Camgymeriad, mi gredaf, oedd dangos tŵr real ar ddechrau'r cynhyrchiad gan ei fod yn tynnu oddi ar amwysedd llwythog y geiriau cyntaf: Merch: Dwi yma.

Phillips ohono yn iawn: y mae'r seler yn cyfateb i Uffern yn Saer Doliau; y mae lleoliad Y Ffin mewn cwt sy'n gallu gweld yr eglwys yn arwydd o bellter y bobl o'r ysbrydol; y mae'r Tŵr yn dangos gwacter ystyr a ddaw i bobl sydd wedi eu gwahanu'n llwyr o'r ysbrydol.

Fe welwyd un ddrama, sef Y Tŵr, ar lwyfan yn ogystal a theledu.

Mae'r gynulleidfa'n ddigon tene ar y gore, a doedd neb yn teimlo fel edrych ar Madog a chil i lyged bob tro y bydde'r ficer yn pregethu; ond roedd tŵr yr adeilad mewn cyflwr truenus, y glaw'n dod miwn drw'r to mewn manne, a wal y fynwent yn dylle i gyd - a deg mil yw deg mil.

Rhoddodd blwc i'w het dros un llygad fel y gwnai gyda'i gap a cherddodd fel ewig i gyfeiriad y Tŵr a godai'n saeth o ser i'r awyr.

Wrth i ti nesa/ u at y bont fe weli filwr yn sefyll ar y tŵr.

Yn wir, pe byddair Cynulliad yn cael ei gartref yn ôl ei haeddiant ac ar sail antics ei wleidyddion mi fyddain lwcus bod mewn lîn-tw efo tô sinc.

Chwi gofiwch mai 'Teyrnasoedd Daear' oedd y testun a osodwyd, ac i 'Pererin' ysgrifennu ar thema hunan-laddiad - trwy hyn yn unig y gallai'r bardd, a'i gymehriaid, gyrraedd y tŵr lle profir distawrwydd a gorffwys.

Yno dywedodd TW Jones y byddai ef a'r ASau Cymreig yn parhau i ymladd yn lew "hyd at y Ffos olaf", sef trydydd darlleniad y mesur.

Yn y fflatiau edrychodd y ddau a oedd yn awyddus i ddianc tuag at y tŵr a'r rhai a oedd yn gwarchod unwaith eto.

Ond roedd yn rhaid i'r milwyr a oedd ar wyliadwriaeth yn y tŵr cyfagos edrych i'r cyfeiriad arall am ychydig funudau, wedyn ...

'Tŵr a gâr gwald' ydoedd y plasty i Ruffudd Phylip, sef cartref diddos i'r gymdogaeth y lleolid ef ynndi.

Cymrodd Ifor olwg ar y fuwch yn y beudy, estyn caib a rhaw a joint plastig o eigion rhyw focs tŵls, a neidio i'r Daihatsu i drwshio'r hollt yn y beipan.

Problem arall yw nad yw grisiau'r tŵr yn weladwy i'r gynulleidfa drwy'r amser mewn cynhyrchiad teledu gan fod y camera'n crwydro at wyneb neu gorff ac yn symud i ffwrdd oddi wrth ddarlun cyfiawn o'r set.

Yr oedd dyn a elwir yn filiwnydd, a chanddo swyddfa mewn tŵr uchel, a phan esgynnai i'w swyddfa, arferai ddefnyddio lifft, ond pan ddelai o'i swyddfa, efe a gerddai i lawr ar hyd y grisiau.

Profodd John Ogwen a Maureen Rhys yn ddehonglwyr abl iawn o'r Tŵr - y nhw piau hi erbyn hyn ac mi fesurir pob cynhyrchiad arall wrth un llwyfan Caerdydd a'r cynhyrchiad teledu.

Gafaelodd mab hynaf Thomas a Maria yn y gwaith a phenderfynodd adeiladu tŵr cerrig sylweddol yng nghanol Parc Glynllifon fel claddfa i'r teulu.

Y mae'r un broblem o driciau llwyfan yn wynebu cynhyrchydd teledu Y Tŵr.

Ac wedi hwylio am dridiau neu bedwar, ni allai Ibn gofio'n iawn â'r criw i gyd yn dechrau anesmwytho ag anniddigo oherwydd eu bod yn gorfod dognrannu'r dŵr yn ofalus, fe benderfynwyd eu bod am angori llong nid nepell o'r lan, lle gellid gweld tŵr eglwys uwch y coed.

Er enghraifft, beirniada'n hallt y symud a fu ar gofnodion gweinyddol y bedwaredd ganrif ar ddeg o'r trysorlys yng Nghaernarfon i'r Tŵr Gwyn a swyddfeydd y trysorlys yn Llundain.

Os bydd lli coch wedi llenwi'r afon - bydd y siwin cyntaf ym mhyllau'r Elwy a'r Seiont, a bydd hydlath yr hwyr byr nad yw byth yn tw'llu'n iawn yn fy nghyfareddu.