Mae'r ddrama gerdd yn seiliedig ar hanes y dywysoges heledd, chwaer y tywyssog Cynddylan a'u cartref ym Mhengwern (Amwythig heddiw) tua'r chweched i'r seithfed ganrif.

Mae'n rhaid i ti dderbyn yn y lle cyntaf mai dyna'r math o berson oedd Heledd; mae'n ffaith fod yna bobl sydd felly, a does dim llawer y gall neb ei wneud i'w helpu nhw." "Paid a siarad mor ddwl.

Mi wn i'n iawn fod Heledd wedi penderfynu gwneud i ffwrdd a hi 'i hun, ond mi rydw i 'run mor siŵr ei bod hi hefyd wedi ystyried mai dyna'r ffordd fwyaf effeithiol o ddial arnon ni - o'r tu hwnt i'r bedd.

Roedd Heledd yn un o'r bobl mwyaf aeddfed y gwn i amdanyn nhw - rhy aeddfed, efallai, i allu amgyffred na fyddai pawb yn ymddwyn gyda'r un aeddfedrwydd a hi.

Rwy'n credu y byddai'n well gen i fod yn lle Heledd nag yn lle'r par pert 'na heno.

Gwelai wyneb Heledd o hyd, bob tro y ceisiai gau ei llygaid.

Mae Huw Lewis, Heledd Gwyndaf, Danny Grehan a Ffred Ffransis yn wynebu cyhuddiadau yn ymwneud â threfn cyhoeddus am eu rhan yn y brotest Deddf Iaith Newydd yng Nghaerdydd ar Ionawr y 6ed.

Meddyliodd Heledd ar unwaith am Nain.

Mae llwyddiant y cyflwyniad yn dibynnu i raddau helaeth ar berfformiad Heledd.

Mae pethau'n dechrau torri lawr rhyngon ni - elli di ddim gwadu hynny - a wela'i ddim sut y gall gadael i'n cariad ni farw gyfrannu mewn unrhyw ffordd at wneud iawn am farwolaeth Heledd." Rhedodd Marc ei fysedd drwy ei wallt du, cyrliog a dechrau cerdded yn ol ac ymlaen ar draws yr ystafell.

Mentrodd Heledd bwyso i lawr yn nes at y cūn.

am Heledd." "Pam?

Ni ddywedodd Sylvia ragor, ond gofynnodd i Heledd ddal edafedd iddi gael rhowlio pelen.

Hanes Heledd yn cael trafferth dygymod â bywyd wedi i'w mam ailbriodi.

Oedodd Heledd.

Heledd yn chwerthin yn hapus, Heledd yn dywysoges drasiedi ar lwyfan tywyll.

Os nad oedd eu teimladau tuag at Heledd yn ddigon i'w hatal rhag ei thrin hi fel y gwnaethon nhw yn y lle cyntaf, yna rhagrith fyddai hi iddyn nhw ymddwyn fel petai canlyniad eu hamddygiad yn mennu llawer arnyn nhw nawr." "Rwyt ti'n siarad yn ysgubol iawn - bron fel petaen nhw wedi cynllunio'r peth mewn gwaed oer." "O, mi wn i; siarad yn fy nghyfer roeddwn i.

Fflachiodd Heledd wên yn ôl arni am ei threiddgarwch.

Heledd yn crechwenu'n ddwl yng ngafael y ddiod, Heledd yn wylo'n ddilywodraeth a hyll, yn nadu fel anifail mewn poen, a neb yn gallu torri drwy gylch ei hing i'w chysuro.

'Doedd Heledd erioed o'r blaen wedi gweld ci bach newydd ei eni, ac aeth ar ei gliniau wrth y fasged a rhyfeddu.

O, mi faswn i'n eu cadw nhw, meddyliai Heledd.

Gwenodd Heledd.

Nid condemnio Heledd yn gyffredinol 'rydw i - er nad ydw i'n credu yn y confensiwn o ganmol y meirw pan fo hynny ar draul y rhai byw.