Trychineb o Eisteddod oedd Eisteddfod 1905.

Ymhlith y straeon trist am drasiedi, camgymeriadau a gweld bai a ddilynodd y trychineb caed rhai arwrol iawn hefyd.

Bu Alison Quinn hefyd yn ymweld â Mexico a Montserrat i recordio rhaglenni oedd yn edrych ar y gwaith elusennol a wneir gan Gymry ym mhob cwr o'r byd yn For Love Not Money, tra y teithiodd y gohebydd materion cymdeithasol, Gail Foley, i Chernobyl gyda grwp o blant o'r ardal yn dychwelyd adref ar ôl gwyliau yng Nghymru, i weld sut y mae trychineb 1986 yn parhau i effeithio ar eu bywydau bob dydd.

Trychineb Aberfan pan laddwyd 116 o blant a 28 o oedolion.

Parthed Huw Huws, a oedd yn fwytawr harti a naturiol, ofnwn fod trychineb yn anocheladwy.

I ganol yr olion yma o ddinistr ac ymrafael y cyrhaeddodd John Griffiths, gyda'r bwriad, fel yr esboniodd yn ei lith cynta' o ddangos `olion y galanasdra ofnadwy diweddar - olion y trychineb y mae y wlad newydd ddyfod drwyddo - Gweled rhai o gleision y dyrnodiau - o doriadau a chreithiau yr ymdrechfa aruthrol sydd yn bresennol newydd ddyfod i derfyniad.

Trychineb yn digwydd pan dorrodd argae Eigiau uwchben Dolgarrog a lladd 16.

Bellach, pan fydd trychineb neu ryfel neu storm, fe ddaeth yn arferol clywed lleisiau Cymry alltud yn sôn am eu profiadau.

'Chlywi di byth sôn amdanyn nhw mewn damwain ar y relwe nac mewn trychineb ar y môr.

Roedden nhw wrthi'n sgwrsio yn un o lolfeydd y llong pan ddigwyddodd y trychineb.

Trychineb Lockerbie pan ffrwydrodd awyren a lladd 259 ar ei bwrdd ac 11 ar y llawr.

Mae'n gosod ein trychineb fel hyn,

Ym mis Mai 1993 daeth trychineb i ran Denzil pan fu farw John yn y crud - rhoddodd hyn bwysau mawr ar ei briodas ef ag Eileen.

Diolch i fedr a dewrder Bob Kelly achubwyd pobl Farnham rhag trychineb ofnadwy.

Nid gwrthwynebiad a phrotest a methiant oedd yr elfennau pwysicaf yn y trychineb hwnnw ond y bygwth a'r anwybyddu.

Mae digwyddiad ar ôl digwyddiad - ar hyn a ddaeth i'r fei yn dilyn trychineb yr wythnos diwethaf - yn profi nad mynd o flaen gofidiau yr oedd y rhai hynny a fun darogan gwae ynglyn â phreifateiddio.

Trychineb llwyr fu'r canlyniad.

Nid rhywbeth i'w wrthod oedd cyfle i reidio, hyd yn oed os oedd trychineb yn amlwg yn y llyfrau form.

Mae'n wir fod Morgan Llwyd gyda'r blynyddoedd wedi amodi ei Galfinyddiaeth sylfaenol mewn ffordd a oedd yn anghymeradwy gan Cradoc a Vavasor Powell ond ni wnaeth hynny ddim i liniaru ei sicrwydd mai trychineb anaele oedd tynged y sawl a wrthodai gredu'r neges.

Llawn mor drist oedd y ffaith na ddylsai'r trychineb erioed fod wedi digwydd.