Ryden ni wedi cyfarfod i dy drafod, ac ryden ni wedi penderfynu y cei di fod yn aelod o'r giang.' Hanner cododd Dei ar ei draed gyda gwên fawr ar ei wyneb.

"Dweud roeddech chi ei bod yn ddiwrnod mwll." Llaciodd ei dei a datododd fotwm uchaf ei grys.

Ydi Cen ddim wedi deud wrthych chi?' Gollyngodd Bilo ei afael a throdd Dei ei ben i edrych am gadarnhad gan Cen.

Rhoddwyd Dei i eistedd ar gadair fregus yng nghanol y garej, a cherddodd Bilo o'i gwmpas gan edrych arno fel pe bai'n edrych ar fuwch cyn ei phrynu.

'Hanner munud, Dei Neith.

Wrth glywed curiadau cyson cacynaidd y moto beic bychan wrth iddo wasgu'r sbardun i'r pen er mwyn tynnu'r owns olaf o nerth allan ohono, hiraethai Dei am gael bod yn berchen moto beic go iawn, un ai un bychan nerthol, neu un mawr trwm a fyddai'n rhuo fel storm bell wrth wibio ar hyd y ffordd.

Yn y cofiant cyflwynir ni i amryw byd o gyfeillion Dei Ellis.

Aeth yno i Salonica ym Macedonia gyda'r uned Gymreig arbennig o'r 'Royal Army Medical Corps (RAMC).' Corfflu Meddygol oedd hwn 'ar gyfer gweinidogion a darpar-weinidogion, myfyrwyr diwinyddol ac eraill o dueddiadau heddychlon a ddymunai wasanaethu yn y Rhyfel Mawr heb orfod trafod arfau.' Ond, a dyfynnu unwaith eto o'r cofiant: 'Hyd yn oed cyn iddo gyrraedd pen y daith, yr oedd Dei Ellis yn dyheu am ddychwelyd i Gymru.

'Wyt ti'n gwybod ble mae o?' 'Mae gen i syniad.' Gobeithiai Dei nad oedd y llall yn clywed y cryndod yn ei lais.

'Wyt ti wedi cael merch rywdro?' Llyncodd Dei ei boer drachefn er bod ei geg yn sych.

Jaco, dywed wrtho fo be ydi'r dasg gynta.' Cododd Jaco'n swrth o'i sedd ar y fainc yn y gornel, cerddodd yn ddioglyd at Dei a sefyll o'i flaen a'i goesau ar led.

Dydi Dei Bach ddim yn rhy hoff o agwedd Rhodri at wleidyddiaeth.

Llyncodd Dan ei boer a gofalodd fod ei dei yn syth cyn cael ei alw i mewn i'r ystafell.

'Ia, Dei, un da am gellwair fuoch chi 'rioed.' "Does 'na neb o'r gangen wedi tramgwyddo, gobeithio?' 'Bobl annwyl nac oes.' 'Mae Sioned wedi bod yn brysur, meddai Lleucu fel pe bai'n egluro wrth blentyn.

Mae o wedi cael mwy o ferched nag wyt ti wedi eu gweld o gerrig beddau.' Teimlodd Dei y dillad yn cydio yn ei gorff oherwydd y chwys oer oedd yn ei gerdded.

Meddyliodd fod angen ei dorri wrth roi'r grib yn ei hôl a sythu ychydig ar ei dei glas a gwyrdd.

Cyflwynir yn y cofiant hefyd ddarlun eithriadol ddiddorol o fywyd Dei Ellis yn y Coleg ym Mangor, a darlun, yr un mor werthfawr, o natur yr addysg a geid yno bryd hynny, ac yn arbennig yn Adran Y Gymraeg.

'Rydw i'n deall dy fod ti eisiau ymuno â'r giang?' 'Ydw.' 'Be 'di dy enw di?' 'Dei.' 'Dy enw llawn di?' 'David William Lewis.' Ac yna rhag i Bilo sylwi ar lythrennau cyntaf ei enw, ychwanegodd yn sydyn: 'Dei neith.' Cythrodd Bilo'n sydyn i wddw'r bachgen a'i ysgwyd fel cath yn ysgwyd llygoden.

Roedd clywed y gair yn ddigon i yrru iasau o ofn ar hyd meingefn Dei.

Ond daliodd Dei ef fwy nag unwaith yn edrych arno o gongl ei lygaid.

Cerddodd hwnnw'n gyflym gyda chamau bychain siarp a sefyll o flaen Dei tra y sychai hwnnw'r chwys oedd ar gledrau ei ddwylo.

Meddai Dei Ellis amdano:

Yr oedd wyneb Dei yn welw erbyn hyn a'i awydd i ymuno â'r criw wedi ei dymheru gan bryder gwirioneddol.

Mwy o waith i Dei a Ruth!

Galwodd ar ei ôl :"Dw i'n chwilio am Dei.

Yn y teithiau hyn oedd dada yn aros noson ar y ffordd nôl yn lle Dei Hughes neill Bob Owen, gan fod y daith yn ormod i'w gwneud mewn dydd drwy'r mwd.

Yr hyn na fedra i 'i wneud ydi mynd o amgylch y lle hefo Dei Bach Gamfa.

Doedd o ddim yn aelod o'r criw bach dethol, a thywys Dei yno oedd ei unig waith y noson honno.

Does dim rhaid i ti ganu'r gloch ac aros i rywun agor y drws i ti.' Symudodd Dan Din yn ei ôl i bwyso yn erbyn y fainc yng nghefn y garej a daeth Bilo i sefyll o flaen Dei.

Gyda llaw, wyt ti'n hoffi bwyd ysbyty?' Ac yna, yn ddisymwth, roedd y cyfarfod ar ben a Dei wedi cael mis o amser i gyflawni'r tasgau, ac wedi cael ei siarsio ar boen ei fywyd i gadw'r cyfan a welodd ac a glywodd yn gyfrinach.

Wrth deithio adref y noson honno roedd Dei yn llawn amheuon.

Mynd am y mannau gwan bob tro.' Arswydodd Dei wrth feddwl am y peth.

Roedd y newidiadau eleni yn cynnwys cyflwynwyr newydd i'r Post Cyntaf - sef Rhaglen Materion Cyfoes y flwyddyn yng Ngwobrau BT i'r Wasg Gymreig - mwy o fwletinau ac eitemau newyddion cyn 7am, wedi eu cyflwyno gan un o bersonoliaethau poblogaidd Radio Cymru, Dei Tomos, yn ogystal â dau gyflwynydd ifanc newydd - Alun Thomas a Rhian Jones.

Ac fe wisgai ei dei bob cymanfa.

naddo.' 'Dan ba arwydd y cest ti dy eni - Virgo?' Chwarddodd y lleill a cheisiodd Dei chwerthin hefyd er nad oedd o'n deall y jôc.

'Gwranda di yma, Dei Neith, ysbi%wr i ba giang wyt ti'r cythrel bach?' Dychrynodd Dei am ei fywyd a cheisiodd ei ryddhau ei hun o grafangau Bilo.

Yr oedd Dei wrth y moniwment yn brydlon.