Dyma lle y rhwygwyd teimladau gan angau, a thoriad gwawr well wedi tywyllwch nos.
I newyddiadurwr o'r Gorllewin yn cyrraedd gwledydd y Baltig yn y cyfnod hwnnw, chwe mis ar ôl iddyn nhw ennill eu hannibyniaeth lawn, roedd un peth ar ôl y llall yn corddi teimladau a barn.
'R oedd datganiad o gefnogaeth gan Gymdeithas yr laith yn crynhoi ein teimladau ni hefyd.
Rydach chi'n deall y teimladau sy'n mynd trwyddyn nhw ond does yna ddim byd sy'n ddealladwy ichi o ran yr iaith.
Nid oes yma fawr o ddadansoddi mewnol, na hyd yn oed o ddisgrifio teimladau.
Pe bawn i wedi aros gyda nhw yn ystod y rhyfel ei hun, fe fydden ni i gyd yn wynebu'r un arfau, yn bwyta'r un bwyd, yn rhannu'r un teimladau o ofn, rhyddhad, diflastod a rhwystredigaeth.
Mor chwit-chwat yw teimladau dyn, mor anwadal â'r tywydd.
'Ydi hynna yn brifo eich teimladau chi am gydraddoldeb?' Sylweddolodd yn sydyn beth oedd hi'n ei wneud.
Rwy'n siwr taw teimladau cymysg oedd gan Menem y bore hwnnw.
Felly rhwng hynny, a'r hanesion am sut oedd pethau y tu ôl i'r llen haearn, 'doedd teimladau'r teulu yma ddim yn gysurus a dweud y lleiaf.
Mae dau wenwyn yn y ffwng hwn ac mae unrhyw un sy'n bwyta'r ffwng yn cael teimladau brawychus, fel hunllef, bron yn syth.
Doedd dim ond eisiau i'r holl fyfyrwyr a oedd yn bresennol wrnado ar ambell i drac er mwyn sylweddoli teimladau cyn gryfed sydd gan y grwp am ddiwylliant Cymru ac rwy'n sicr y byddent mwynhau pob eiliad o'r set.
Yr oedd hefyd yn filwrol ei gydymdeimlad ac wedi brifo teimladau Waldo droeon drwy ddweud pethau cas ynghylch ei basiffistiaeth, ac wedi gweithio'n ei erbyn ar y pwyllgor addysg i'w ddiswyddo.
Cymerer y gyntaf o'r wyth soned hyfryd hyn, a sylwer, nid yn unig ar brudd-der y thema fel sy'n arfer, eithr ar y seiniau ystyrlon sy'n corffori'r teimladau hyn: Barddonais yn y cyfnos, O!
Y mae'r ffordd y bu'r papurau tabloid yn ystod y dyddiau diwethaf yn corddi teimladau rhagfarnllyd tuag at yr Almaenwyr yn ernes o'r ysbryd milain tuag at wledydd Ewrop sy'n peri i ddyn ofni dylanwad rhai o'r carfannau adain-dde yn Lloegr.
'Does gynnon ni ddim senedd na llwyfan ble y gallwn fynegi ein teimladau fel cenedl.
Sdim eisiau gwneud loes i neb, mae teimladau gyda ni i gyd.
Collir arwyddocâd y syniad o bobl Dduw, os tynnir ef allan o'i gyd-destun yn niwinyddiaeth y cyfamod ac etholedigaeth Dyna a wneir pan geisir ei esbonio fel balchder cenedlaethol, a'i gymharu â'r teimladau o falchder a ddangosir gan bobloedd eraill.
Un o'i gynfyfyrwyr, Peter Telfer, a ddywedodd amdano, 'Paul a wnaeth i mi sylweddoli fod paent yn medru mynegi teimladau.
Trafodir pynciau megis unigrwydd, y berthynas rhwng pobl, dyhead unigolyn i gael ei dderbyn, cuddio teimladau a dylanwad y gorffennol ar y presennol.
Fel yr oedd teimladau'n poethi, a pherygl i'r Rhyddfrydwyr dynnu'n ôl, daeth yr Henadur William George i'r adwy ac apelio at ei blaid ail ystyried a rhoi'r Ymgyrch, fel yr awgrymasai Plaid Cymru, yn llaw mudiad unol nad oedd yn rhwym wrth na phlaid nac enwad, cyngor na mudiad o unrhyw fath.
Roedd y teimladau yn gryf iawn erbyn y diwedd, meddai Malcolm Allen, cyn-aelod o dîm pêl-droed Cymru.
Os nad oedd eu teimladau tuag at Heledd yn ddigon i'w hatal rhag ei thrin hi fel y gwnaethon nhw yn y lle cyntaf, yna rhagrith fyddai hi iddyn nhw ymddwyn fel petai canlyniad eu hamddygiad yn mennu llawer arnyn nhw nawr." "Rwyt ti'n siarad yn ysgubol iawn - bron fel petaen nhw wedi cynllunio'r peth mewn gwaed oer." "O, mi wn i; siarad yn fy nghyfer roeddwn i.
Dyddiadur tri mis yn cofnodi teimladau'r awdur tra oedd ei dad yn wael.
Dyma, mae'n debyg, oedd teimladau Twm a Beni.
Ymgyrchoedd comiwnyddol yn Yr Almaen, ac ar yr un pryd teimladau gwrth-Iddewig yn eu hamlygu eu hunain yn y wlad.
Dyddiadur tri mis yn cofnodi teimladau'r awdur tra bo'i dad yn wael ac yn marw.
tra allan ar y maes yn ymladd - eu llestri bwyta, dillad eu gwely, pob peth, mewn gair - roedd yr olygfa hon yn fwy nag y medrai teimladau odid un ei dal am y tro cyntaf.
Buasai Josepho hefyd yn Sbaen yn ystod y Rhyfel Cartref, ond fe gyfaddefodd yn agored nad oedd wedi arddel teimladau gwresog at bobl y wlad honno.
Roedd rhywbeth yn achosi penbleth i Gethin hefyd, ond ni chafodd amser i benderfynu beth, oblegid roedd syndod mud y ddau ffrind yn achosi i'w gosgordd golli eu teimladau o barchedig ofn tuag at y brodorion cyntefig.
Daw teimladau dyfnaf dyn i'r wyneb yn Methu lle disgrifia'r bardd y rhwystredigaeth o deimlo'n fethiant llwyr oherwydd diffyg egni ac awydd ynghlwm â hiraeth am y gorffennol.
Yn y lle cyntaf, ysbeidiol ac oriog oedd y teimladau hyn, rhy bersonol hefyd, a heb fod yn ddigon nerthol i dorri drwy blisgyn confensiwn.
Ac fe'm gwefreiddiwyd ganddi, yn y blynyddoedd ieuainc pan oedd teimladau'n rhedeg yn rhwydd.
Bryd hynny, mae'n rhaid cofio bod yna swyddogaeth i sut rydych chi'n ffilmio neu beth ydych chi'n ffilmio, gan obeithio eich bod yn dod â'r teimladau amlwg sydd ynoch chi i'r sgrin.
Ac un canlyniad, meddai'r Deon oedd chwerwi o'r teimladau ar y naill ochr a'r llall.
O gofio'r cefndir hwn, roedd teimladau'r Dirprwywyr wrth iddynt ddod i mewn Gymru yn ddigamsyniol.
Er bod teimladau dwys ac ingol y tu ôl i bryddest fuddugol L. Haydn Lewis, pryddest eiriog a chwithig ei chystrawen ydyw.
Byddem yn gymysglyd ein teimladau, wedi ceisio gwneud y peth anrhydeddus, ac wedi llwyddo i bechu'r ddwy ochr.
o'u siarad a'u gwrando: eu gallu i siarad a gwrando mewn amrywiaeth o gyd-destunau; i fynegi syniadau, teimladau a safbwyntiau; i roi gwybodaeth a chyfarwyddiadau ac ymateb iddynt, i ddarllen ar goedd, i actio ac i drafod mewn grwpiau bach a mawr; Pa amodau gwaith sy'n berthnasol?
Yr oedd cynnwys y gerdd yn rhwym o ysgogi teimladau cymysg.
Cyfrwng i fynegi teimladau personol yw barddoniaeth i ni heddiw, ac felly gallwn ymateb yn haws o lawer i gerdd fel hon nag i'r cerddi mawl confensiynol.