Cytunwn, wrth gwrs, mai son am y sefyllfa yn gyffredinol a wnawn ac mai ar raddfa lai y gwelir y dirywiad mewn ardaloedd gwledig, megis Uwchaled.

Er pan oeddwn yn hogyn clywais drigolion Uwchaled yn sôn yn aml amdano, a hynny gyda pharch ac anwyldeb.

Wedi'i fagu yn ardal ddiwylliedig Uwchaled, daliodd yntau ar bob cyfle i ddringo ysgol gwybodaeth, a bu'n fyfyriwr brwd a gweithgar yng Ngholeg y Brifysgol ym Mangor.

O ddyddiau Bedo Aeddren, Tomos Prys o Blas Iolyn ac Edward Morus, Perthillwydion, bu gan fro Uwchaled draddodiad didor o feirdd.

Y mae'r cerddi hyn gyda'u hangerdd dwys yn goffâd teilwng iawn hefyd i fechgyn ifanc eraill yn Uwchaled (a llawer ardal debyg iddi) a gollwyd yn y Rhyfel, a mab Penyfed yn eu plith.

Cyfeirir ato hefyd yn fy nghyflwyniad i ddiwylliant gwerin Uwchaled mewn cyfrol, Yn Llygad yr Haul, a gyhoeddwyd yn ddiweddar gan Gyhoeddiadau Mei.

Cyhoeddwyd gwaith amryw ohonynt ac yn nes i'n dyddiau ni, dyna Eos Gwynedd gan John Tomos Pentrefoelas, a Beirdd Uwchaled a Pitar Puw a'i Berthynasau gan Thomas Jones Cerrigellgwm.

Yn sicr, mi wn y bydd teuluoedd yn Uwchaled yn teimlo felly.

Nyth hen yr heniaith annwyl, Gwlad telyn, englyn a hwyl, meddai'r Parchg Huw Roberts yn ei gywydd i Uwchaled.

Eithr nid i drafod gwr mor alluog a chymhleth â John Donne yr ysgrifennir hyn, ond yn hytrach i goffa/ u gwerinwr syml o Uwchaled a fu'n aelod o ddosbarth WEA y Glasfryn a Chefn Brith o'i gychwyniad.

Fy mraint i yn ystod y chwarter canrif diwethaf fu cael rhoi ar gof a chadw ronyn o'r etifeddiaeth gyfoethog yn Uwchaled a'r cyffiniau, ac, mewn darlith, ysgrif a chyfrol i rannu'r trysor hwn ag eraill.