Edrychai'r Doctor Ymennydd arnaf yn reit slei: ac efallai ei fod yn meddwl fod pawb yn mynd yn rhyfedd ar saffari.

I drigolion Eifionydd, chwithdod oedd deall bod y Doctor E.

Ond ar yr un foment pwy a gerddodd i'r gegin ond Doctor Jones.

Nid ofn y doctor na'r nyrsys a'u nodwyddau mawrion, tewion, ond ofn y dderbynwraig.

Wedi plwc o gornio ar frest, dyma Doctor Jones yn cyhoeddi'i ddyfarniad, yn ei lais arferol y tro hwn: 'Ma' gynnoch chi annwyd trwm, Robin.

"O," meddai'r gweinidog, "finna wedi ofni mai doctor oedd o!" Gweinidog arall, Parch.

'O na, na!' meddai'r doctor yn gadarn bendant.

O sôn am sisial a siarad, dylid egluro bod gan Doctor Jones ei Gymraeg arbennig ei hun, gyda'i reolau ei hun wrth dreiglo geiriau, a'u camdreiglo'n ogystal.

O ffenest ei ystafell wely ef a'i wraig gallai'r Doctor weld yr Orsaf Arbrofi fry ar ben y graig uwch ben y môr.

Rwan dyma ddod wyneb yn wyneb a'r doctor, ond chwarae teg iddo, wnaeth o ddim ond curo'n brest ni.

Doctor Treharne!

Roeddem yn falch o'r cyfle i ailddarlledu The Doctor's Story ar Home Ground ar BBC Dau, ac roedd rhaglen oedd yn ddetholiad o'r gyfres Ball in the Hall a ddangoswyd ar BBC Cymru ac a ailenwyd yn An Evening With Michael Ball yn cynnwys y gwestai Ronan Keating o Boyzone, Lesley Garrett a Martine McCutcheon.

Ar un olwg, gallech daeru bod yna ddau ohono o gwmpas y lle, - rhyw fath o ddwy natur mewn un doctor, megis.

'Diolch yn fawr, Doctor,' meddai Llio.

'Roedd hi'n anodd iawn dod yn agos at y Doctor, ond o'r diwedd dyma fe'n nesa/ u; ond wrth nesa/ u, fe welodd wyneb y Doctor yn newid i fod yn wyneb ei ewythr Wil.

Y Doctor (yn syn): Wel te, wrth gwrs.

Stopiodd y Doctor y car o flaen tafarn y 'Gloch', sef y gwesty mwyaf (o ddau) yn y pentre.

"Os ŷch chi'n barod, doctor, fe af fi â chi i gwrdd â'ch pennaeth.

Mae hi'n aros gyda Doctor Wills a'i howsciper nawr ers angladd 'i gŵr.

Yn ystod y gwyliau fe gymerwyd y famgu yn wael ac fe brynwyd aspirin iddi a moddion arall ond ni fuwyd at y doctor lleol o gwbl, ac yn sydyn rhyw noswaith gwaethygodd ei chyflwr yn ddisymwth, a bu farw.

Yr oedd y Doctor ar fin mynd i'w wely a i ofyniad oedd, "Ydi o'n wael iawn?"

Pe bai'r 'Germans' yn dod i wbod beth sy'n mynd ymla'n fan hyn, fe fydden nhw'n siŵr o'i fomio fe." Ar ôl te blasus yn y 'Gloch' aeth Mrs Treharne a'r plant i lawr i lan y môr, ac aeth y Doctor i fyny'r rhyw i'r Orsaf Arbrofi i gwrdd â'r swyddogion yno.

Ni theimlodd fyth mor gas tuag at y Doctor ar ôl y freuddwyd ryfedd honno.

Fe allai'r Doctor Hort ddianc dros y môr unrhyw funud â holl gyfrinachau'r Orsaf Arbrofi gydag e!

Mae'r 'orders' yn dod o'r top, Doctor, oherwydd mae'r gwaith sy'n cael 'i neud yma'n bwysig iawn - yn holl-bwysig os daw rhyfel." "'Dwy'i ddim yn siŵr iawn pam y ces i alwad i ddod 'ma..." "Proffesor Dalton - ein prif wyddonydd ni 'ma - ofynnodd amanoch chi'n bersonol.

'Wel at y doctor 'te?'

Gan fod dau 'Jones' yn y Ganolfan lechyd, cwbl naturiol i dafod yr ardalwyr oedd gwahaniaethu rhyngddynt trwy gyfeirio at y partner hyn fel Doctor Jones, a'r ifengach fel Doctor Tudor.

"Rŷch chi yma yn lle Doctor Hort," meddai wedyn.

Jenkins mai cyfaill iddo a glywodd yr 'ymgom hynod fer' rhwng y 'Doctor o Faconia' a'r Cenedlaetholwr o Gymro, a digon posib' mai Bebb ei hun neu Saunders Lewis oedd y Cenedlaetholwr.

Mewn dipyn mi fydd gwasanaeth doctor yn PDH, mi fyddwch chi'n cerdded i mewn i beiriant, hwnnw yn dadansoddi eich salwch, byddwch yn rhoi punt mewn blwch, a bydd ffisig neu dabledi yn dod allan wedi ei bacio'n ddestlus a 'print-out' taclus i ddilyn i ddweud wrthych pryd i gymryd y moddion.

Dilynodd Doctor Treharne y sarjiant ar draws iard goncrid, lydan at adeiladau wedi eu paentio'n llwyd, diflas.

Unwaith oedd mam yn sâl, a dad yn mynd i nol y doctor gyda deffyl yn arwain i'w gludo.

Doctor Jones a'i athrylith hynod.

Ar rai adegau o'r flwyddyn, ni welid un arlliw o Doctor Jones yn y broydd.

"Arhoswch fan yma am funud, syr," meddai'r Sarjiant, ac aeth i mewn wrtho'i hunan â phapurau'r Doctor yn ei law.

Serch y daw geiriau teg o du gweinidogion y Swyddfa Gymreig, rhaid i ni gofio mai unplygrwydd y Doctor Gwynofr Evans a roes i ni ein Pedwaredd Sianel, ac nid haelioni'r Fendigaid Fargaret.

Roeddwn i'n ofni y byddai'r hen drwbl a gefais yn Lerpwl yn dweud yn f'erbyn hefo anffawd fel hyn, ond dywed y doctor fy mod yn syndod o gryf ac iach, a diolch i fywyd braf awyr-agored yr ynys y mae hynny, yn siwr i chi." Er hynny fe roddodd Dad ochenaid.

Oedd Doctor Hort yn byw wrtho'i hunan, 'te?" "Na, gyda'i wraig - Marlene.

wel,' meddai Doctor Jones ar ôl bodio'r cleisiau, 'rhaid i chi ca'l pigiad yn ych cefn, Robin.

Y doctor wedi galw ar 'i ffordd o Faenarthur.

"Wel, mae'n debyg fod y peth wedi effeithio arno fe, oherwydd wythnos ar ôl iddo orffen 'ma roedd e'n sâl yn 'i wely a Doctor Wills o'r pentre gydag e bob dydd." Bu distawrwydd yn y swyddfa am funud a'r Cyrnol yn edrych yn feddylgar ar y to.

Tynnodd y Doctor ei bapurau swyddogol o'i boced a'u dangos.

Mewn un angladd wrth ddarllen Salm y Bugail, fel hyn y traethodd y doctor: 'le, pe rhodiwn ar hyd glyn cysgod angau, nid ofnaf newid' (Pan dery angau, un wedd ar y brofedigaeth yw'r newid sy'n digwydd i'r holl dŷ mewn cegin a pharlwr a llofft, newid sy'n syfrdanu.) Ni wn ai o fwriad ai trwy ddamwain y rhoes y meddyg dro mor annisgwyl i'r gair, ond roedd ei glywed yn gynhyrfus o newydd: 'Nid ofnaf newid.' Roedd Doctor Jones yn ŵr pur grefyddol ei natur, ac ar ambell Sul byddai'n pregethu hwnt ac yma yn eglwysi'r fro.

Bu'n rhaid imi ddioddef arteithiau tebyg am chwe diwrnod arall i ddilyn, a'r doctor gyda phob pigiad yn gweiddi 'Sori!', bendith arno.

Gallwn glywed y doctor yn stwna y tu ôl i'w sgrin a'i arfau'n tincial wrth iddo ddethol o'i ffiolau a'i chwistrelli a sisial yn ddistaw wrtho'i hunan.

Doctor Jones wedi cyrraedd.

O'r diwedd cysylltodd â'i feddyg ef ei hun ym Methesda, Doctor Mostyn Williams bryd hynny.

Plygodd y doctor i godi'r offer, sefyll o'r tu ôl imi a dechrau cornio'r cefn fesul modfedd.

Ond am warchod ei gleifion, nid oedd hafal i'r Doctor.

Roedd gan Mam (fel pawb arall ohonom, o ran hynny) feddwl y byd mawr o Doctor Jones.

At hyn oll, roedd y doctor yn byw mewn corff pur aflonydd.

I ddweud y gwir wrthoch chi, Doctor Treharne, roeddwn i wedi bod yn poeni ers misoedd am y peth, ac fe es i mor bell â dweud hynny wrth Proffesor Dalton.

Dewch." Roedd hi'n chwech o'r gloch bron pan ddychwelodd Doctor Treharne i'r pentre.

Ar nifer o'r mordeithiau hynny, os digwyddai anhap neu salwch i un o'r teithwyr, Doctor Jones, yn rhinwedd ei swydd, fyddai meddyg swyddogol y llong.

Curodd Casnewydd Stafford, 1 - 0, yng Nghynghrair Doctor Martens.

ond ..." "Beth ddigwyddodd wedyn?" gofynnodd y Doctor.

Wedi gofyn imi dynnu fy nghrys, diflannodd y doctor y tu ôl i sgrin ym mhen pella'r ystafell fawr.

Doctor Jones

Wedi cyrraedd y ffordd uwch ben y traeth taflodd Doctor Treharne lygad yn ôl ar y tŷ ar ben y graig.

Kate yn mynd i Beijing i weld y doctor heddiw.

a chan fod Doctor Hort wedi mynd ...

Aelod Blaenllaw o'r Blaid (yn obeithiol): Beth fuasech chi'n ddeud, Doctor, ydi diod genedlaethol Baconia?

"Ydy e'n wael o hyd?' gofynnodd y Doctor.

"Yn ôl Doctor Wills, mae'n debyg fod 'clefyd y galon' wedi bod yn 'i flino fe ers peth amser, er na wydde neb yma ddim byd ...

Mae gen i newydd da i chi hefyd, mae o'n dod yn ei flaen yn gampus Mae'r doctor yn fodlon iawn arno.

Yn awr, ni ddylid ar unrhyw gyfrif ddrysu rhwng Doctor Tudor Jones a'r Doctor Jones arall y bu'n cydweithio ag ef am lawer blwyddyn.

Roedd hi'n bedwar o'r gloch y prynhawn pan gyrhaeddodd Doctor Idris Treharne a'i deulu bentre bach Llangi%an, ar lan môr Bae Ceredigion.

O - y - gyda llaw, mae Doctor Treharne gyda fi fan hyn y funud 'ma.

(Cyn i'r sbaniel gael cam, gweler y bennod 'Nedw' sy'n dilyn.) Gyda'i natur fonheddig a di-stŵr, gwnaeth Doctor Tudor swm mawr o ddaioni, nid yn unig yn ei syrjeri, ond y tu allan iddi'n ogystal.

Gwyddonydd oedd Doctor Treharne, a gwyddonydd hefyd oedd ei wraig, Beti.