas fyddai ar y person hwnnw o safbwynt carwriaeth tan Galangaeaf.

dim ol tan, dim ol bwyd na dim.

Wedi dechrau ar y penodau cyntaf y mis nesaf darlledir y gyntaf ym mis Medi ac fe'u gwelir bob nos Fercher tan y flwyddyn nesaf.

'Mi wneith Mrs bach ein llochesu tan y bore,' dyna ddeudist ti'n de?

Roedd Lerpwl ar y blaen, 2 - 1, tan yr eiliadau olaf pan sgoriodd Alexios Alexandris ei ail gôl i ddod a'r sgôr yn gyfartal.

Gan fod deng mlynedd tan hynny 'doedd y fath broffwydo ddim yn mennu rhyw lawer arnaf.

"Dwi'n gwerthfawrogi gweithio efo nhw," meddai Carys, a fu tan yn ddiweddar yn Gyfarwyddwr Artistig cwmni theatr mewn addysg y Fran Wen.

Cadarnhawyd eisoes eu bod yn rhan o'r lein-yp ar gyfer Gwyl y Gwyniad a gynhelir rhwng yr ail a'r nawfed o Fedi; ond os na fedrwch chi aros tan hynny ewch draw i Dy Newydd Sarn ar Fehefin 30.

Os dach chi'n hoff o fyffio yna Supamyff oedd y grwp nath sesiwn i nir wythnos diwethaf efor caneuon Paid Gadael Fi Lawr, Cysgod yng Ngolaur Tan a Stryd Womanby.

Mi âf oddi yma i'r Hafod Lom Er bod hi'n drom y siwrnai, Mi gaf yno ganu cainc Ag eistedd ar fainc y simne, Ag odid fawr mai dyma'r fan Y byddaf tan y bore...

i gadw pawb yn hapus tan yr oriau mân.

Hysbyswyd bod yna gais cynllunio am ugain o fythynod ar Stad y Tyddyn ond cytynwyd i'w ohirio tan y cyfarfod nesaf gan fod galw am lawer iawn mwy o fanylion.

Teimlwn yn gynhesol tuag ati, oherwydd synhwyrwn fod yma rywun cyfeillgar, diffuant iawn oddi tan yr holl siarad.

Mae ambell dan agored yma ac acw, pobl yn eistedd o'i gwmpas ac yn sgwrsio, nifer yn casglu coed tan.

Yn wir, 'roeddwn yn y coleg diwinyddol yn Llandaf cyn magu digon o ddiddordeb i fynd i wrando ar Fritz Kreisler a oedd yn ymweld a Chaerdydd ar y pryd; ac nid tan fy nyddiau yn gurad yn Y Waun, Sir Ddinbych, y dechreuais wrando o ddifrif ar symffoniau a phedwarawdau Beethoven, Mozart a Schubert.

"Tan y protestiadau hynny doedd pobol o'r tu allan ddim wedi sylweddoli cyn lleied o bynciau oedd yn bosib' eu gwneud trwy gyfrwng y Gymraeg yma.

JT Roberts, BA, a oedd yn Weinidog ar y pryd ar Eglwysi Tan-y-fron a Phen-y-cefn, yn Henaduriaeth Dyffryn Clwyd.

Yr oedd y Rhyfel Degwm yn frwydr economaidd yn y bon, wrth gwrs, oherwydd y sbarc a gynheuodd y tan oedd y dirwasgiad amaethyddol ar ddechrau wythdegau'r ganrif ddiwethaf.

Ni fydd Castell Nedd yn cyhoeddi eu tîm tan ychydig cyn y gêm.

Ymddangosai fel pe byddain mynd allan o'i ffordd yr wythnosau cyn y gêm i danseilio hyder Arwel Thomas gan dynnun llwyr y tir oddi tan ei draed trwy gychwyn y gêm hebddo ddydd Sul.

O'r tri siaradwr a wahoddwyd yno, ni fedrai Saunders Lewis fod yn bresennol, ni dderbyniodd Ben Bowen Thomas y gwahoddiad tan ar ôl y cyfarfod, ac felly dyna lle'r oedd DJ Williams, Abergwaun - yr unig siaradwr, ac er mor ddiymhongar ydoedd fe hoffai fedru brolio'n ddistaw mai ef fu'r siaradwr cyhoeddus cyntaf dros Blaid Cymru yn Ne a Gogledd Cymru.

Byddent yn cysgu tan fod y siopau yn agor am ddeg, ac wedyn bant a nhw am hwyl a sbri.

Wrth ddewis ymdrin a llipryn o brif gymeriad, clwtyn llestri o ragrithiwr a neidiodd ar wagen y Rhyfel Degwm er mwyn taflunio delwedd arwrol ohono'i hun i dwyllo cymdeithas hygoelus a ffug-barchus, yr oedd Tegla fel petai'n ensynio'n anuniongyrchol mai tan siafins oedd y frwydr wleidyddol, ac nad oedd yr holl helyntion ond rhyw ddrama ddisylwedd.

Ymdriniaeth ymarferol ydyw gan wr craff sy'n deall techneg amaethu tan amodau arbennig ei fro, ei hinsawdd, ei gwyntoedd cyson a natur ei phriddoedd, (ceir yma un o'r enghreifftiau cynharaf o fap priddoedd), ac y mae ganddo gynghorion wedi'u seilio ar arbrofion cemegwyr y Gymdeithas Frenhinol.

Siawns na allai'r Fawrhydi grafu byw tan hynny.

150 yn marw mewn tân ar fwrdd y rig-olew Piper Alpha ym Môr y Gogledd.

O ganol y deugeiniau tan yr Ymraniad, nid oedd ganddi hyd yn oed arweinyddiaeth berœaith gytu+n.

Roedd ynunion fel cegin ffermdy - dresel, cwpwrdd tridarn, tan agored mewn basged haearn bwrw hanner ffordd i fyny'r wal, a goginiai gigoedd a physgod mewn dull barbiciw, crogai anferth o iau bren ar wal arall ynghyd a phob math o daclau gwneud menyn.