Aeth hi ag ef i'r gegin a gellir dychmygu syndod y gŵr parchus, ac yn wir ei sioc, pan ddangosodd y wraig iddo y gwydr deuben a ddefnyddir i amseru berwi wy - ond un mwy lawer na hynny - yn llawn o lwch llwyd.

Un o'r problemau y sonir amdano gan Herriot yn ei Iyfr yw am wraig weddw oedd yn cadw dynewaid (deunawiaid yn yr hen Iyfr).

Mae Bob Hilyer a'i wraig Mona yn anfon dymuniadau da ar Ddydd Gwyl Dewi.

Roedd yn enedigol o ardal Ardda a threuliodd gydol ei hoes yn ardal Trefriw, yn wraig uchel ei pharch i bob achos teilwng, yn aelod ffyddlon o Gapel Ebenezer, yn athrawes Ysgol Sul am rai blynyddoedd, a chymerai ran gyhoeddus yn y gwasanaethau.

Wrth fynd heibio i un o'r cilfachau ymochel ar y pier fe welson nhw hen ŵr a hen wraig yn eistedd gyda'i gilydd.

Dyma enghraifft a glywais yn ddiweddar gan wraig a soniai am gydnabod idd, 'Mae good job gydag e mae e'n deputy head mewn comprehensive school fawr yn y South of England.'

Roedd y Wraig wedi bod yn defnyddio'r dŵr poeth trwy'r dydd gan nad oedd dim o'r llall ar ga'l ac fel yr oedd Ifor ar roi ei fawd ar gliciad y drws clywodd y glec fwya annaearol a glywodd erioed!

Roedd disgwyl i wraig crefftwr helpu ei gwr wrth ei grefft er mai dim ond hanner ei gyflog a gâi hi am wneud yr un gwaith yn union.

Ond yn wir meddaf i chwi, er y diwrnod hwnnw, fe gymer y gŵr cyfoethog sylw manwl o'r wraig dlawd, ac efe a aiff heibio iddi gyda gofal.

Fe fyddai ambell i wraig yn ymddangos yn sydyn yn y ganolfan fwydo i famau heb ei phlant a honni eu bod wedi marw dros nos, er bod y babanod wedi bod yn derbyn bwyd ers rhai wythnosau.

Deugain o hwliganiaid yn ymosod ar ddyn o Brydain, criw o Natsi%aid yn ymosod ar wraig o Sweden.

Achosodd y digwyddiad hwn lawer o dristwch yn Marian Glas, Môn, ac ym Mhwllheli, lle'r oedd y mêt a'i wraig yn byw.

Trois at ei wraig a'i holi hi yn ei gylch.

Fel yr oedd hi'n digwydd, nid oedd ganddo gynlluniau ar gyfer y noson heblaw twtio dipyn ar yr ardd, ond fe allai ef fod wedi trefnu if ynd allan efo'i wraig neu i gyfarfod cyfeillion - wedi'r cwbl, fe fyddai llawer o bobl yn mynd allan ar nosweithiau Sadwrn.

A chynigiodd yr un gwr ddau swUt i minnau os awn, dywedais wrtho yr awn; a rhedais o heol y Bont Pawr oddi amgylch yr HaU yng nghanol y dref yn noethlyrnun; a dychrynodd rhyw wraig feichiog wrth fy ngweld, nes yr aeth yn sal.

Ond 'roedd yn ei chael yr gostus i fyw yno ac 'roedd ei wraig yn wanllyd a chanddi dri o blant.

Ar ol gweithio'n galed i fagu'r giang, ni chafodd Tomos Huws a'i wraig ddim am eu llafur ar wahan i'r hawl i lywodraethu'r ty.

yna dywedodd y wraig eto : does neb o'r enw lopez yma.

Cafodd ei wraig a'i ddau blentyn lawr ar lan y môr.

"Do fe wir, John?" gofynnodd ei wraig.

'Roedd Huws y Siwrin a'i wraig acw yn y fisit - wyddost amdanyn nhw ill dau.

Ddwy flynedd yn ddiweddarach tystiodd eto i'w dryblith yn ei gerdd 'Ewch, a chloddiwch Fedd i Mi', ac oni bai am ymgeledd ei ail wraig, Rachel, ni fuasai wedi byw i ddathlu ei ben-blwydd yn ddeg ar hugain oed.

Mi fuo am gyfnod cyn priodi â gwraig weddw ydi hi ar hyn o bryd, a 'dwyt ti'n synnu dim at hynny wedi byw o dan yr un gronglwyd â hi am wsnos - cyn priodi mi fuo'n gwasanaethu hefo rhyw nob a'i wraig - Syr Simon a Ledi Gysta chwedl hitha, ac mae'r rheini wedi troi yn 'i phen byth wedyn.

Y sêr yn y ddrama oedd cyfaill da imi, John Ogwen gyda'i wraig Maureen Rhys, ac yn un o'r golygfeydd roedd bron yr holl gymeriade yn sefyll ar bont ac yn canu'r anthem genedlaethol.

Byddai'n well iddo fod gartre heno rhag ofn y byddai Sam Llongau yn teimlo fel rhoi cweir i'w wraig.

Yn ddiweddarach daeth Ali i wybod bod ei wraig yn cyfathrachu â chymydog iddo - Martin Charles.

Sefydlent eu golygon ar y cerfiwr, Huw Huws - llygaid awchus, a'r ddwy wraig hwythau - llygaid llym-feirniadol.

Tra yn nesa/ u at y drws fe glywai chwerthin uchel ac o sbecian drwy'r ffenest gwelodd ei wraig a rhyw þr ifanc golygus yn sipian siampên ac yn amlwg yn cael hwyl iawn.

Ydych chi am ffilmio'r plismon yn ymosod ar berson du, neu ydych chi am ffilmio'r hen wraig yn cael ei tharo gan ddyn sy'n digwydd bod yn groenddu?

Wedi i'r Morfa Maiden angori yn yr harbwr aed â Catherine Edwards, a'r Capten a'i wraig, i Fwlch-y-fedwen i gael lluniaeth ac aros noson neu ddwy, ond fe gymerodd ddeuddydd arall i'r neges gyrraedd Plas Nanhoron a'r wys i Pyrs y Coetsmon fynd cyn belled â Phenmorfa i gyrchu 'i feistres.

"Ydych chi'n cofio'n union pa noson yng Ngorffennaf y cawsoch chi'r freuddwyd?" Daeth ei wraig i'r adwy.

Neu mae'n rhywun sydd ddim eisiau mynd allan i siopa ddydd Sadwrn efo'i wraig.

Roedd yn wraig dawel a hoffus ac yn ddiolchgar am bob cymwynas a gofal yn arbennig yn ystod ei gwaeledd.

Gofynnais i wraig y llythyrdy beidio â'u hanfon tan ddydd Sadwrn er mwyn imi fod adref yng Nghroesor i'w derbyn - rhag dychryn Nel gyda'r fath faich o lyfrau.

Cyn-wraig Graham Francis.

Bu farw tair merch fach a dwy wraig yn y fflamau.

Yno yr oedd pan fu farw ei wraig; ac oddi yno yr aeth parth â Lloegr.

Soniaf yn awr am y modd y gofynnwyd imi gan wraig glaf am roi iddi gyffyrddiad y Crist byw.

Cymeriad eitha sionc a diflewyn ar dafod yw'r hen wraig ac mae yna ddigon o hiwmor yn y ddeialog rhyngddi hi a'i hwyres.

Syniad un wraig oedd creu'r rhuban, sef Justine Merritt o Grand Junction, Colorado.

Amlygir hynny yn y cyfeiriad a wna Siôn Mawddwy at yr uchelwr a'i wraig yn cyd-dynnu am eu bod yn hanu o'r iawn ryw ('Chwi a'ch bun, iawn yw'ch bonedd').

Wedi chwythu ei phlwc yr oedd yr hen wraig ac eto yr oedd hi fel pe bai hi'n methu â gollwng ei gafael.

Son y mae hi, ynte am ryw wraig yn edrych ar bictiwr a brynnodd 'i gŵr yn y ffair.

Os deuai bwthyn anghysbell i'r golwg a hen wraig, neu gwr a gwraig oedrannus yn byw ynddo, fe fyddem yn canu tu allan a symud ymlaen heb aros am ateb.

"'Dyw e ddim yn edrych yn lle mawr, Beti," meddai wrth ei wraig, "ond maen nhw'n dweud fod mwy na'i hanner e o dan ddaear - er mwyn diogelwch pe bai rhyfel yn dod, wrth gwrs." "Pe bai rhyfel yn dod, Idris?

'Y peth gora i chi gneud rwan ydi mynd i Dinmael at y wraig a'r plant.

Y maent yn ariannu cyrsiau/colegau per capita, hynny yw, yn rhoi arian ar gyfer pob myfyriwr/wraig sydd wedi cofrestru.

Parhaodd y garwriaeth rhwng Martin a hi am beth amser, ond yn y diwedd penderfynodd ef na fedrai adael ei wraig a'i blant er mwyn Mary Yafai, a phan ddywedodd hynny wrthi, digiodd yn llwyr a mynd unwaith yn rhagor i dŷ ei mam y tro hwn heb y plant.

Er inni ddisgrifio gwr neu wraig fel "gwyddonydd", nid ydym yn golygu wrth hynny nad ydynt yn ddim byd arall.

Does gen i fawr o gof am wraig na phlant yr Hafod ond rwyf yn cofio'r gþr yn dda iawn.

Gwna i Bob ddiflannu'n sydyn o'r plwyf a dod yn ôl â Margaret yn wraig, ond ni ddywed wrthym ddim i esbonio beth a ddigwyddodd rhyngddynt.

O gasineb tuag at ei wraig ac o ddiffyg cwsg wrth ei hochr collodd Ynot Benn bwysau, gwelwodd ac ymgrebachodd, a heliai ei draed bob dydd i westyau a chlybiau lle cai gwmni a chydymdeimlad.

Yr oedd ei fam, mae'n amlwg, yn wraig o gymeriad cryf iawn.

Prin yr âi i'w wely heb ei rannu ag Eleri ei wraig, a rhannu'r gair neu'r tro ymadrodd gyda ni ei gydweithwyr amser coffi drannoeth.

Pe bai pobl yn dweud na fedrent ddarllen, byddai ateb parod ganddo, "Gofynnwch i wraig y llety ei ddarllen ichi.

O ffenest ei ystafell wely ef a'i wraig gallai'r Doctor weld yr Orsaf Arbrofi fry ar ben y graig uwch ben y môr.

Daeth rhyw wraig i'w gyfarfod hefyd ac adrodd pob math o gelwydd golau am Ffantasia a'r Tylwyth Teg.

Ac i'r gwragedd (oedd hefyd yn y Cymun) ddod ataf i gydymdeimlo'n dyner "hefo'r hogyn bach." "Mi ddangosodd yr hen lanc i ddannedd cil heddiw'n o glir on'do?" meddai un wraig wrth y llall.

Y teulu, bryd hynny, oedd Elis Owen a'i wraig, chwaer ei wraig ac "RC" fel y byddem ni yn ei alw.

Yr oedd Angharad yn un o'r pedwar plentyn ar hugain a anwyd i wraig Risiart ab Einion o Fuellt, deuddeg mab a deuddeg merch a phob un ohonynt gydag un llygad du ac un llygad glas.

Hyd yn oed ar ddiwedd ei oes, ac yntau erbyn hynny yn byw ym Mhenarth, ac yn briod a'i drydedd wraig, Mary Davies, merch un o'i aelodau yn King's Cross, Saesneg oedd iaith y defosiwn teuluol a doi'r darlleniadau fel arfer o gyfieithiad Moffatt.

Atyniad yr hanes yma, fodd bynnag, ydy gweld sut mae'n mynd ati i geisio egluro ymaith yr holl ffeithiau sy'n ei gondemnio ar ôl darganfod corff ei wraig â'i phen i lawr mewn casgen fawr o ddwr.

Mae Emlyn Penny Jones yn byw gyda'i wraig, Siân, a'u tair merch yn ardal Tonteg ger Pontypridd.

Mae'n wybyddus i lawer sut y bu i William ymadael â'r Methodistiaid yn Llansannan yn sgil penderfyniad yr henaduriaid i ddiarddel ei gyfaill Joseph Davies am ei fod wedi cerdded adref ar fore Sul i ymweld â'i wraig ar ei gwely angau, fel y tybiai ef ar y pryd.

Alun Bwlch oedd y llall, mab ieuengaf y diweddar Williams Owen, cipar Plas Gwyn a'i wraig.

Eglwys Saesneg oedd ym Mwcle, ac ymhlith y gynulleidfa yr oedd y ferch ifanc o dras Albanaidd, Mary Taylor, a ddaeth ymhen ychydig flynyddoedd yn wraig iddo.

Dyma gyrraedd y tþ a churo'r drws, ac fe'i agorwyd gan hen wraig sydd yn gwahodd y gþr i'r parlwr.

Bu hefyd yn casglu rhai o ddagrau ei wraig þ 'ond dim ond pan oedd hi'n fodlon,' meddai, gan ychwanegu þ 'Awn i ddim yn agos ati fel arall, rhag ofn mai fi oedd yn gyfrifol am y dagrau.'

A daeth cyfle yn awr i wraig y tŷ fod mewn gwaith arall, rhan amser neu lawn amser, a gall fforddio talu i arall ofalu am ei phlant.

Yr oedd Morfudd, wrth gwrs, yn wraig briod.

Lle'r oedd Arabrab, a oedd yn wraig normal ei harchwaeth, er gwaethaf ei hanfanteision, mor hoff o wynwyn a'r Brenin a'i deulu, doedd dda gan Ynot wnionyn o fath yn y byd, mewn llymed nac mewn llwy, mewn cawl nag mewn caws nac, mewn diod na dim.

Gwerthwyd y garej a symudodd Wil Sam a'i wraig a'i ferch fach i fwthyn yn Rhoslan.

Cyn-wraig Teg.

Dilynodd Away At Home hyfforddwr Cymru Graham Henry ai wraig Raewyn ar eu gwyliau yn ôl i Seland Newydd cyn cychwyn y gystadleuaeth.

Daeth adref ar ddiwedd y prynhawn a darganfod ei wraig yn ei dagrau - "Be sydd cariad?" meddai yn ddiniwed.

Ac yr oedd yn yr un adeilad wraig dlawd a'i gorchwyl ydoedd glanhau lloriau swyddfeydd, a'r grisiau a gysylltai loriau gwahanol yr adeilad hwnnw.

"Fel y gŵr a'r wraig sydd â rhaglen radio'r "Extra Terrestial Radio Show% a'r seremoni yn San Francisco lle maen nhw'n bendithio tacsis unwaith y flwyddyn!"

Cyn bod sôn am godi'r argaeau hyn yr oedd hen wraig hynod a elwid yn Gwenno Cwm Elan a ragfynegodd y datblygiadau newydd.

Ac ni fedrwn sefyll ym mhulpud Bwlchderwin heddiw, a pheidio â meddwl, pe gwelwn wraig hyn na'r cyffredin yn y gynulleidfa, "Oedd 'nacw'n un ohonyn NHW tybed ?" Wrth edrych yn ôl trwy niwl y blynyddoedd, nid bara a gwin Y Cymun hwnnw, yn anffodus, sydd wedi aros, ond trwyn arswydus y Parch.

Dywedodd ei wraig iddo gyrraedd adref wrth i'r cloc daro hanner nos.

Aeth ei wraig ymlaen i ddweud iddo ddechrau pregethu ynghylch ei hanghenion hi a gofyn am Feibl.

Wedi eu cyflwyno fel 'dwy ferch fach o'r ysgol eisiau help efo prosiect', dychwelodd y wraig at ei gwaith.

Ynghanol ei ddigalondid, awgrymodd ei wraig y dylai roi cynnig ar lunio nofel.

Dywed Frank Letch, tad i bump o blant, fod ei wraig Helen yn un o nifer o ardal Llanuwchllyn a'r Bala a fu farw o gancr tua'r un amser.

Mae Maelgwn Magl yn cydio ynot ac ar ôl i'r wraig adrodd yr hyn y cred a ddigwyddodd, gorymdeithia'r holl bentrefwyr a thithau yn ôl i dŷ'r pennaeth.

Yr arweinydd cyntaf oedd Mr Goronwy Jones, dyn gweithgar yn yr ardal oedd yn gweithio yn y Ffatri Laeth yn Rhydygwystl ac yn cadw siop gyda'i wraig ym Mynydd Nefyn.

Yr haf hwnnw, penderfynodd y pâr fynd ar wyliau i Sbaen, a doedd byw na marw gan yr hen wraig na fuasai hithau yn cael mynd i'w canlyn.

Mae'r naill neu'r llall yn dibynnu'n gyfan gwbl ar gryfder cymeriad y wraig.

Yn wir, edrychai'n debyg iawn i wraig o gþyr, yn dianc rhag bwyell llofrudd yn siambr uffernol Madame Tussaud.

Methais â dod o hyd i lawer o fanylion amdano, ond gwn mai Mary oedd enw ei wraig a bu iddynt ddeg o blant, - y canlynol yn eu plith:

I ddangos nad oedd dim drwgdeimlad, er bod pawb yn gwybod fod, gwnaeth Affos frawd-yng-nghyfraith ei wraig yn Swyddog Cynllunio gyda'r teitl o Bennaeth ac er mai dyna'r teitl isaf yn y wlad mynnodd Ynot o hynny ymlaen gael ei alw wrth ei deitl, a phan arwyddai lythyr, swyddogol neu breifat, torrai ei enw, 'Ynot Benn.' Rhyfeddodd erioed i'r Brenin Affos gydsynio iddo briodi i mewn i'r teulu brenhinol, ond wedi'r cwbl roedd Arabrab yn ddychrynllyd o hyll, a'r blynyddoedd yn cerdded.

Adroddwyd straeon lawer wrthyf am y mulod hynny, ac un wraig a gymerth ataf lun, ar ba un yr oedd y teithwyr oddi mewn i'r trên, a mul yn eistedd ar y llwyfan y tu allan i'r cerbyd, ac yn ôl a welwn i yr oedd y mul yn dangos cymaint boddhad â'r bobl wrth deithio.

"Dyna beth ddwedais i," eiliodd y wraig, oedd yn barod i ddweud unrhyw beth er mwyn helpu ei gŵr.

'Wel, ydy,' atebodd y wraig yn betrus braidd, 'ond alla i eich helpu chi?'

I lan y môr yr aeth y wraig a'r plant yr wythnos ddiwethaf.

"Rwy'i wedi cael tŷ, bobol!" meddai, gan edrych ar ei wraig.

Haerai fod y llestr hwnnw yn ei atgoffa o lestr y wraig o Sareffta.

Anfonwn ein cofion at ei wraig Gill a gweddill y teulu yn eu galar a'u hiraeth.

Blinodd yn fuan ar gwmni Pamela a'r plant gan adael ei wraig mewn mwy o bicil nag erioed gan ei bod yn feichiog.

Yn Ebrill 1952 prynodd ef a'i wraig fwthyn yn Llangennech gerllaw Llanelli, mewn ardal y mae naw o bob deg o'i phoblogaeth yn Gymry Cymraeg.