Yn y diwedd, fe gymodwyd rhwng Morgan ac Evan Meredith gan neb llai na Syr John Wynn o Wedir, y bu priodas ei frawd ieuengaf ag aeres Maesmochnant yn achos effeithiol yr holl helynt, ac am ychydig flynyddoedd fe fu tawelwch cymharol yn Llanrhaeadr, fel y buasai yn ystod blynyddoedd cyntaf trigiant Morgan yno.

Gan fod Syr John Wynn wedi etifeddu tiroedd Gwedir wedi marw ei dad Morys Wynn, gwnaeth ei orau i greu ystad helaeth a gwethfawr.

Cymharodd yr Esgob Lewys Bayly o Fangor (a fuasai ar un cyfnod yn hen elyn i Wynn) deulu Gwedir i farch na wyddai ei nerth ei hun; cydnabuwyd mai gair Syr John oedd yr uchaf a'r parchusaf ymhlith ei gyd-ysweiniaid ar y fainc yng Nghaernarfon; a rhydd ef ei hun yr argraff yn gyson yn ei ohebiaeth iddo dderbyn addysg a disgyblaeth fonheddig a chwrtais.

Efallai fod mab hynaf ac aer Maurice Wynn, yr enwog Syr John Wynn o Wedir yn ddiweddarach, wedi bod yn gyd-ddisgybl â Morgan am rai blynyddoedd, er bod mab y sgweier ryw wyth mlynedd yn iau na mab y tenant.

Wynn Thomas, Tu Hwnt i'r Llen

Cymorth beirniadaeth E Lewis Evans, y mae M Wynn Thomas yn edmygus iawn ohono, ysgolhaig a gweinidog Annibynnol a ddeallodd yn gynnar ba mor astrus oedd ei arwr; a chymorth beirniadaeth Hugh Bevan ar ei ôl, yr hwn yn Morgan Llwyd y Llenor a astudiodd yr awdur fesul llyfr yn ogystal ag yn gyffredinol.

Ond yr oedd teulu arall yn Sir Gaernarfon a fynnai dorri crib Syr John Wynn a herio ei flaenoriaeth.

Ond nid yw Mr Wynn Thomas yn fodlon derbyn hyn.

Bellach, Llwyd gan Wynn ydyw.

Ond llawer mwy difrifol na'r ddeubeth hyn oedd fod Evan Meredith yn amau fod i Forgan ran mewn dwyn achos o odineb yn ei erbyn yn llys yr esgob yn Llanelwy, er bod Morgan yn gwadu hynny; a hefyd y ffaith ddiymwad fod Morgan wedi helpu i sicrhay llaw aeres Maesmochnant, un o stadau cyfoethocaf y gymdogaeth, ar gyfer Robert Wynne, mab ei noddwr, Maurice Wynn o Wedir, er bod Edward Morris hefyd a'i lygad arni.

wynn thomas fod y ddinas yn echel i dirgel ddyn ; y stryd, stryd yn y cymoedd, fydd canolbwynt y nofel hon ond peidiwch â disgwyl disgwyl green was was valley arall.

Disgrifir yn fyw iawn gyfnodau maith o anhrefn ac anweddustra yng nghorff History Syr John Wynn.

Felly, nid balchder yn ei hynafiaid nac unrhyw awydd i sefydlu cyff breiniol iddo ef ei hyn a'i dylwyth o gyfnod Gruffudd ap Cynan ymlaen oedd yr unig fwriad a goleddai Syr John Wynn pan ysgrifennodd ei History of the Gwydir Family.

Protestiodd Syr John Wynn mai ei brif uchelgais fel Swyddog lleol oedd cadw trefn a llywodraethu'n gytbwys a theg yn ei sir er iddo fethu â chyflawni hynny bob amser.

Dengys Wynn hyn eto wrth drafod dyfodiad Maredudd o Grug gyda'i deulu i Eifionydd a oedd yn llawn anniddigrwydd ac anghydfod tylwythol.

I gynmdeithas a goleddai syniadau o'r math y ganed Syr John Wynn yng nghanol yr unfed ganrif ar bymtheg.

Sylw Mr Wynn Thomas arno yw, "Teg gwerthfawrogi cywirdeb Calfinaidd yr ebychiad hwn, ond sylwer hefyd pa mor fregus y mae'n peri i orchudd gras ymddangos".

Cadwai Syr John Wynn dŷ yng Nghaernarfon, canolfan weinyddol yr hen Dywysogaeth yn y gogledd, ac uchel yw ei glod i'r dref honno fel y bu tua chanol y bymthegfed ganrif.

Wynn Thomas, Morgan Llwyd: ei Gyfeillion, ei Gyfoeswyr, a'i Gyfnod.

Nid dilyn trefn lyfrol, gronolegol y mae Wynn Thomas yn ei astudiaeth newydd.

Un o berhenogion mwyaf lliwgar y tŷ oedd Thomas Wynn.