Mae yna safon ddwbl ym mater yr iaith y mae plant yn cael eu haddysg trwyddi.

Ond trwyddi draw gwelwn gyhyrau corfforol yn ceisio sicrhaur oruchafiaeth a mae amddiffynfeydd modern yn gallu ymdopin hawdd âr dacteg honno.

Wedi ei throi hi am y neuadd yr oedd pawb, wedi mynd i wrando ar John Edmunds, Plas Deri, yn bwrw trwyddi ar ôl cael ei ethol ar y Cyngor Sir a hefyd yn Gadeirydd Cyngor y Dref.

Yna, ar ôl dychwelyd i ddiddosrwydd y wâl daw bwyd bras trwyddi yn y tail a bydd hithau yn ei gnoi a'i dreulio'n hamddenol.

Y dref gyntaf o faint gweddol yr aethom trwyddi oedd Plzen.

Fel plentyn yn mynnu codi crachen oddi ar friw, fe eisteddais yn union gyferbyn a ffenestr y gegin, yn syllu trwyddi ar y cenllif, ac yn rhyw ddychmygu beth allai ddigwydd i'm lluddias i i fynd.

Dilema'r diwylliant lleiafrifol yw ei fod mewn cymaint o beryg cael ei ddifodi, fel bod raid i'w gynheiliaid gyfaddawdu rhywfaint trwy greu sylfaen o ddeunydd cydymffurfiol 'er mwyn cadw'r iaith yn fyw' cyn y gall fforddio lleiafswm o ddeunydd cwestiyngar anghydffurfiol sy'n mynd i wneud yr iaith yn werht byw trwyddi.