Dywedir am Thomas Jones Dinbych ei fod 'efo'i wybodaeth fawr yn medru byw gydag anghysondebau.

Dewch i wrthdystio yn erbyn banciau a chymdeithasau adeiladu Dinbych i gefnogi'r ymgyrch dros Ddeddf Iaith Newydd.

Yn yr un cyfnod, aeth Morris Williams, perchen Gwasg Gee ers rhyw flwyddyn ar y pryd, yn aelod o gyngor Bwrdeistref Dinbych; a gallodd roi gwybod am ei lwyddiant i'r Tri yn eu carchar, drwy lunio stori fer am lwyddiant y Blaid Ddirwestol mewn etholiad yn Nhretomos (Tomos Gee, wrth gwrs) a'i hanfon i'r Eisteddfod Genedlaethol i'w beirniadu gan DJ Williams, yntau wedi cael caniatâd yr awdurdodau i feirniadu o'r carchar.

Gosodwyd y cerrig sylfaen gan Master Lloyd Mainwaring, Bwlchybeudy, a Mr ET John, aelod seneddol tros Ddwyrain Dinbych, a oedd hefyd yn Gymro gwladgarol, ac yn siarad yr iaith.

Yr oedd y Cyfundeb wedi sefydlu eglwysi ers rhai blynyddoedd o bobtu Peniel, sef yn Nantglyn a Phrion, ond fe gynhaliwyd Ysgol Sul yn y Lawnt, lle bychan rhwng Peniel a Dinbych, ac hefyd yn Nhŷ Coch sydd ar fin y ffordd rhwng Dinbych a Nantglyn ac ar gyrion ardal Peniel.

Byddai'r frawddeg olaf yn cyfleu llawer mwy i gyfoeswyr Daniel Owen nag a gyflea i ni, oblegid bu dadlau brwd yr amser hwn rhwng yr Arminiaid a'r Calfiniaid, fel y dengys gwaith Thomas Jones, Dinbych, a fwriodd dymor yn yr Wyddgrug, a dadlau nid llai brwd rhwng y Calfiniaid a'r Uchel-Galfiniaid, dadl a fu mor chwerw yn Henaduriaeth Sir y Fflint fel y bu raid i'r Cyfundeb ymyrryd.

Talaith trydedd ran yr Adroddiadau yw gogledd Cymru, siroedd Môn, Caernarfon, Dinbych, Fflint, Meirionnydd a Threfaldwyn.

un ymhlith llawer o gyfarfodydd tebyg oedd yr un a gynhaliwyd yn yorkshire hall', wrecsam ar y deuddegfed o dachwedd a'r tri siaradwr yno oedd joseph sturge, y crynwr o birmingham, richard cobden a henry richard, gyda townshend mainwaring, aelod seneddol bwrdeistrefi dinbych, yn llywyddu'r cyfarfod.

Yn fuan ar ôl Eisteddfod Dinbych, goresgynnwyd Gwlad Pwyl gan Fyddin Natsîaidd Hitler.

Gweinyddwyd y Sacrament yn y Porth gan y Parchedig Thomas Lloyd, Dinbych.

'Mae rhywun yn tueddu i dreulio'r amser yn mynd o'r tŷ i'r car, ac yn ôl i'r tŷ, felly mae'n bwysig gwneud ymarferion', ebe Beryl Owen, cyd-drefnydd rhanbarth Dinbych, Clwyd.

Mae'n arwyddocaol fod Robert Jones, Rhos-lan, a Thomas Jones, Dinbych, yn olrhain tras y Methodistiaid yn ôl trwy'r Piwritaniaid.

Un yn cael ei gynnal gan Fenter Iaith Dinbych Conwy, oedd hefyd yn gyfrifol am ryddhau y cd Planed Paned, ar llall gan Cerdd Gymunedol Cymru.

Cynhaliwyd dau gyfarfod i hyfforddi gwirfoddolwyr, ym Mangor a Dinbych.

(Llandegla, Dinbych); Tafarn y Gwybedyn (Meirionydd); Tafarn y Piod (Llwchwr); Tafarn yr Hwch (Llangurig, Trefladwyn).

Mae'r frwydr rhyngddo ef a Thomas Jones Dinbych ar raddfa eang: 'P'run ai fo ai Mr Jones, Dinbych ddaw i'w Waterlŵ yfory?' A yw'r dehongliad hwn yn gorliwio'r sefyllfa sy'n gwestiwn arall: y pwynt yw ei fod yn argyhoeddi fel celfyddyd.

Digwyddais alw i mewn y diwrnod o'r blaen - a rwyn ymddiheuron gyhoeddus yn awr i'r ddau tu ôl i'r cownter am dorri ar draws eu sgwrs trwy holi am gopi o Restr Testunau Eisteddfod Dinbych y flwyddyn nesaf - a chael yr ateb, Dydyn nhw ddim allan eto, gan un o'r ddau.

Thomas Charles a'u lluniodd a bu Thomas Jones, Dinbych, yn bwrw llygad beirniadol arnynt cyn eu hargraffu.

Er i rai helyntion godi yn y De - yn hen siroedd Penfro a Cheredigion ac yn Nyffryn Tywi, er enghraifft - gyda'r ardaloedd o gwmpas Dinbych (cartref Thomas Gee) y cysylltir y Rhyfel Degwm yn bennaf.

Eisteddfod dan gysgod y rhyfel oedd Eistedfod Dinbych ym 1939.

Mae hyn wedi arbed llawer o bentrefi rhag y difrod a wnaethpwyd i lefydd fel Harlech, Gaerwen a Dinbych yn y 1980au.

Nid heb achos y dywedir fod Thomas Jones Dinbych yn 'anwesu Dafydd ap Gwilym a Lancelot Andrews!' Y mae'r ffraethineb hefyd yn lleddfu rhywfaint ar rym y serch: nid y rhyferthwy o serch meddwol y canodd y beirdd rhamantaidd iddo sydd yma o gwbl.