Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

haul

haul

Weithiau mae'n edrych fel rhidyll symudol anferth o oleuni, fel yn 'Y Gogarth o Fangor Uchaf', lle mae'r haul yn llithro'n esmwyth trwy orchudd tenau o gymylau i oleuo'r môr.

Olion afonydd Ond maentumir nad oedd Mawrth yn rhewllyd trwy gydol ei hoes oblegid yn ystod ei dyddiau cynnar credir fod yma gynhysgaeth gref o nwyon yn byrlymu o fynyddoedd tanllyd ar hydddi gan greu atmosffer trwchus o'i gylch ac yn cadw gwres yr haul rhag dianc ac o'r herwydd yn codi tymheredd arwynebol y blaned.

Mae gennych chi le i ddiolch nad ydw i ddim yn cysgu mor esmwyth ag y bu+m i, neu fyddech chi ddim yma'n mwynhau brecwast yn yr haul ond yn yr ysbyty yn ymladd yn erbyn niwmonia.

Y ffwrnais yn yr awdl yw'r haul, a cherdd yn y traddodiad 'gwyddonol' diweddar oedd hon.

Wynebwch y blwch tua'r gogledd neu'r de ddwyrain fel nad yw yn llygad yr haul nac yn wynebu tywydd gwlyb.

Yna, fe beidiodd y gwynt ac ymddangosodd yr haul.

Adlewyrchiad o'r haul rywfodd ar y dwr a hwnnw'n creu goleuni ar ol i chi ddygymod a'r lle.

Hedfan o fwrllwch Rhagfyr at lesni'r awyr a gwres yr haul.

Ac ar yr eiliad nesaf, fel edrych i mewn i ddwy ogof a'r haul yn eu pen draw yn mynd rownd y ddaear yn ôl astonomeg y Dyrchafael a'r peth hwnnw a elwir mor chwerthinllyd o anghywir yn Gredo'r Apostolion.

Wrth lwc, roedd pridd y ffordd wedi sychu yng ngwres yr haul ac roedd fel gyrru trwy gae newydd ei aredig.

Pan es i lawr yr ardd ddoe mi welais fod pethau'n dechrau rhyw ymsymud o'u trwmgwsg fel y goeden Forsythia a oedd yn gawod o flodau melyn a'r rheini yn disgleirio yn haul oer y prynhawn.

Gwallt du fel creigiau'n gwreichioni'n yr haul, dyna ddywedai Iestyn wrthi, a'i dannedd fel cregyn bach gwynion a lynai wrthynt yn cuddio tu ôl iddo.

Mae pob papur newydd yn drwm i'w gario o'r siop gyda'r wadan drwchus o daflenni yn hysbysebu pob dim dan haul.

Pan ddihunodd bore trannoeth 'roedd yr haul yn disgleirio i mewn trwy ffenest agored ei ystafell wely.

Ganol haf, a'r haul yn taro'r dyfroedd, ni welwch las tywyllach, disgleiriach, yn unman, ond heddiw llwydaidd, iasoer ydoedd.

Fel y traddodais eisoes mewn darlith Eisteddfodol, daeth ffermwyr yn fwy dibynnol ar ynni o oleu a nwy nag ar ynni'r haul.

Ceisiodd Hector groesawu brwdfrydedd y gwynt llym, gan obeithio magu lliw haul, neu, o leiaf, liw tywydd ar ei groen tyner.

Ac wedi i'r haul lamu o'r môr fel pelen dân, Dafydd yn canu yn fy nghlust:

Petai'r goeden gyraints duon honno gan yr estate agent , ac yntau eisiau ei gwerthu, ni fuasai'n chwarae o gwmpas gyda rhyw lol am haul a lleuad.

Erbyn bod y côr ar y llwyfan am saith mae chwe chant a mwy o bobl yno yn disgwyl yn eiddgar yn y gwres wedi eu harfogi â hetiau rhag yr haul ac wedi chwistrellu eu hunain rhag mosgitos ffyrnig.

Dim ond distawrwydd y coed pin, sisial y nentydd bychain, disgleirdeb yr eira ac ol troed anifeiliaid bach ynddo, lliwiau cyfoethog yr haul a godidowgrwydd yr olygfa.

Cofier fod Mawrth ymhellach oddi wrth yr haul na'r Ddaear ac o'r herwydd mae tymheredd arwynebol Mawrth oddeutu rhewbwynt dŵr yn barhaus, er mai'r unig dystiolaeth bendant sydd ar gael o fodolaeth dŵr arni yw yng nghyffiniau ei dau begwn.

Beth mae goleuni'r haul yn ei wneud, ar wahan i'n cynorthwyo ni i weld ac i deimlo'n gynnes?

Weithiau wrth iddo godi a machlud, mae'r haul yn llenwi'r awyr a lliwiau dramatig.

Byr hefyd fu bywyd ei ddilynydd fel papur newydd Cymreig, Haul Gomer, a ddaeth i ben ei daith ar ol naw rhifyn.

Cod dy galon, Harri; mi ddaw haul ar fryn eto.' Gwyddai Harri fod yr Yswain yn siarad ei galon, ac nad oedd yn rhagrithio.

Agor canolfan haul Y Rhyl.

Yr wyf fi yn hoff o glywed tonnau'r môr yn curo'r creigiau ac yn taflu'r ewyn i fyny fel rhwyd i ddal pelydrau'r haul.

Cyfyd yr haul bob dydd yn y Dwyrain, a machlud yn y Gorllewin.

Bryd hynny, 'chaech chi ddim hyd yn oed gwisgo sbectol haul yn Omam Gan fod ei syniadau mor od, carcharwyd y mab gan ei dad a bu yn ei gell am dair mlynedd.

Mawl i Ti, fy Arglwydd, am ein brawd nobl, yr Haul, Mawl i Ti am ein chwaer, y Lleuad, a'r sêr i gyd, Mawl i Ti am ein chwaer, Dwr...

Mae'r pentrefi'n ymddangos yn hynod o dawel erbyn hyn, a'r haul yn dechrau machlud.

Darganfu seryddwyr, wrth ddefnyddio telesgopau grymus, mai'r seren ddis- glair agosaf wedi'r haul yw Alffa Centawrws, a bod y goleuni oddi ar ei hwyneb yn cymryd dros bedair blynedd i gyrraedd atom.

Maent yn defnyddio goleuni'r haul i wneud eu bwyd ffoto- synthesis yw'r enw ar y broses hon a thyfu tuag at yr haul y mae planhigion, fel y gallant gael cymaint o oleuni ag sydd modd.

Os yw bywyd ar unrhyw blaned i ddatblygu hyd at stad uwchddiwylliadol yna mae'n rhaid i'r blaned honno ymateb i dri o ofynion o leiaf; rhaid i'w chyfansoddiad cemegol fod yn debyg i un y Ddaear; rhaid i'w phellter o'i haul sicrhau bod tymheredd ei harwyneb rywle rhwng rhewbwynt a berwbwynt dwr; rhaid i'w haul fodoli am ddigon o amser er mwyn galluogi bywyd deallgar i ddatblygu, sef rhyw ychydig o filoedd o filiynau o flynyddoedd.

Ond pan fo'r tywydd yn sych ar haul yn tywynnu maen nhw yn gryf.

Aethai yntau "i wynfa'r haul at yr anfarwolion." Pan glywais am farw fy nyweddi, y geiriau a ddaeth i'm meddwl oedd: Safodd yr Iesu ar y lan.

Mae yna bedwar lliw yn y gwyrdd, dau liw gwyrdd - y chlorophyll a a b, sy'n gyfrifol am sugno ynni goleuni'r haul ac yn ei osod yn ddiogel yng nghyfansoddiad y siwgr a'r starch.

Un sydd wedi dioddef o ganser y croen ydy Androw Bennet ac mae o'n dweud nad ydy lliw haul ddim yn iach.

Cododd ei llaw i gyfarch yr haul.

Elen: Yr haul ar ffenestri'r ffrynt trwy'r prynhawn, a'r prisgau wrth gefn-tŷ yn torri'r gwynt rhew .

Yn ôl cyfraith gwlad yr oedd rhaid ei gladdu wedi machlud haul gan nas bedyddiwyd.

I'w coginio'n gynt a chadw mwy fyth o'r maeth gellir torri'r betys amrwd yn stribedi mân, eu rhoi mewn sosban gyda'r mymryn lleiaf o ddŵr a llond llwy fwrdd o olew'r olewydden neu flodyn yr haul.

Roedd adeiladau hen, prydferth, y dref yn adlewyrchu haul y bore ac roedd arogleuon deniadol coffi ffres yn yr aer.

Er nad yw'r machlud mor ysblennydd a hynny mewn ardaloedd o ddiffeithwch mae'n aml yn gorchuddio'r tir dan glogyn coch wrth i belydrau'r haul ddal y gronynnau o dywod sy'n chwythu yn yr awel.Trwy gydol yr oesoedd bu'r haul a'i ddylanwad enfawr ar fywyd yn destun diddordeb mawr i ddyn.

Pan fydd goleuni'r haul neu oleuni artiffisial yn disgleirio ar ddefnydd didraidd megis y dudalen hon yr ydych chwi'n ei darllen, adlewyrchir y cyfan, bron, o'r goleuni yn ol i'r awyr, sy'n golygu y medrwn ni ei weld.

Ganddo ef y clywsom am y Cl Drycin, na welodd neb erioed mohono i gyd, dim ond ~weld yr haul o'r tu cefn i gwmwl yn tywynnu ar ei ochr a'i gefn.

Bron na ellid dweud mai hwy oedd aelodau mwyaf ysbrydol y corff i'r gwr hwn yr oedd y ffin rhwng golau haul a golau'r ysbryd mor fain iddo.

Ond yr oeddwn in digwydd bod yn eistedd yn yr haul gyda fy mheint y tu allan i dy tafarn am chwarter wedi tri bnawn Llun.

Ar y grib nefolaidd cawsom hufen iâ, gwin a gwledd o olygfa i lawr dros y pîn i'r smotiau tai a'r twr eglwys a oedd fel rhithlun yn nhes haul y dyffryn.

Yn ugeiniau'r ganrif hon sylweddolwyd bod ein haul ar gyrion ein galaeth, y llwybr llaethog, ac yn un o gannoedd o filiynau o sêr a oedd yn troi o gwmpas ei ganol.

I Gymru, mae'n brawf pendant y gall ei thraddodiad dawns sefyll ysgwydd yn ysgwydd â thraddodiad unrhyw wlad dan haul.

Gwywodd llawer rhosyn hardd gyda bod yr haul yn cyfodi arno.

Treth ar y corff oedd ymgripian dros y grib olaf, weithiau ar fy mhenliniau, a'r haul yn ei anterth yn llosgi fy wyneb bob cam o'r esgyniad trafferthus.

Gadewais iddo lifo drosof yn rhaeadrau, roedd yr haul mor ddisglair ac yn chwarae gyda ni yn bryfoclyd.

Hêd y gwcw, gwna un siwrne, Hêd ymhell i'r dwyrain dir, Dal ar linell haul y bore, Ar dy aden dal yn hir; Gerllaw Tigris, er mor anodd, Dyro gân o gôl y gwynt, Yn yr anial, yno tawodd Un a ganodd lawer gynt.

Rhaid defnyddio eli haul ffactor uchel, gwisgo het a dillad cotwm llac.

Haul tanbaid, awyr ddigwmwl o fora gwyn tan nos, a'r môr yn las, las.

Mae'n bwysig i amddiffyn y croen rhag yr haul.

Rhaid wrth oleuni haul a'i wres os am gynnydd, ac y mae'r sawl sy'n gosod ei ddawn o dan lestr yn ei cholli.

Mae gwres a goleuni o'r haul yn goleuo and yn twymo eangderau mawr o dir a mor bob dydd, gan roi hanfodion bywyd iddynt.

Yr haul a'r gwynt a'r traeth yn gynnes gynnes - y gwynt di-dor!

Goleuddydd oedd yn llewyrchu yng ngolau'r haul, yn echblyg a greddfol ei natur.

"Wedi cael gormod o haul mae of iti," meddai hithau.

Ta waeth, doedd gan yr Arabiaid ddim amynedd a'r fath ffolineb - a phwy all eu beio nhw a hwythau'n byw tan haul tanbaid y Dwyrain Canol.

Erbyn canol y bore yr oedd yr haul yn ei anterth, ac aeth awyrgylch yr iard yn drymaidd a chysglyd eithriadol, a'r tawelwch hefyd yn gwneud pethau'n waeth.

Deffrowyd e gan gwn yn cyfarth a gwelodd fod yr haul yn tywynnu drwy'r ffenest.

Profai hynny na wyddem am oleuni gwyn yr haul yn taro'r prism yn gyntaf.

Mae pobol eisio ichi wnedu rhywbeth i ddal yr headlines yn y pedwar mis cynta' ond y peth anodd yw gwneud y job yn iawn." I raddau, fe greodd y Bwrdd ei broblemau ei hun - yr hyn sy'n drawiadol yw'r gwahaniaeth rhwng yr hyn a ddigwyddodd dros y saith mis diwetha' a rhethreg y Cadeirydd flwyddyn yn ôl yn awgrymu fod byd newydd ar fin gwawrio a fod yr haul hwnnw'n debyg o godi o ran arbennig o anatomi aelodau Bwrdd yr Iaith.

Ond mae rhai sêr â thymheredd arwyneb llawer poethach na'n haul ni.

Ond cyn cyrraedd y terfyn hwnnw rhaid i Rafe syrthio mewn cariad ag Evelyn (Kate Beckinsale) nyrs brydweddol y mae ei gwefusau cyn goched â'r haul a'i belydrau cochion ar faner wen Siapan.

Roedd yr haul yn disgleirio ar wydr y ffenestri mawr a deuai swn lleisiau'r morynion prysur o'r gegin.

Haul ar fetel.

Os oedd hi'n ddydd gŵyl arnom a'r haul yn tywynnu ar bob anturiaeth, yn sydyn - chwim cyrhaeddai Talfan fel cwmwl yn taflu'i gysgod i oeri'n brwdfrydedd ac i dywyllu'n sbri.

Daeth haul ar fryn gan i Myrddin Morgan o gwmni MLM glywed am y broblem, a/ c yn yr wythnose hynny, roedd y cwmni yn cwbwlhau adeiladu stad fach o dai unllawr yng Nglan-y-fferi.

Wrth edrych draw tua Betws y Coed a Dyffryn Lledr gwelwn fod y niwl wedi aros yn y dyffrynnoedd gydol y dydd gan adael y copaon fel llongau yn llygad yr haul.

'Rwy'n byw yngobaith (sic) Israel, ag yn hyfryd gennif weled y wawr yn torri, ar haul ar godi ar ynys Brydain'.

Bwriad y Ffþl oedd ffrwythloni'r Cadi fel y gwna'r haul a'r glaw y ddaear.

Roedd yr haul yn tywynnu'n boeth iawn ar ben Douglas erbyn hyn.

Ond, ar ôl dweud hyn, does dim gwell dan haul nefol na gþr ar y Dôl i dorri priodas yn yfflon.

Fodd bynnag, sylwyd gyda'r ddau hyn nad oedd hynny'n digwydd, a'r rhesymeg tu ôl i hynny oedd fod yr haen o lwch llif yn cadw gwres yr haul rhag treiddio i mewn i'r ddaear a'i chynhesu a symbylu bacteria i gyflawni eu gwaith o gynhyrchu yr elfen nitrad sy'n gyfrifol am greu swm o dyfiant.

Wrth weld 'y fath olwg ddiafolaidd anifeilaidd' ar ei thad, teimlai Winni fel 'ei lindagu a gwasgu ei gnawd nes byddai yn sitrws fel tatws drwg wedi eu berwi i foch' (Haul a Drycin).

Erbyn yr ail ganrif ar bymtheg roedd y dystiolaeth fod y model hwn yn anghywir yn gryf iawn, ac fe'i disodlwyd gan fodel a osodai'r haul yng nghanol y bydysawd.

Tarawai pelydrau haul isel Rhagfyr arni wrth i ni nesau at Lyn Teyrn.

Os yw'r gath yn cynhesu yn yr haul yn Chwefror bydd yn cynhesu ger y tân ym Mawrth.

Mae ambell berson sydd wedi gweld Urmyc ar ddiwrnod pan mae'r haul yn digwydd bod allan am ychydig, yn honni ei bod yn eithaf hardd a'i bod yn mynd yn fwy gwyrdd yn ddiwedddar!

Pan fydda i'n sgwennu hwn gartra, mi fydda i'n medru edrach allan drwy'r ffenast, a gweld yr haul yn mynd i lawr, a dibynnu beth fydd 'i liw o, a lliw yr awyr, mi fydda i'n dyfalu sut ddiwrnod fydd hi fory.

Y mae'r amser sy'n angenrheidiol i fywyd ddatblygu yn ffracsiwn uchel o oes seren fel yr Haul, felly os yw'r adweithiau cemegol yn rhy araf ni fydd bywyd ond prin wedi dechrau cael ei sefydlu pan ddaw ei ddiwedd sydyn yn sgil marwolaeth yr Haul.

Er bod y dyddiau'n prysur fyrhau roedd yr haul yn dal i dywynnu gwres yr haf drwy'r ffenestri.

Dechreuais fy ngyrfa pan osodwyd yr haul yn ei le, a'r bydoedd ar eu llwybrau o'i amgylch, pan wahanwyd golau ddydd oddi wrth dywyllwch nos, a phan drefnwyd a tymhorau i ddilyn yn eu tro.

Daw rhaglen Jimmy Springer ei hun âr bobl ryfeddaf dan haul wyneb yn wyneb ai gilydd er mwyn diddorir pitw ei feddwl a bwydor cyneddfau mwyaf afiach mewn pobl.

Beth oedd gwynt a glaw a haul?

Trodd ar ei gefn i wylio'r haul yn goleuo'r awyr uwchben y Cefnfor Tawel.

Cerdd am yr haul yn codi o'r dwyrain fel grym daionus yw hon, cerdd am ddarpariaeth Duw ar gyfer dyn ac am draddodiad Cristnogol Cymru.

Byddwn yn y cysgod o hyn i ddiwedd y daith, yn wir ychydig iawn o haul a wêl yr ochr yma i'r dyffryn i lawr i Nant Peris dros fisoedd y gaeaf.

Petai'r haul yn sydyn yn ffrwydro, buasai'n planed ni yn dywyll fel y fagddu wyth munud yn ddiweddarach, a buan iawn y byddai'r tir a'r mor yn oeri.

Heddiw, mae'n wybyddus nad oes gan Mawrth ond odid atmosffer tenau o garbon deuocsid sydd yn gallu cadw neu ddal gafael mewn cyfran fechan o wres yr haul.

Diolch byth, meddyliodd Alun, ni fyddai raid poeni lle'r oedd yr haul.

Doedd 'na neb arall yno ar y pryd; a golygfa digon cyffrous oedd hi wrth i'r haul - gwantan braidd - foddi y tu ôl i gymylau llwydion cyn diflannu.

Hwylio ar wyneb y ceudwll oeddan ni, gan edrych i fyny i ben y clogwyni lle mae trefi bychain gwyngalchog yn disgleirio yn yr haul, fil o droedfeddi uwch ein pennau.