Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

wagenni

wagenni

Pe bai o'n medru glanio gallai gael lluniau o'r wagenni a'r rheiliau o'r tu mewn i'r ogof.

Roedd gan rai ceffylau ryw allu rhyfedd i synhwyro neu i 'gyfrif' y nifer o wagenni a roid iddynt i'w tynnu.

A oedd yr hen geffyl yn medru cyfrif i chwech wrth glywed 'clic' y wagenni fel y tynhaent yn gynffon y tu ôl iddo?

Wedyn, pan wnaed ffyrdd o ryw fath fel y gellid mynd â throliau a wagenni i'r chwareli, rhaid oedd wrth geffyl rhwng y llorpiau ar gyfer symud rheini wedyn.

Yno gweithiai ceffyl yn tynnu wagenni i ben y domen, - ond chwech, a dim mwy na chwech, a dynnai ar y tro.

Dywedodd bod yna griw gyda wagenni yn "campio% ddim ymhell, ac i yno yr aethant.

Bu'r sawl oedd yn ei ganlyn yn ceisio'i dwyllo drwy dynhau y gynffon o wagenni cyn ei fachu wrthynt, ac yna ychwanegu un neu ddwy atynt, fel na allai glywed cliciadau'r wagenni wrth iddo'u tynnu.

Er i reilffordd, - boed honno'n llinell gul neu n llinell letach, - ddod i gludo cynnyrch y chwareli yn y man a dim galw mwy am y ceffyl ynglŷn â hynny o waith, roedd yna lawer o geffylau yn gweithio tu fewn i'r chwareli, yn llusgo wagenni a sledi - yn llwythog neu fel arall - ar y ffyrdd haearn a oedd yn gwau ac yn cyrraedd i bob twll a chongl mewn chwarel.