Pris arall a dalwyd yw'r newid ym mherthynas amaeth â bywyd gwyllt a'r tirlun.

Tom Kindon, y golygydd, yn cynllunio rhaglen ddogfen ar Ogledd Iwerddon ac wedi gweld tebygrwydd rhwng tirlun yr ardal hon a rhannau gwledig o Iwerddon.

'Roedd tirlun Cymru yn ogystal ag economi a diwylliant y wlad yn newid, a gwlad y creithiau, nid gwlad y gweithiau, oedd hi bellach.

'Mepaphysische Landschaft' (tirlun metaffisegol) Segl neu Sils Maria oedd Arcadia Nietzsche ac yr oedd bugeiliaid y fro yn amlwg yn 'nisgleirdeb euraid' y darlun.

Rydym i gyd wedi cael y profiad rwy'n sicr o ddod o hyd i bob math o bethau bach colledig unwaith y codwn ymyl y carped gan edrych oddi tano; yn yr union fodd ag y medr y daearegwr edrych ar ryfeddodau'r creigiau oddi dan wyneb y tirlun llyfn.

Credir gan archaeolegwyr mai beddrod o Oes y Cerrig Newydd yw'r Garreg mewn gwirionedd, ond mae'r chwedl yn esiampl arall o arferiad ein cyndadau i geisio egluro nodwedd hynod yn ein tirlun.

Y blynyddoedd rhwng y ddau Ryfel oedd cyfnod ei greu mwyaf, blynyddoedd o newidiadau hanesyddol aruthrol pan drodd mwy nag un arlunydd ei gefn ar ganolfannau artistig ac ymgolli mewn tirlun arbennig.

Cafodd tirlun Bro Gþyr ei lyfnhau gan yr un môr a orchuddiodd Ynys Môn yn ystod y cyfnod Mesosoig, tua dau gan miliwn o flynyddoedd yn ôl.

Astudiaeth o goeden arbennig sydd yma, ond cyfleir rhywbeth o dynfa'r tirlun cyfan.