Ni welais i fy hun ddim o'r gwaith tyllu hefo llaw, felly rhaid bodloni ar hanes a glywais gan yr hen bobl, ac o bosib fod rhai yma heno sy'n gyfarwydd â'r gwaith ac y cawn dipyn o'r hanes ganddynt hwy ar y diwedd.

Er enghraifft meddyliwch am ddau lawchwith ymlaen; wedi i un fod yn tyllu am sbel a'r llall yn troi'r ebill a rhoi dwr, maent yn penderfynu newid drosodd, wel gan fod y ddau yn llawchwith, mae'n rhaid newid lle ar y platform er mwyn i'r dyn sy'n taro fod yn ddethau, ond petai o'n medru iwsio'i law dde ni fuasai angen newid lle.

Dylaswn fod wedi dweud eu bod yn gorfod iwsio dwr hefo'r tyllu yma er mwyn cadw'r ebill rhag poethi.

Nid yr un drefn sydd ym mhob gwaith; mae y malwr ei hun, yn ambell i le, yn gorfod tyllu'r rhain, ond mewn llefydd eraill mae dyn sy'n gwneud dim ond tyllu.

Yna cychwynnid ar y gwaith o dorri tyllau yn y cyrbau i dderbyn y camogau; hwn oedd y gwaith anoddaf o ddigon, rhaid oedd tyllu fel bod yr oledd yn iawn a'r camogau'n mynd i mewn yn rhwydd i'r tyllau yn y cyrbau.

Wedi darfod tyllu, byddai'r tyllwr yn mynd â'i ebillion oedd wedi colli min erbyn hyn i'r efail i'w hogi, felly gwelwch fod angen gof yn y chwarel, a llawer yw'r helynt sydd wedi bod yn yr efail rhwng y gof a'r gweithwyr, fel y cawn sôn ymhellach ymlaen.

Yn ôl at y testun: wedi bod wrthi am amser yn tyllu, maent y penderfynu dechrau rhoi powdr yn y twll.

Gwelwn seiliau'r adfywiad yn cael eu tyllu tua hanner ffordd drwy'r llun.

Maent yn penderfynu y tro hwn i gael twll ar ganol y graig; felly mae'r ddau dyllwr yn mynd i ben y graig hefo dwy raff fawr, ac yn eu rhoi'n sownd ar y top hefo cerrig, wedyn mae un o'r dynion yn mynd i lawr y graig ar hyd a rhaff i'r lle y maent wedi bwriadu tyllu, ac yn gwneud dau dwll bach yn y graig rhyw lathen oddi wrth ei gilydd.

Gwaith digon caled oedd hwn, y tyllu dwbl hand, ond o ran hynny caled yw pob rhan o waith y chwarelwr.

Wedi tyllu tipyn ar y cerrig bras sydd ar lawr maent yn llenwi'r twll o'r bron hefo powdr ac yna rhoi tipyn o faw i orffen ei lenwi ac yn ei guro i lawr er mwyn ei wneud yn airtight a thanio'r fuse yr un fath â'r twll mawr.

Yr oedd y cart yn llonydd a'i siafftiau'n tyllu i bridd gwelltog ei lawr.

Maent yn dechrau tyllu hefo'r ebill a alwant yn Bitcher; pitch yn golygu dechrau'r twll.

Mae hyn yn llwyddo i sicrhau agosrwydd sgwrsiol, yn lladd pob ffurfioldeb oer ac yn tyllu i sylfeini'r bersonoliaeth unigol.

'Mae'r cena bach wedi bod yn tyllu yma,' meddai.

Nid rhyfedd felly fod cymaint o'r seiri yn gorfod gwisgo sbectol pan wrth waith manwl fel tyllu bŵl er enghraifft.

Yn raddol, gwelid trafaelwyr o'r trefi ac o Loegr yn galw heibio i'r seiri gwledig a chynnig iddynt fylau i olwynion wedi eu tyllu'n barod.