Yr oedd awdl Hedd Wyn yn tra rhagori arni, a bu llawer o feio ar John Morris-Jones a Berw am y camddyfarnu.

Ymhlith yr actorion eraill mae John Ogwen, Trefor Selway, Olwen Rees, Nichola Beddoe a Huw Garmon a ddaeth i amlygrwydd yn Hedd Wyn.

Ychydig i lawr y dyffryn oddi wrth Hedd y Mynydd yr oedd ffermdy ynghanol y coed.

Breuddwyd Hedd Wyn oedd ennill y Gadair ond bu raid iddo frwydro yn erbyn nifer o anawsterau.

Yn y cyfnod hwn y duedd oedd i'r prifeirdd ddod o gefndir academaidd y colegau; cymharol ddiaddysg oedd Hedd Wyn, ac yn erbyn ei ewyllys yr ymunodd â'r Fyddin.

Yr oedd dylanwad dwy o gerddi hir Shelley, Prometheus Unbound a The Revolt of Islam, ar awdl Hedd Wyn, a cheir creadigaethau debyg i Arwr Hedd Wyn a 'Merch y Drycinoedd' yn y ddwy gerdd hyn.

Cerddi eraill: Hedd Wyn oedd yr ail, ond iddo ef y dymunai J. J. Williams roi'r Gadair.

Teimlwn fy ysbryd yn esgyn ac yn esgyn nes yr oeddwn "yn nofio mewn cariad a hedd." Dair wythnos wedi hyn, daeth profiad cyffrous iawn imi Disgynnodd colomen wen eto ar sil fy ffenestr.

Bu llawer o ddadlau ynghylch ystyr awdl Hedd Wyn, a llawer o anghytuno.

Derbyniodd Huw Lewis (20 oed) a Hedd Gwynfor (20 oed), y ddau yn fyfyrwyr yng Ngholeg Prifysgol Cymru Aberystwyth, rybudd swyddogol gan yr heddlu cyn cael eu rhyddhau.

Bu llawer o ddyfalu pwy oedd yr Arwr yn yr awdl, a phwy oedd 'Merch y Drycinoedd'. Yr oedd yr ateb i'w gael ym marddoniaeth Shelley, hoff fardd Hedd Wyn.

Darfu'r naws a darfu'r gwirod, Darfu'r sôn am hedd yr Hafod, Darfu'r hen chwerthinus gwmni Darfu'r byd oedd gynt ohoni.

Yn ail iddo, ac yn gyntaf deilwng gan J. J. Williams, 'roedd bardd ifanc cymharol ddiaddysg ac anadnabyddus o'r enw Ellis Humphrey Evans, neu Hedd Wyn.

Mae ffilmiau epig a hanesyddol yn boblogaidd nwan ac mae llwyddiant Hedd Wyn wedi rhoi Cymru ar y map fel lle sydd â golygfeydd gwledig dramatig ac wedi profi bod gynnon ni adnoddau ac arbenigrwydd i'w cynnig." Mae gan Gyngor Gwynedd staff arbennig sy'n canolbwyntio ar geisio profi bod heip Sgrîn Cymru yn wir.

Mae'n sylweddoli fod yna gyfnewidiadau mawr yn digwydd yn Rwsia ar hyn o bryd ac mai profiad o ddiwylliant ac amgylchiadau pur wahanol sydd yn ymaros pob un ohonynt, ond fel cenhadon hedd maent yn ffyddiog yn eu cenhadaeth ac yn diolch am y cyfle, a'r fraint o fod yn rhan o'r gwaith, a'r gweithlu.

Confucius a ddywedodd; "Eistedd i lawr mewn hedd - Os siglo y bo'r gadwyn Cynhesach fydd y sedd." Glyn Roberts (Llanarmon Dyffryn Ceiriog)

Cerddi eraill: un o'r pedwar cystadleuydd oedd Hedd Wyn, ond ni chafodd feirniadaeth ffafriol, yn enwedig gan John Morris-Jones.

Brysiodd Denis y Stiward o'i bulpud i geisio troi y locals meddw rhag tarfu ar brynhawnol hedd y sipwyr gin.

Williams, 'roedd bardd ifanc cymharol ddiaddysg ac anadnabyddus o'r enw Ellis Humphrey Evans, neu Hedd Wyn.

un o'r pedwar cystadleuydd oedd Hedd Wyn, ond ni chafodd feirniadaeth ffafriol, yn enwedig gan John Morris-Jones.

Mae hyn yn f'atgoffa i am englynion Williams Parry i Hedd Wyn, lle rhoddir yr argraff fod y gwrthrych yn dal yn fyw yn y bedd.

Tra medrwn ni greu cystal ffilmiau â Hedd Wyn, does dim angen i ni ymddiheuro am natur 'lenyddol' ein meddylfryd ffilmaidd.

Soniwyd am OM, Un Nos Ola Leuad ac, wrth gwrs, Hedd Wyn.

Y ffilm Hedd Wyn yn ennill enwebiad Oscar.

Hwn yw'r ail enwebiad yn olynol i S4C, yn dilyn Yr Enwog Ffred y llynedd, a'r trydydd o gofio am Hedd Wyn yn '94.

Ar y chweched ar hugain o Chwefror ym Mhlas hedd bu farw Mr Joseph Bratt (Joe) gynt o "Mount View%, Ffordd Glynne, yn wyth deg wyth oed.

Bydd yn rhyfedd iawn os na chewch rywbeth yn yr agoriad: hiraeth melys rhyw salm; callineb bydol bachog rhyw ddihareb; ysblander gweledigaeth proffwyd neu ddifinydd; stori brydferth swynol neu bryd arall stori erwin frawychus; brathiad cleddyf neu foesegwr di- dderbyn-wyneb a yrr eich hunangyfianwder ar ffo; murmuron tawel a leinw eich enaid a hedd.

'Yr oedd cant namyn un o'r praidd mewn hedd/Dan ofal y bugail o hyd...'