Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

henwau

henwau

Yna o dipyn i beth fe werthwyd amball dž rhes, a'r pris o fewn cyrraedd teuluoedd yr oedd eu henwau'n llai cyfarwydd o dipyn.

Eu henwau Rosina Evans, Pearl Hughes ac Audrey Devonald.

Wedi holi eu henwau ac ychydig am eu cefndir gofynnodd Mr Puw iddynt sut y gallai eu helpu.

Rhoddi tro drwy fynwentydd y cedyrn a gwympasant - a sefyll ar rai o'r meysydd a'r llanerchi ag ar ydym yn y pedair blynedd a basiodd mor gynefin â'u henwau ag yr ydym ag enwau ein mamau a'n chwiorydd, ar tai y'n ganwyd ynddynt.'

Mae eu henwau nhw i gyd i lawr yn y fan yma gen i." "Dewch i fyny i'r ffau," sibrydodd Wyn.

Y ddau dŷ pen, Brynheulog a Brynhyfryd, os ydw i'n cofio'u henwau'n iawn, yn dai o frics coch ac yn gadarn iawn yr olwg.

Roedd bachgen o'r enw Doby, ryw ddwy flynedd yn hyn na'r gweddill ohonom, yn gofalu am ledger mawr â'n henwau ni ynddo.

Oni ddylai daro mwy a mwy ohonom fel ffieiddbeth fod pobl a'u henwau'n Forgan a Megan sy'n byw mewn tai a elwir yn Nant y Grisial neu'r Gelli yn siarad Saesneg ac yn cael eu cyflyru i feddwl fel Saeson?

Y mae eu henwau yn odli â'i gilydd - Basas, Dulas, Baddon, Celyddon, ac ymlaen - ac awgryna hynny eu bod yn tarddu o gerdd Gymraeg gynnar yn cynnwys rhestr o frwydrau enwog.

Maent mor gysegredig fel bod yn rhaid iddynt gael enwau dirgel arnynt yn lle eu henwau iawn.

Yna, roedd hi mewn byd gwahanol, byd tywyll yn llawn o goed tal a'u brigau'n gwau trwy'i gilydd, byd dirgel ci%aidd y carlwm a'r cadno, y ffwlbart a'r fronwen, byd y wiwer a'r draenog a'r twrch daear a'r holl anifeiliaid eraill na chofiai mo'u henwau.

Adnabyddir tymor yr hydref yma fel tymor y "iorton" sef dathlu. Dyma pryd mae'r bobl yn dathlu eu henwau eu hunain yn ogystal â dathlu enw'r nawddsant.

Y mae'n iawn dweud diolch wrthyn nhw yn gyhoeddus ac yn iawn ceisio cael eu henwau yn y papurau.

"Eu henwau'n perarogli sydd".

'Roedd amryw yn perthyn i'r garfan newydd hon yn y mudiad, y daeth eu henwau'n adnabyddus, fel F.

Y MAE trigain a deg o hen eglwysi yng Ngheredigion, deugain ohonynt wedi eu cysegru i seintiau Celtaidd; y mae'r mwyafrif wedi cadw eu henwau gwreiddiol.

Dyma rai a ddaw yn syth i'r cof, a'u henwau fel yr adwaenid hwy ar y .

O ganlyniad, y mae'r gyfrol hon yn gronicl o ymweliadau'r sawl sydd â'u henwau ynddo: buont oll o leiaf yn cael pryd o fwyd, onid yn aros nos, yn ein tŷ ni.

(Ni allaf gofio eu henwau) ac roeddent yn eithriadol o lan, ac fe arferent wneud eu bywoliaeth wrth werthu "bara peilliad" neu "muffins", a byddai mynd mawr arnynt yn yr ardal.

A rhoi eu henwau priodol iddynt - treuliant personol, buddsoddiant diwydiannol, gwariant y llywodraeth (dyna'r drindod fewnol), ac yn olaf y sector allanol.

Germanus a Lupus oedd eu henwau - Garmon a Bleiddian i ni.

Yr oedd y fyddin hon wedi bod mewn pump neu chwech o'r prif frwydrau diweddaf - brwydrau ag y mae eu henwau a'u hanes yn dra adnabyddus i ni oll, sef brwydrau caerfa Fisher, Wilmington, Dyffryn, Shenandoah, Petersburgh, a Richmond .

Enomeris a Philti oedd eu henwau.

Meddylwyr mawr, pregethwyr o fri, beirdd ac awduron na ddileir eu henwau fyth o restr anrhydedd ein gwlad.

Y bwriad y flwyddyn nesaf yw anfon dirprwyaeth o ieuenctid o Gymru ac mae rhai eisoes wedi rhoi eu henwau ar gyfer ymweliad '97.

Ni fydd gem bel-rwyd gan mai cangen Caernarfon yn unig oedd wedi rhoi eu henwau.