Roedd gan bob clwb o unrhyw faintioli gwmni drama neu gwmni noson lawen o safon.

Ar ôl cyfnod llwyddiannus iawn gyda'r RSC a gwaith teledu sylweddol - drama David Mercer, Let's Murder Vivaldi, yn fwyaf nodedig - dechreuodd enw Glenda Jackson gofrestru yn y cof.

Lle bo ansawdd yr addysgu'n dda, bydd cynllunio'r cwricwlwm yn adlewyrchu rhaglenni astudio'r Cwricwlwm Cenedlaethol, yn rhoi ystyriaeth i ryngberthynas gwaith llafar, darllen ac ysgrifennu ac yn cynnwys elfennau megis gwybodaeth am iaith, drama, addysg y cyfryngau a thechnoleg gwybodaeth.

Gellir ailadrodd brawddeg o ragair Brad sy'n dweud 'nad hanes yw drama hanes eithr gwaith creadigol; dychmygol yn y pen draw yw'r holl gymeriadau.'

Mae Drama, Comedi, Chwaraeon, Newyddion a Materion Cyfoes, Gêmau a Chwisiau, Cerddoriaeth o bob math a Rhaglenni Plant a Phobl Ifanc yn rhan reolaidd o amserlen S4C.

Roedd drama, yn arbennig Belonging ar BBC One Wales, yn hynod o boblogaidd gydan cynulleidfa ac fei gwobrwywyd gyda ffigurau gwylio sylweddol.

Fel y nododd Gruffydd wrth adolygu'r ddrama yn Llenor yr haf hwnnw, ffurf newydd ydoedd na chai'r clod a haeddai er ei bod yn 'ymgais onest i dorri llwybr newydd.' Llwybr ydoedd a wyrai oddi ar gonfensiwn drama'r Gegin Gymreig yn null Beddau'r Proffwydi, o ran plot a hefyd o ran syniadaeth gynhaliol.

Jones (Arglwydd Maelor) yn arwain Noson Lawen, a'r plant fel angylion yn canu ac yn adrodd, a hiwmor a drama amser Lecsiwn - y Neuadd dan ei sang - yn gwrando ac yn heclo pan oedd galw.

Fe ellid darganfod deunydd sawl drama naturiolaidd ynddi.

Y ddyfais i wneud hynny oedd gosod y ddrama gerdd mewn ysgol lle mae'r plant wedi cael gwahoddiad i berfformio drama gerdd ar gyter yr Eisteddfod Genedlaethol.

Roedd angerdd a drama ym mherfformiad y ferch hon.

Canolbwyntiodd Night Moves, cyfres o bedair drama radio a ysgrifennwyd gan Rob Gittins (sydd wedi ysgrifennu straeon ar gyfer EastEnders), ar fywydaur heddwas, y fadam, y bownser ar gyrrwr tacsi.

Ddeufis ynghynt roedd yr Arlywydd Abraham Lincoln, wedi cael ei saethu'n farw tra'n gwylio drama mewn theatr ac, ychydig ddyddiau ar ôl hynny, fe ddaeth diwedd ar y Rhyfel Cartref a oedd wedi rhwygo'r wlad am bedair blynedd, gan arwain at farwolaeth tua hanner miliwn o bobl.

Adnabyddiaeth lwyr o ddramâu Groeg yn unig oedd gan Aristotlys pan ymdriniodd â nodweddion drama drasig Efo 'ychydig o Ladin a llai o Roeg' treisiodd Shakespeare hwy i gyd bron.

Gwêl y corws o wragedd cyffredin a glywir yn y ddrama hon, agweddau ar fywyd na allent fod yn ymwybodol ohonynt mewn drama naturiolaidd.

Roedd yn hoff o ganu a drama, yn gefnogol i'r eisteddfod leol a chenedlaethol a phob achos da yn yr ardal, yn aelod o Gymdeithas yr Henoed ac yn aelod ffyddlon o Gapel Ebeneser.

Drama i'r canol oed ydi hi, drama am ddechrau'r daith, hacrwch y presennol a'r ofn mawr o'r dyfodol.

Fe wyddwn beth oedd y waredigaeth hefyd - drama dda.

Does na ddim un drama tu hwnt i Tony Jones ac i'r un a fentrodd fod yn feirniadol, estynnaf wahoddiad i'r Theatr i gyd-weithio hefo ni a gweld sut mae cyflawni gwyrthiau!

Gosodwyd tri nod i'r Swyddog Drama.

Llwyd Jones yn Y Faner, ac 'y mae bron iawn â bod yn waith artistig cyflawn.' Ar ôl deugain mlynedd erys y gwaith hwn ymhlith y dramâu mwyaf arwyddocaol yn y Gymraeg.

Ymddiddorai mewn pel droed a chriced, mewn drama ac opera, a hwyl o bob math.

Prifathro Coleg Cerdd Drama Cymru yw Edmond Fivet.

Drama arall a enillodd gymeradwyaeth helaeth oedd y gyfres Jack of Hearts.

Rydw i'n cael fy nhemtio i roi'r gorau iddi'n y fan yma er mwyn rhoi cyfle i chwithau wneud hynny ond gan fod ambell un yn pendwmpian eisoes mae'n well imi egluro'r cysylltiad a welaf i rhwng drama fach, fawr, neu ddrama fawr, fach R.

Rhaid cytuno ag Eigra Lewis Roberts wrth ddweud mai "drama i'r glust ydi hon, gan awdur sy'n ymwybodol iawn o arwyddocâd geiriau%.

ADRODDIADAU ERAILL ADRODDIAD YR IS-BWYLLGOR CYMRAEG Cyfarfu'r pwyllgor bum gwaith yn ystod y flwyddyn yn ogystal a threfnu dau gyfarfod arbennig gyda swyddogion CCC Cafwyd trafodaeth gyda George Owen, Swyddog Drama C.Dd.C a'r Eisteddfod Genedlaethol, a theimlwyd fod gwelliant cyffredinol yn y trefniadau ar faes yr Eisteddfod ond fod gofyn trafodaeth bellach am rai elfennau.

Drama arall a enillodd gymeradwyaeth helaeth oedd y gyfres Jack of Hearts. Roedd portread Keith Allen o Jack yn ddarbwyllol iawn.

Roedd drama, yn arbennig Belonging ar BBC One Wales, yn hynod o boblogaidd gyda'n cynulleidfa ac fe'i gwobrwywyd gyda ffigurau gwylio sylweddol.

Yn dilyn perfformiad gan Ysgol Ramadeg Friars yn yr Eglwys Gadeiriol, fe gafodd ei ddewis i gymryd rhan mewn rhaglenni drama a oedd yn cael eu cynhyrchu yn stiwdios Brynmeirion.

Roedd, hefyd, yn aelod o'r Cwmni Drama lleol ac wedi ennill clod iddo'i hun fel actor.

Roedd Pridd a Gwaed, drama radio gyntaf Siôn Eirian ers sawl blwyddyn, yn gynhyrchiad radio llawn diddordeb yn canolbwyntio ar griw o Gymry a ymunodd â'r Frigâd Ryngwladol i frwydro yn erbyn ffasgaeth yn ystod Rhyfel Cartref Sbaen.

Dros y blynyddoedd aeth baich gofalu am weithgareddau drama'r Eisteddfod yn gynyddol drymach a theimlodd Emyr Jenkins, Cyfarwyddwr yr Eisteddfod ar y pryd, y dylid ysgafnu rhyw gymaint ar lwyth gwaith ei Drefnwyr yn y De a'r Gogledd.

Wrth wneud gwaith drama ar hysbysebion efo disgyblion ysgol Uwchradd, 'roeddwn wastad yn ymwybodol fod y fformiwlau yr oeddem yn eu trafod yn y dosbarth yn hen ffasiwn ac or-syml.

Bellach yn ddeuddeg ar hugain oed, fe'i magwyd ym Mhenmachno, ac yno, yn wyth oed,yr aeth ar lwyfan gyntaf, mewn drama bentref.

Roedd angen rhywun i fod yn fwy beirniadol wrth edrych ar y drama/ u a gynigid.

Wedi cael trefn ar yr hen Austin Ten, drama fu testun y sgwrs, y gyntaf o nifer fawr o seiadau tebyg.

Fe roddodd - - enghraifft o broblemau sy'n cael eu hwynebu gan y Comisiynydd Drama.

Anodd dweud erbyn hyn beth oedd bwriad Iorwerth Glan Aled wrth ei sgrifennu, ac er ei bod yn ddigon actadwy, anodd dweud faint o actio a fu arni, ond dyma'r gwaith, yn fwy na thebyg, a sbardunodd Robert Jones Derfel i sgrifennu ei ddychan ar ffurf drama â'r teitl Brad y Llyfrau Gleision.

a chyfarfu Dafydd Thomas ac Ellen ap Gwynn ac Edmond Fivet, Prifathro Coleg Cerdd a Drama Cymru i drafod perthynas CCPC.

Yn awr, wrth i ferch Kitchener Davies, Manon Rhys, baratoi at addasu Cwmglo ar gyfer y llwyfan modern, mae yna nofel a drama arall a allai siglo'r sefydliad.

Fe wnaeth - - y pwynt fod syniadau a sgriptiau da yn mynd i fod yn faes cystadleuol hefyd o ganlyniad i gynllun y BBC i ddatblygu drama yn y rhanbarthau.

Dangosir yma ddiffyg amynedd at y giamocs gwerinaidd a fyddai ac y sydd yn aml yn mynd dan yr enw 'drama' mewn festri%oedd a neuaddau bychain.

Mi glywais y lleisiau a glywais yng Ngherrig Duon sawl tro wedyn mewn drama neu stori ar y radio a'r teledu, a theimlo mod i'n 'nabod cymeriadau Carreg Boeth (Hufen a Moch Bach) cystal â'r Parch.

Enillodd rhaglen o gyfres llynedd, Annwyl Kate, Annwyl Saunders a ddangoswyd eto oherwydd ceisiadau niferus, y wobr am y Rhaglen Ddogfen/Drama Ddogfen Orau yng Ngwobrau BAFTA Cymru.

Bu buddsoddiad sylweddol mewn datblygu drama, a sefydlwyd y posibilrwydd o ddenu comisiynau teledu, er y bydd yn ddiweddarach ym 1999 cyn i hyn ddechrau dwyn ffrwyth ar y sgrîn.

Delfryd Cymdeithas Ddrama Cymru yw cofrestru pob cwmni drama yng Nghymru a sefydlu rhwydwaith gref o gysylltiadau trwy'r wlad.

Pan ddaeth Kitchener Davies yn gynta' yn y gystadleuaeth sgrifennu drama drigain mlynedd yn ôl, fe wrthododd y beirniaid roi'r wobr iddo.

Fel y mae'r ddrama gerdd hon yn cynnwys drama gerdd, ac fel y mae'r bobol ifanc wedi bod yn ymarfer perfformiad am bobol ifanc yn ymarfer perfformiad, mae'r neges a'r cyfrwng yn un.

Rhoddodd Siân Phillips fyd y seren Marlene Dietrich i'r naill ochr i chwarae rhan unigryw yn The Magicians House, sef drama prynhawn dydd Sul hudolus i blant.

Drama dair act a berfformiwyd gyntaf yn 1993.

Chwaraeodd y Sarnau ran bwysig ym myd y ddrama ac roedd Mrs Nancy Pritchard yn ysgrifennu dramâu rhagorol ar gyfer yr aelodau.

Gellid gwneud drama drawiadol o hanes teulu'r tenantiaid, gan ddewis un cyfnod argyfyngus a dangos cyfres o ddigwyddiadau trychinebus yn dod ar draws ei gilydd.

Y mae hi'n fwriad hefyd i drefnu nifer o weithdai arbennig i ieuenctid mewn gwahanol feysydd, ee gweithdai drama, roc, ysgrifennu creadigol, chwaraeon etc.

Wrth i'r Nadolig agosa/ u byddem yn hwylio i berfformio Drama Nadolig.

Roedd yr þyl yn arddangos nid yn unig gyfoeth cerddorol y wlad, o'r oesoedd canol hyd at Chopin, Szymanowski, ac yna gyfansoddwyr yr oes sydd ohoni, ond hefyd fryn dipn o bensaerni%aeth, drama a llenyddiaeth fodern ynghyd â hannes twf a datblygiad Pþyl yn y cyfnod comiwnyddol sydd wedi dirwyn i ben yn ddiweddar.

A meddai Dryden, 'Petai wedi byw [Aristotlys] i weld ein dramâu ni buasai wedi newid ei feddwl.' Fel yr awgrymir yn y dyfyniad, adnabyddiaeth mor eang ag sy'n bosibl o amrywiol ffurfiau o amrywiol gyfnodau gan amrywiol lenorion o amrywiol ieithoedd sy'n gwneud barn sy'n werth dibynnu arni.

Fe fydd drama newydd gan Sion Eirian yn ymwneud â phuteiniaid Cymraeg eu hiaith ac fe fydd nofel gan John Owen o'r Rhondda yn rhoi 'bratiaith' a rhegfeydd yng ngenau plant yr ysgolion Cymraeg.

Safodd A Light on the Hill, gan y cyfarwyddwr enwog Michael Bogdanov, gyfysgwydd âr ddrama ai rhagflaenodd, A Light in the Valley, a enillodd wobr RTS ar gyfer Drama Ranbarthol Orau.

Yn lle hynny, fe fydd drama gerdd gyda phlant uwchradd a chynradd yn actio stori am blant fel nhw eu hunain.

Doeddwn i erioed wedi meddwl y gallai gwely bach fod yn destun drama fawr.

rhwng aelod blaenllaw o'n Plaid Genedlaethol ni a dysgawdwr mawr o wlad fechan sy'n enwog am ei hysgolion a'i dramâu, ei hymenyn a'i chig moch rhown arni'r enw Baconia'.

Bu adeg pan oedd gan bob pentref neu gymuned ei chwmni drama, pob capel, eglwys ac ysgol ei chynhyrchiad blynyddol.

Cyfrannodd BBC Cymru at Sound Stories, a ddilynodd lwyfannu drama gerdd amatur uchelgeisiol yn y Rhondda.

Sawl tro y ces i fy rhoi yn fy lle wedi i mi wneud sylwadau fel, "Ddim yn meddwl llawer o 'Pobl y Cwm' heno nhad," mi gawn yr atebiad "Pa bryd wyt ti am sgwennu pennod?" Wiw i mi chwaith ddweud fod actor neu actores ddim yn dda, neu mi fyddwn yn cael darlith am gynhyrchu drama deledu o'r top i'r gwaelod.

Gweithgareddau drama a pherfformio fydd sail y gyfres.

GEORGE OWEN yw Swyddog Drama llawn-amser cyntaf yr Eisteddfod Genedlaethol.

I unrhywun wnaeth ddilyn yr hanes roedd oriau olaf negodi'r cytundeb yn un llawn drama gydag Unoliaethwyr a Gweriniaethwyr yn gadael ystafelloedd ac yn strancio gan fynnu bod eu safbwynt hwy yn cael ei ddiogelu gan y geiriad.

Drama fydryddol rymus iawn ei dychan mewn mannau.

Rwy'n siŵr y byddai'r cwmni%au drama yn falch yn ogystal â'r gynulleidfa sy' ceisio cuddio eu hembaras wrth sylweddoli cyn lleied sy'n cefnogi.

Yn gyntaf disgwylid iddo sicrhau bod holl weithgareddau drama yr Eisteddfod yn cael eu cynllunio a'u trefnu'n effeithlon ynghyd â gofalu am yr elfen Gymraeg o 'dramaffest', gþyl flynyddol Cymdeithas Ddrama Cymru.

A, haleliwia, dyna'n union a gafwyd yn Siarad ar eu Cyfer, drama gyda nifer o negeseuon, ond nid pregeth.

Onid dyna bwrpas drama, cyfathrebu ag unigolion yn y gynulleidfa - procio eu dychymyg a'u meddyliau?

"Petasai'r Gymraeg wedi llwyddo i fod yn iaith stori a drama'r glowr gallasai ddal ei gafael yng nghymoedd y De, ond methu a wnaeth," meddai.

Nid drama ramantaidd o gwbl ond dychan yn debycach i anterliwt nag i ddim byd arall.

Wythnos cyn y gêm rown i ac Ann yn Theatr Clwyd yr Wyddgrug yn gwylio drama ardderchog yn seiliedig ar waith Caradog Prichard 'Un Nos Ola Leuad'.

Yn benodol, ymysg bagad gofalon y Swyddog Drama, byddai'r cyfrifoldeb o annog a threfnu perfformiadau a chystadlaethau.

Ei hamcan yw hybu gwell gwerthfawrogiad o safonau perfformio, o arddulliau drama, o grefft a disgyblaeth llwyfan.

"Dwi ddim yn gwylio bron iawn dim dramâu deledu a does gen i ddim syniad am ffilmiau," meddai.

Cyfeiriwyd eisoes at feim enwog Cwmtirmynach a byth er hynny fe ddaeth y llwyfan yn bwysig i aelodau'r Sir i arddangos eu dawn mewn Drama ac mewn Noson Lawen.

Parhaodd y thema ddrama yn Unwaith Yn Ormod, drama gyntaf y bardd, beirniad llenyddol ac awdur sgrîn Alan Llwyd ar gyfer y radio ai stori dditectif gyntaf - dau brofiad newydd iddo.

Hwn yw byd Shakespeare, Molie\re, Ellis Wynne, byd dynion a'u hamherffeithrwydd a'u drama a'u stori.

Er mor wahanol eu moddau yw dramâu Groeg, Dante, Shakespeare, y Gododdin, y Mabinogi, Rhys Lewis, Dafydd ap Gwilym, Rilke, Dostoevsky, y rhyfeddod mawr yw y gellir dadlau eu bod i gyd yn arwyddocaol am yr un rhesymau, fod yn gyffredin iddynt i gyd yr elfennau a'r nodweddion sy'n cyffroi dyn yn deimladol ac ymenyddiol.

Denmarc, wrth gwrs, yw'r 'wlad fechan sy'n enwog am ei hysgolion a'i dramâu, ei hymenyn a'i chig moch', a phetai R.

Cynhaliwyd gweithdy drama eisoes a'r gobaith nawr yw datblygu'r grŵp i sefydlu Cwmni Drama ieuenctid Cwm Gwendraeth.

Profodd y gyfres danbaid hon ddawn Cymru, heb amheuaeth, i gynhyrchu drama gyfareddol o'r radd flaenaf.

Yr oedd rhywbeth o naws actio mewn drama o gwmpas y peth wrth inni lithro o'n diwylliant cynhenid i'n diwylliant addysgol.

Dylid ystyried sut y cynllunnir gwaith; cydbwysedd y dulliau addysgu a threfniadaeth y dosbarth; ansawdd cyfraniadau'r athro; cyflymder a phriodoldeb y gwaith ar gyfer oedran a gallu'r disgyblion; y cynnydd a wneir tuag at ddarllen cyson ac ysgrifennu estynedig; darpariaeth ar gyfer drama, addysg y cyfryngau a gwybodaeth am iaith; defnyddio technoleg gwybodaeth a'r llyfrgell.

'Cau dy big y plismon drama,' meddai Nel.

Mae'n bosib llwyfannu drama am geiniog a dimai - ond mae'n rhaid cael cynllunydd i wneud i'r geiniog a'r ddimai yna weithio orau bosib.

Wrth chwilio am eiriau fel 'piano' neu 'drama' sydd yr un peth yn Gymraeg, Saesneg ac ieithoedd eraill, bydd y Chwilotydd yn dod o hyd i'r safleoedd Cymraeg sy'n cynnwys y gair, yn hytrach na rhestri'r holl safleoedd ym mhob iaith.

Mae rhai ohonom yn ei gofio yno yn paentio cefnlenni i gynyrchiadau drama FG Fisher.

Bu buddsoddiad sylweddol ym maes datblygu drama, a sefydlwyd y posibilrwydd o ddenu comisiynau teledu, er y bydd yn ddiweddarach ym 1999 cyn i hyn ddechrau dwyn ffrwyth.

Yr oedd sgwrs yn mynd yn beth bratiog unsillafog wrth i bawb siarad yng nghlyw ei gilydd a'u llygaid at y gornel, a lle byddai cynulleidfa mewn cyngerdd a drama a darlith, dim ond cnewyllyn o ffyddloniaid oedd yn dal i ddod, a 'lle byddo dau neu dri' yn cael ei ddyfynnu yn amlach ac amlach.

Y ddrama orau yn y cystadlaethau canlynol: comedi neu ffârs ar gyfer cwmniau drama gwledig, drama hir, drama fer.

Mae hi'n amhoisbl atgynhyrchu yr un tric mewn cyfrwng a all gymryd diwrnodau neu fisoedd hyd yn oed i gynhyrchu drama.

Lle bo'r safonau mewn Cymraeg/Saesneg yn dda, bydd disgyblion yn siarad yn eglur a chyda hyder cynyddol; yn cyfleu gwybodaeth yn effeithiol gan roi cyfarwyddiadau ac ymateb iddynt yn briodol; byddant yn darllen yn fwriadus, ac yn ymgymryd â chwarae rôl a drama'n hyderus.

Roedd Pridd a Gwaed, drama radio gyntaf Siôn Eirian ers sawl blwyddyn, yn gynhyrchiad radio llawn diddordeb yn canolbwyntio ar griw o Gymry a ymunodd âr Frigâd Ryngwladol i frwydro yn erbyn ffasgaeth yn ystod Rhyfel Cartref Sbaen.

Teg yw cydnabod fod Shakespeare mewn dramâu eraill yn ddigon ymwybodol o fodolaeth Cymru a'r Alban - fel y gweddai i fardd yn canu yn y cydiad rhwng Oes y Tuduriaid ac Oes y Stiwartiaid!

Nid yw dramâu'r geni wedi newid llawer yng nghwrs y blynyddoedd.