Ni welent ychwaith obaith y gwþr a'r gwragedd am y dyfodol, eu gofal dros eu plant, na'u paratoi wrth hau a medi.

Ond mwy real iddo ef, ac i'r dyneiddwyr eraill, na'r bygythiad gwleidyddol eang a gai fynegiant yn y syniad o ymdoddi ieithyddol llwyr, yw'r difrawder a'r troi cefn a welent ymhlith unigolion, y man foneddigion yn arbennig.

Wrth i Carol ysbarduno'r car bach yn ddidrugaredd tua'r gogledd, gallai glywed eu lleisiau'n parablu'n gynhyrfus am yr holl bethau a welent drwy'r ffenestri, a gwyddai mai felly'r oedd hi wedi disgwyl i bethau fod.Gallai ei chysuro'i hun nad ymddwyn yn fyrbwyll a wnaethai, ond paratoi cynllun brysiog yn ei phen a gweithredu arno'n syth.

Roedd yn rhaid cael offer gefail a gwyddent fod un yn weddol agos - dim ond ychydig ffordd i lawr yr heol fach gul a welent o'u blaenau.

Dyna un rheswm pam roedd ei rhieni'n gwrthwynebu'n chwyrn ymgyrchoedd Cymdeithas yr Iaith : ni welent ddim o'i le ar Saeson, a pheth ffôl oedd eu tynnu i'w pen heb eisiau.