Cerddi Cwrs y Byd gan Wynne Ellis.

Y siaradwr gwâdd eleni fydd Allan Wynne Jones, Cadeirydd Biwro Ieithoedd Lleiafrifol Ewrop.

Y mae Ellis Wynne yn feistr ar holl ystrywiau dychan, ond tra mae Dante yn hamddenol ddwys yn tynnu llun pob amgylchiad yn drwyadl a manwl, a'i drwytho â chydymdeimlad sy'n arswydo dyn gan ei ddifrifoldeb, sboncio'n heini o lun i lun cartwnaidd y mae Ellis Wynne a hynny mor ddisglair ddigri ei fynegiant nes lladd pob ofnadwyaeth gan y pleser o ddarllen; ac yn y proses, lladd ei amcan hefyd, petai waeth am hynny.

J. E. Jones, wrth gwrs, oedd Ysgrifennydd a Threfnydd y Blaid trwy'r cyfnod hwn a bu ganddo nifer o swyddogion taledig yn cynnwys rhai fel Miss Priscie Roberts, Miss Marion Eames, Oliver Evans, J. W. Jones a Wynne Samuel.

Ond llawer mwy difrifol na'r ddeubeth hyn oedd fod Evan Meredith yn amau fod i Forgan ran mewn dwyn achos o odineb yn ei erbyn yn llys yr esgob yn Llanelwy, er bod Morgan yn gwadu hynny; a hefyd y ffaith ddiymwad fod Morgan wedi helpu i sicrhay llaw aeres Maesmochnant, un o stadau cyfoethocaf y gymdogaeth, ar gyfer Robert Wynne, mab ei noddwr, Maurice Wynn o Wedir, er bod Edward Morris hefyd a'i lygad arni.

my beloved friends and kinsmen, Mr Edmund Griffith now Dean of Bangor, John Bodfel, of Bodvel, Esqre, Wm.Jones of Castellmarch, Esqre., John Griffith of Cefn Amlugh...Esqre., Griffith Hughes of Cefn Llanvair, gent., John Thomas Wynne of Bodvean...gent, David ap Hugh ap Robert of Bryncroes...gent., and Owen ap John Owen of Trevaes in Llyn, gent...

Yr oedd Elis Wynne ar y pryd yn gorffen ei gyfieithiad o Reol Buchedd Sanctaidd Jeremy Taylor.

Aeth y gyntaf i Chwarel Bryn Hafod, Y Wern, Llanllechid yn ystod mis Mai, dan arweiniad Dr John Llewlyn Williams, Amwel Pritchard, "Bryn", Llanllechid a Wynne Roberts, "Bryn Difyr", Tregarth.

Anerchwyd y cyfarfod gan Allan Wynne Jones, Cadeirydd Biwro Ieithoedd Lleiafrifol Ewrop, a Dafydd Thomas ar ran Cyfeillion y Ddaear.

Hwn yw byd Shakespeare, Molie\re, Ellis Wynne, byd dynion a'u hamherffeithrwydd a'u drama a'u stori.

Mr Wynne Samuel, os cofiaf yn iawn, a ddaeth ag awgrym gerbron y Pwyllgor, yn cymell y Blaid i fabwysiadu yn bolisi gynllun ar gyfer Cymru o waith arbenigwr yr oedd ef yn ei adnabod; yr oedd y cynllun yn un priodol iawn i Gymru, ac ni chafodd y Pwyllgor anhawster i'w dderbyn.

Byddaf yn bendithio Ellis Wynne am y sywaeth yna, er ei fod yn lawn mor anghyson â John Thomas.

Dyma un mesur o'r gwahaniaeth rhwng Ellis Wynne a Dante.

Yr oedd John Edward Lloyd yn Rhydychen pan aeth Owen Edwards yno gyntaf, yn ddolen gydiol rhyngom ni a'r to o'r blaen; a tho pur hynod oedd hwnnw, yn cynnwys RE Morris, a John Owen, a Robert Parry ac Edmund Wynne Parry, a WS Jones a TF Roberts.