Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

wladfa

wladfa

Mae'n debyg mai fy awr fawr i ar lwyfan oedd ychydig fisoedd yn ôl fel Doctora mewn sgets yn Esquel, Patagonia - lle cefais yr anrhydedd o fod yr unig feddyg benywaidd gyda barf yn y Wladfa i gyd.

Nos Sadwrn, Rhagfyr 23 ar S4C dangosir Nadolig y Paith. Rhaglen gan Teliesyn yn dangos sut y daeth aelodau gwahanol gorau gannoedd o filltiroedd oddi wrth ei gilydd yn y Wladfa Gymreig ym Mhatagonia ynghyd i ganu offeren go arbennig.

O gofio'r hanes am John Evans o'r Waunfawr yn cyfarfod Indiaid cochion o Gymry Cymraeg aeth un rhigymwr lleol ati i ysgrifennu 'pryddest' yn priodoli profiadau tebyg i D Rhys Jones yn y Wladfa: "Medd Pat, wel dyma ddiawl o waith yw cwrdd ag Indiaid coch y paith."

Mae pawb yn gwybod yn iawn pryd i stopio yfed - does byth ddim meddwi yn y Wladfa.

'Dyw ei Gymraeg ddim cweit cystal â'i Sbaeneg, a hynny mae'n siŵr (yn hytrach, debyg gen i, nag unrhyw gysylltiadau â'r Wladfa) sy'n cyfri bod ganddo gyfrifoldeb dros Dde America.

Am hyn, y lle y bu fyw ar ffordd y byw, credaf bod Ioan Penny Evans yn rhan o hanes y Wladfa, ac yn rhan fawr o'r rhai sydd wedi amddiffyn y ffin i'n gwlad trwy fyw a gweithio yno ar hyd ei oes.

Ar yr adeg yma mae'n rhaid ein bod ar ein gwyliau yn y Wladfa, cyn teithio i dalaith Misiones oherwydd gwaith Dada.

Er bod llen y tywyllwch wedi dod dros ei llygaid ers rhai blynyddoedd bellach, mae ei chof yn dal yn fyw ac mi all ddweud llawer o hanes y Wladfa a'i phobl.

Tair rhaglen radio mewn tair wythnos - dyna nod Dafydd Du pan aeth i'r Wladfa Gymreig ym Mhatagonia yn ddiweddar.

Gwybodaeth am weithgarwch y Gymdeithas a'r cysylltiad rhwng Cymru a'r Wladfa ym Mhatagonia.

Ym Mhatagonia y'i ganed a doedd dim yn well ganddo nag adrodd hanesion - gwir a dychmygol dybia i - am ei blentyndod a'i lencyndod yn y Wladfa, yn enwedig ar brynhawn Gwener pan fyddai ambell un mwy hirben na'i gilydd yn ein plith yn gofyn cwestiwn neu'n gwneud sylw a fyddai'n cyfeirio meddwl 'Pat' i'r cyfeiriad iawn.

Bu hyn yn sbardun i'r gwr o'r Wladfa i ymarfer ei ddyfeisgarwch a dyma orchymyn Wil i gyrchu chest de a phwt o raff o'r sgubor.

Croeso i'r Wladfa newydd lle mae hen ysbryd y beirdd a chantorion yma o hyd! Safle tairieithog.

Ysgrif am gymeriad yn hanes y Wladfa, medd y testun.

"O'r tu draw ei llais sy'n galw Dros y bryniau mawrion, pell: Blant y Wladfa, cofiwch gadw Llygaid ffydd ar "bethau gwell"."

Hyfryd oedd cael estyn croeso i wr a gwraig o'r Wladfa yn yr Ariannin.