Gan fod llawer o'r offer a ddefnyddir i wneud arolwg tanfor ar hyn o bryd yn ddigon anfoddhaol, gellir dweud fod archaeoleg tanddwr mewn stad o 'anwybodaeth soffistigedig' - soffistigedig gan fod llawer o'r archaeolegwyr modern yn bustachu gyda phroblemau ei lleihau.

Gan dderbyn cymorth tîm arbenigol o nofwyr tanddwr o'r Llynges Frenhinol (LLF) i ddechrau, yn ogystal â rhai nofwyr amatur, archwiliodd y tîm yn systematig chwe milltir sgwâr o wely'r môr gan ddefnyddio dull gwifren nofio y LLF ('...' ).

Cyfrifoldeb nofwyr tanddwr

Er bod cyfyngiadau'r offer nofio tanddwr oedd ar gael bryd hynny yn rhwystr i ddatblygiad y pwnc ar y dechrau ffynnodd pan gyflwynwyd offer anadlu cylched agored, yr Aqualung.

Honnwyd hefyd y byddai dros gant o ddeifwyr yn archwilio gwely'r môr i sicrhau nad oedd unrhyw ffrwydron yno, cyn i Fidel wneud unrhyw nofio tanddwr.

Gyda'r cynnydd mewn nofio tanddwr fel adloniant ym Mhrydain darganfuwyd llawer o drysorau ar hap ac mae mwy o hyn yn debyg o ddigwydd.

A chofiais am Ramon, brawd Fidel, yn disgrifio sut y byddai'r awdurdodau'n dod o hyd i ddillad nofwyr tanddwr wedi eu claddu yn y tywod.

Fodd bynnag, efallai y bydd y nofwyr tanddwr yn dehongli'r Ddeddf Diogelu Llongddrylliadau fel dull o'u hamddifadu hwy o elfen gyffrous i'w hobi ac o greu monopoli i'r proffesiynol (sydd yn broffesiynol yn rhinwedd eu cymwysterau academaidd yn unig a heb fawr o brofiad o waith tanddwr).

Mae traddodiad gwyddonol cryf i Glwb Swb-Acwa Prydain, ac mae'r nofiwr tanddwr ym Mhrydain yn ymwybodol o bwysigrwydd diogelu adnoddau tanddwr.

Nod yr archaeolegydd tanfor fydd cael hynny o wybodaeth sy'n bosibl ei chael o safle, gan gynnwys gwybodaeth am y modd y newidir gwrthrychau gan brosesau amgylchedd tanddwr yn ogystal â gwybodaeth am ddata hanesyddol.

Hyd yma darganfuwyd y mwyafrif o longddrylliadau gan nofwyr tanddwr amatur nad ydynt yn honni bod yn archaeolegwyr.

a modelu mathemategol, astudiaethau nofio tanddwr, daeareg, bioleg a gwaddodoleg y deillia'r dulliau hyn.