Un fywiog iawn oedd hi, yn ffraeth ei thafod, ac wrth ei bodd yng nghanol merched ifanc.

Ffroenodd yr awyr gan edrych i gyfeiriad y trwyn o graig, ei llygaid yn rowlio a'i thafod yn saethu o'i cheg.

Gwyrodd drwy'r ffenestr, gwlychu ei bysedd â'i thafod ac estyn ei llaw.

Yng ngallu grymus ei chof yr oedd Sarah Owen yn ymgysylltu â'r werin Gymraeg cyn i honno fynd i ysgolion Griffith Jones, Llanddowror, ac yng nghyfoeth lleferydd ei thafod, yr oedd yn uno treftadaeth hen ddiwylliant Twm o'r Nant â diwyllinat newydd Charles o'r Bala.

Eithr am yr hen Seren yma...Gwir bod ei hanadl mor bêr â gwair, a'i blew fel sidan coch cynnes; ond yr oedd ei llygaid mor eiddgar â'i thafod.

Gellir dweud, gyda thafod mewn boch, mai Dr Frankenstein oedd y cyntaf i ddod â deallusrwydd 'artiffisial' i rywbeth difywyd - ond creadigaeth ffug dychymyg Mary Shelley oedd hwnnw.

Ma' hi'n rêl cawras i ti, a'r un mor siarp 'i thafod â phan gychwynnodd hi.