O drwch blewyn yr wythnos hon, llwyddodd Plaid Unoliaethwyr Ulster i ddyrchafu eu llygaid uwchben greddfau hanesyddol y llwyth Protestannaidd.

Gwylio a deall y sêr Er ei bod hi'n bosib gwylio'r sêr gyda dim mwy na llygaid ac amynedd, mae seryddion wedi dysgu llawer mwy ers i Galileo droi ei delesgop ar y wybren uwchben am y tro cyntaf a gweld pethau nad oedd yn bosib eu gweld gyda'r llygaid yn unig.

'Roeddwn i'n edrych ar fap ddoe cyn dod i lawr a mae jyst uwchben Iran a 'chydig i'r dde o Twrci.

Roedd hen dwnnel tanddaearol, gannoedd o droedfeddi islaw, wedi mynd â'i ben iddo a'r tri thŷ uwchben a fu'n gartrefi, efallai, i rai o'r coliars a wnaeth y twnnel, wedi disgyn yn domen flêr o gerrig a fframiau ffenestri, ac yn lle chwarae bendigedig i blentyn wyth oed.

Yma, mewn man gwag yn cynnwys fflagiau siâp hecsagon, taenwyd hen ryg Twrcaidd coch ar lawr ac ar y ryg roedd cadair olwyn, ac yn y gadair olwyn roedd gŵr oedrannus, yn amlwg yn darfod, yn ein gwylio ni'n dod gyda llygaid du y diffoddwyd yr holl dân ynddynt ers amser maith, ond a gynhwysai o hyd uniongyrchedd glo-ddu y llygaid yn y darlun a grogai uwchben y silff ben tân yn y cyntedd.

Roedd Jabas wrthi'n brysur yn tynnu lluniau, a chyda'r lens sbienddrychol diweddara a gafodd gan Ab Iorwerth credai ei fod yn cael lluniau gwych o hen simne'r gwaith yn syth uwchben yr ogof ar y clogwyn.

Mae y rhan fwyaf o ddinas New Orleans yn is nag arwynebedd y môr, ac felly rhaid i'r beddau fod uwchben y ddaear.

Teimlad fy mod yn un o'r elite wrth gerdded gyda fy security pass yn fy llaw i lawr y stryd syn arwain at yr hen adeilad mawr sy'n talsythu uwchben popeth araill.

Yna, gwyrodd fymryn uwchben Mam dan syllu'n hir arni yn ei thrymgwsg.

Uwchben y creaduriaid yr oedd math ar ffurfafen, yn debyg i belydrau grisial ac yn ofnadwy; yr oedd wedi ei lledaenu dros eu pennau oddi uchod.

Gallai amddiffyn tŷ a theulu oddi wrth bob aflwydd ac yn aml gwneid croesau o fedw a cherddinen a'u gosod uwchben drysau tai.

Bu Douglas yn hedfan mewn un uwchben llongau i edrych ar eu hôl.

Y Gwyddelod a fu'n byw yn yr ardal tuag amser Cunedda a'u cododd uwchben eu meirw.

Yng nghanol y wal orllewinol roedd lle tân mawr gwag gyda sgrîn efydd o bedwar panel colynnog ac uwchben y lle tân roedd silff ben tân gyda chiwpids yn y corneli.

Ac os oedd gwythiennau'r Fraslyd, y Fowr a'r Bumcwart a'r lleill i gyd yn dipyn sicrach na thywod, eto, o'u twrio a'u tynnu oddi yno roedd y tir uwchben yn siwr o symud ryw fymryn.

Uwchben dechreuodd un o'r sianedelirs sigo yn araf, ond ef oedd yr unig un i sylwi.

Hei lwc y gallwn ei ladd, neu ei ddal." Un diwrnod bu brwydr fawr yr yr awyr uwchben traethau Ffrainc.

Ac wrth iddynt gyrraedd yr ail borth, lle cerfiwyd cerflun o chwilen gorniog fygythiol uwchben y drws, bloeddiodd yn syn, 'Castall C'narfon!

Wedi inni godi pabell yn Zernez yn yr Engadin Isaf, roeddwn wedi mynd i fyny i gaban Lischana, rhyw bedair awr uwchben tref Scuol, gan obeithio esgyn Piz Lischana yn y bore: yn y gwres mawr, roedd yn well gan y teulu gael prynhawn yn y pwll nofio.

Dioddefodd hi fygythiadau lawer ynglŷn â hyn gan gynnwys ei diarddel o unrhyw fraint deuluol, a hyn a ddigwyddodd oherwydd cariad a orfu a thrwy ddirgel ffyrdd priodwyd hwy yng nghapel Carmel a saif ychydig uwchben glofa Cwm Capel.

Yn yr oriel uwchben y grisiau roedd y gerddorfa fach o bum chwaraewr wedi dechrau cyfeilio i'r dawnswyr, a daeth yr hen wefr gyfarwydd dros Meg nes iddi deinlo bod ei thraed eisoes wedi magu adenydd.

dichon y byddai 'r llif wedi ailgydio ynddi oni bai fod cangen braff a thrwchus o helygen yn tyfu hyd at ganol yr afon, hanner medr uwchben y dŵr ^ r, a brigau deiliog yn disgyn oddi arni i 'r afon yn grafanc am long ffred druan.

Gorwedda'r ddau pollinium sy'n llawn paill ar ffurf pedol uwchben, ac mae'r ddisg ludiog ym môn y goes denau sy'n cynnal y pollinium yn glynu'n dyn yn llygaid mawr y gloyn.

Ond fe ddylsai gwladwriaeth gyfoethog gyda rhyw 59 miliwn o boblogaeth wneud yn well na bod un safle yn is na Cuba ac un safle uwchben Romania yn nhabl y medalau.

O'm blaen yn awr, Llwybr Afon Vallember tua'r dyffryn cul, mor gul nes bod hogiau'r hafod wedi medru hongian baner ddu hir hanner y ffordd rhwng ei ddau fur, tua mil o droedfeddi uwchben yr afon.

I aelodau'r hen Seilo, Ann Rhydderch yw merch Mair Hughes a arferai ganu'r organ yn y capel, a chawsom ei chwmni uwchben pryd o fwyd yn y Cross Foxes.

All neb orffen uwchben Arsenal yng Ngrwp B Cynghrair y Pencampwyr wedi iddyn nhw guro Sparta Prague 4 - 2 yn Highbury neithiwr.

Un o ryfeddodau'r daith oedd sefyll wrth ymyl Llyn Brychan uwchben Trefelin a deall yn union sut y cafodd Cwm Hyfryd yr enw.

Uwchben Bae Rhosili gellwch weld y gefnen o'r Hen Dywodfaen Goch ar dwyndir Rhosili.

Trychineb yn digwydd pan dorrodd argae Eigiau uwchben Dolgarrog a lladd 16.

Cyfareddir dyn wrth wylio'r cerbydau coch neu wyrdd tywyll yn mynd i mewn ac allan o'r twneli, gan esgyn neu ddisgyn o lefel i lefel, ac o bont i bont, uwchben hafn gul Afon Alvra.

Dioddefodd hi fygythiadau lawer ynglyn â hyn gan gynnwys ei diarddel o unrhyw fraint deuluol, a hyn a ddigwyddodd oherwydd cariad a orfu a thrwy ddirgel ffyrdd priodwyd hwy yng nghapel Carmel a saif ychydig uwchben glofa Cwm Capel.

Nid hanes 'arwrol' a geir yma (er bod arwyr Dylan Phillips yn amlwg ddigon yn y naratif). Ymdriniaeth ddeallus a threiddgar ar ddatblygiad y Gymdeithas yw'r gyfrol hon, llyfr sy'n gorfodi'r darllenydd i fyfyrio'n ddwys uwchben y pwnc a gofyn cwestiynau anodd.

Cerddodd y ddau ar hyd y llwybr ymhellach o'r pentref i gyfeiriad Clogwyn Arthur, craig fawr oedd yn codi uwchben Pwll Mawr.

Roedd o'n mynd i neud troli i symud y weldar o gwmpas y lle, trwshio'r cafn dŵr yn y beudy, trwshio'r lein ddillad a choncritio'r cowt i'r Wraig, a phe cai amsar byddai hyd yn oed yn rhoi hoelan yn y lechan rydd uwchben drws y beudy!

Yr wythnos ddilynol ('chwanegol!) bum innau'n ddigon dewr i stwffio i mewn ac eistedd ar y silff - da- acyna prowla 'chydig o amgylch yr ogof yma heb gwmni, mae yn anodd mynd ati ac yn ddigon peryglus i raddau heb dipyn o brofiad cerdded creigiau ag ochr mynydd uwchben y mor aflonydd....

Trodd ar ei gefn i wylio'r haul yn goleuo'r awyr uwchben y Cefnfor Tawel.

aros fel glas- wellt y borfa heb dyfiant yn ystod yr oerni, gwywo uwchben y pridd fel danadl poethion, neu gysgu'n flagur tew o fwlb dan y pridd.

Mae Croesoswallt nawr dri phwynt uwchben Llanelli.

Weithiau deuai i'r golwg fel petai awel yn ei chwythu tuag ato, yna ciliai drachefn a gadael yr awyr yn las uwchben.

Yn rhai o'i luniau mae'n dal holl ddrama'r awyr uwchben Môn, gan ddefnyddio techneg a hepgor manylion er mwyn dal argraff y profiad a gafodd.

Yr oedd sŵn uwchben y ffurfafen oedd dros eu pennau; pan oeddent yn aros, yr oeddent yn gostwng eu hadenydd.

heb betruso dim dringodd yn eon i ganol canghennau agosaf yr helygen, ac oddi yno fe 'i gollyngodd ei hun i lawr nes cael ei ddwy ar y gangen fawr uwchben y dyfroedd gwyllt gwyllt paid a bod yn ffŵl ^ l, ffred, gwaeddodd wil arno arno mae 'r afon 'na 'n ddofn cofia !

Un o lwyddiannau cynta'r Bwrdd newydd oedd llwyddo i symud swyddfa o Gwrt y Groes Hir ar y ffordd allan o Gaerdydd am y dwyrain i le newydd uwchben yr hen farchnad yn union yng nghanol y ddinas.

Defnyddiwch Copy a Paste i wneud copi o'ch diagram - hwyrach y bydd y copi yn union uwchben y gwreiddiol felly ni fyddwch yn ei weld nes ichwi ei symud.

Fe hedfanaf i uwchben y cawr a'i gludo'n saff i ti i'r ochr draw.'

`Nawr amdani ...' Tynnodd linyn y bwa gwydr ffibr yn ôl a saethodd saeth fry uwchben y wal.

Mewn lle plaen uwchben un porsylîn mewn tþ bach dynion, gwelwyd y llinell broffwydol "Mae dyfodol Cymru yn dy ddwylo di% a gwych iawn hefyd yw'r graffiti hwnnw sy'n magu cynffon wrth i eraill ychwanegu eu sylwadau ato.

Uwchben yr haenau du yma o esgyrn mae carreg galch a sial y creigiau Lias i'w gweld, ac yn wir, mae yna lwybr o'r traeth sy'n arwain i fyny'r clogwyn ar y garreg galch.

A myfi a sylwais y modd y byddai gyrrwr y trên hwnnw wrth esgyn yn defnyddio grym trydan oedd yn llifo mewn gwifren uwchben i gynorthwyo'r trên ar ei daith.

Uwchben y farchnad, mae un o orielau pwysicaf y ddinas sy'n cynnwys portreadau liwgar gan rai o brif arlunwyr Pþyl, yn arbennig o'r ddeunawfed a'r bedwaredd ganrif ar bymtheg.

"Bydd yn rhaid torri ei goes dde i ffwrdd uwchben y ben- lin," ebe un.

Dylid osgoi gosod un iaith uwchben y llall, ond, os yw hyn yn anorfod dylai'r Gymraeg ymddangos uwchben y Saesneg.

Uwchben yr oedd cannoedd o genedlaetholwyr a geisiodd rwystro gorymdaith ceir Lerpwl rhag cyrraedd y ffordd a redai dros ben yr argae.

Dau lun bychan ydynt wedi eu lleoli y naill uwchben y llall.

Yna, tywyllwch dudew, unffurf y nos yn llonyddu'r llygaid yn llwyr, a'r holl fryd yn cael ei ganoli ar seiniau 'soniarus' (gair sydd ynddo'i hun yn soniarus) y gwyddau gwylltion ymhell uwchben yn rhywle.

Mae gwaith anodd o'n blaen ni.' Aeth y tîm achub i safle ar y clogwyni a oedd yn union uwchben y bachgen.

Pedwar ohonom ar silff fechan uwchben y dwr, a finna' hanner i mewn drwy'r lle cyfyng 'ma.

Ciledrychodd unwaith eto ar y cloc ar y wal uwchben Williams a nodi bod y Ditectif Prif Arolygydd Clem Owen yn awr dros ddeugain munud yn hwyr.

Trochwch waelod y gwelltyn yn yr hylif sebon, chwythwch swigen a'i rhyddhau uwchben haenen sebon ar y dorch.

Nid oeddem i loetran o gwmpas Cnwc y Clap, cornelyn uchel uwchben harbwr y Cei, a gwrando ar y morwyr a'r pysgotwyr a arferai ymgasglu yno ac adrodd am eu hanturiaethau ar y mor a son am arferion cudd rhai o bobl barchus y Cei a hynny mewn Cymraeg graenus, anfeiblaidd.

Yr eiliad honno sylwodd fod sach blastig wen wedi ei gwthio i'r dorlan, rhwng gwreiddiau'r goeden a'r llwybr uwchben.

Rhoddir enw arall hefyd ar un adran arbennig o'r coridor uwchben Llyn Pwmp, sef Nant Stirrup.

Ond i'r teithiwr busnes sy'n cyrraedd y maes awyr ac yn llogi tacsi er mwyn cyrraedd ei westy, llwyd a dilewyrch yw'r argraff gyntaf o'r drefedigaeth; heolydd penrhyn Kowloon rhwng y maes awyr a'r twnel i ynys Hong Kong yn dagfa drafffig fyglyd, fflatiau'r pumdegau a'r chwedegau yn salw o'u brig i'w bôn, ysbwriel o'r lloriau uwchben wedi disgyn yn bentyrrau pwdr ar y mân doeon sy'n cysgodi prysurdeb y stryd rhag bygythiad glaw tyrfau'r gwanwyn.

Ar y llaw arall cadwai rhai gweinidogion ysgolion, megis y gwnaeth Roger Howells yn y Baran uwchben Cwmtawe yn nechrau'r bedwaredd ganrif ar bymtheg.

`Agorwch y parasiwt.' Eiliadau'n ddiweddarach agorodd y ddau barasiwt uwchben y dynion gyda chlec.

Ni wn i, ond byddaf yn pensynnu rhywfaint ac yn cael amheuon ar y mater wrth weld yr olwg arallfydol yn llygaid ambell estate agent, ac wrth ryfeddu uwchben ar ucheledd dychymyg ei ddisgrifiadau o'r ffermydd sydd ganddo ar werth.

wynfyd, nid dy golli di a wan Drwy'r fynwes a'r deufiniog lafnau cudd; Na Eden, nid dy golli greithia'm grudd, Ond cofio'r mwyn oedfaon, cofio man Suadau serch a swyn dy lennyrch glan Pan rodiai dedwydd ddau dy lwybrau rhydd, Yw'r aeth a wnaeth fy nydd yn fythol nos; Ni cherddaf mwy hyd lannau'r dyfroedd byw Ni chwarddaf mwy uwchben y sypiau gwin; Ond dwyn y draen a wnaf heb wrid y rhos, Am hynny gweaf gan y blodyn gwyw, Am hynny odlaf gerdd y ddeilen grin.

Mae'r darlun byw yn yr ail baragraff yn bwysig iawn yn hyn o beth, a hefyd y llinell olaf un, lle cenir yn iach i Siôn yn y bedd islaw, yn hytrach nag yn y nefoedd uwchben.

Yn pori uwchben Rwmaneg trwy'r dydd.

Felly roedd rhaid aros i ddyn ddatblygu'r dechnoleg i fynd i'r gofod ac uwchben yr atmosffer cyn y medrid edrych ar rannau eraill o'r sbectrwm.

'Ma'f lechan 'na uwchben dfws beudy yn befig, Mr Huws,' pwysleisiodd Malcym.

"Beth wyt ti'n ei wneud?" "Ceisio canfod union ganol dy deyrnas di." "I beth felly?" "Am mai uwchben y fan honno y mae'r dreigiau'n ymladd.

Bu tipyn o glochdar am ben Wil Dafis o'r herwydd felly, ef a'i ragolygon carwriaethol bondigrybwyll ef a'i 'rywun annwyl'; a hael ei gwala fu'r hwyl am ei freuddwydion llancaidd pur uwchben peintiau per yng Ngwesty'r Llong.

Yn y coed uwchben yr afon roedd yna dŷ mawr brics coch ac fe fydden ni'n dangos hwn i'n gilydd ac yn dweud ei fod o'n dŷ bwgan.

Uwchben y côr mae aderyn yn canu nerth esgyrn ei ben yn uchel ym mrigau coeden.

Aeth i sefyll uwchben Jonathan.

Un o'r pethau cyntaf a ddenodd fy sylw pan ddechreuais fynd i'r capel oedd y darlun ar y mur yno, sef llun llong hwyliau mewn storm uwchben y geiriau 'Cofiwch y Morwyr'.

Eto, y mae'n werth oedi uwchben geiriau Saunders Lewis, oblegid y mae oblygiadau pellach i'r gwrthgyferbyniad a wnaeth rhwng Williams a'r beirdd traddodiadol.

Gwell fyddai gosod Bianco uwchben y grêt yn yr ystafell nesa...ond fe wnâi hynny bore 'fory.

At hynny, cadwai'r Rhufeiniaid at y tir isel a'r cymoedd, ond yn eu dinasoedd caerog ar y bryniau uwchben y trigai'r Brythoniaid.

Yn dâl am hynny, cawsant ddau lun yn anrheg, un o eglwys Sant Ioan yn eiddo iddi hi bellach - yn crogi ar y wal uwchben y piano, ac yn werth cannoedd yn ôl cydnabod i Paul a oedd yn dipyn o arbenigwr.

Uwchben y ffurfafen oedd dros eu pennau yr oedd rhywbeth tebyg i faen saffir ar ffurf gorsedd, ac yn uchel i fyny ar yr orsedd ffurf oedd yn debyg i ddyn.

Pob nos Calan Mai mae yna sgrech arswydus i'w chlywed uwchben y wlad.

Roedd y ddau yn ffrindiau mawr ac uwchben eu digon, yn byw yn eu prifddinasoedd.

Wedyn y cwbwl sy eisio'i wneud ydi codi un o'r carpedi teils yn y gongol bella, uwchben llofft Modryb, a chrafu'r llawr efo siswrn neu rywbeth.

Uwchben y silff ben tân hongiai darlun olew mawr ac uwchben y darlun roedd llumanau gwŷr meirch, naill ai wedi eu rhwygo gan fwled neu eu bwyta gan wyfyn, ar ffurf croes mewn ffrâm wydr.

Agorodd Mrs Eurwen Parry ei chartref i gynnal noson goffi, ac ar noson arbennig o braf ddiwedd Mehefin daeth tyrfa i Gae Bold i fwynhau loetran uwchben paned a sgwrs yn yr ardd.

Oedodd Ffredi am guriad, a da o beth oedd iddo wneud felly, oherwydd yr eiliad honno tywalltwyd cawod o fudreddi o'r oriel uwchben yn syth o'i flaen.

Fel y ffyrdd a dorrwyd uwchben Cwm Prysor, a'r ffordd a naddwyd drwy graig Oakley Drive, mae ar yr eglwys Gristnogol hithau angen dod o hyd i ffyrdd newydd i drosglwyddo ei neges.

Pan gyrhaeddodd ben yr allt uwchben ei gartref, gwyddai'n syth fod rhywbeth o'i le gan fod golau'n y tŷ.