all neb wadu, er bod yr ordeinio'n hollol anorfod, eto perigl yr ordeinio, perigl mynd yn gyfundeb ar wahan, ydy ei bod hi/ n haws llithro oddi wrth yr hen Erthyglau, yr hen Homiliau, rhoi llai o bwys arnyn-nhw, cymryd haearn y ffrwyn rhwng ein dannedd, penderfynu pynciau credo heb gadw mewn cof mai etifeddiath ydy'r Ffydd, ac mai cadw'r ffydd, traddodi, ydy swydd pregethwr, nid ymresymu'n rhydd.

Aeth hi ag ef i'r gegin a gellir dychmygu syndod y gŵr parchus, ac yn wir ei sioc, pan ddangosodd y wraig iddo y gwydr deuben a ddefnyddir i amseru berwi wy - ond un mwy lawer na hynny - yn llawn o lwch llwyd.

"Tydi hi'n anodd deud y dyddia ma a phawb yn gwisgo'r un fath?

'Ai canu oedd hi?'

"Siop bapur newydd a baco'n unig oedd hi pan gychwynnais weithio yma i Huws a Roberts.

"Doedd gen i ddim rhyw lawer o feddwl ohoni hi, wir.' 'A chwithau'n mynd i bregethu,' meddai.

Cymrodd hi chwarter awr arall i Gymru sgorio eto - Alan Bateman yn torri drwy amddiffyn America a rhyddhau ei gapten Mark Taylor i groesi.

Cydymdeimlwn a hi, a gadawn iddi hi gael y gair olaf:- "Dywedai bob amser ei fod yn un da i lenwi bwlch.

Cân serch ydy hi yn ei hanfod ac yn amlwg gadawodd Alison dipyn o argraff ar Alex, y prif leisydd.

Bob nos, o bump o'r gloch nes ei bod hi'n tywyllu roedd s n morthwylio a llifio yn llenwi'r lle.

Canlyniad effeithiau polisi%au y llywodraeth bresennol ar Gymru yw hyn, meddai hi.

A'r rheolwr oedd y bersonoliaeth rydd na allai dderbyn unrhyw awdurdod uwch na hi ei hunan.

Cyfeddyf hi 'fod ynddi bethau sy'n dal yn dywyll i mi, er pob ymdrech i'w deall yn iawn' ac meddai Gwenallt gynt, 'mae symboliaeth ei soned 'Mabon' dipyn yn dywyll i mi'.

Amsar te pnawn 'ma mi rois 'y nhroed yni hi.

am un o'r gloch dywedodd y ferch fod rhaid iddi hi fynd.

A hithau wedi cyrraedd ei deg-ar-hugain erbyn diwedd y chwedegau, roedd hi'n dechrau ymddangos fel petai Glenda Jackson yn mynd i orfod bodloni efo'r golchi llestri.

A 'does arna i ddim eisio bod yn rhy hy - ond gan ein bod ni wrthi hi, beth am y flwyddyn wedyn?' Tri chyhoeddiad ymlaen !

Anwybyddodd William Huws y cwestiwn,lluchiodd y ddwy stemar ogleuog i gyfeiriad y lle tân a'i fflatwadnu hi am y llofft gefn.

Anffawd Cymru yw nad yw hi'n ynys.

Daeth llawer iawn o bobl i'n tŷ ni i ddechrau, ac wedyn i Bethel, lle'r aethpwyd a hi, ac y cynhaliwyd cwrdd, a'r capel yn orlawn.

Biti ei bod hi mor styfnig a diweledigaeth, meddyliodd Alwyn.

BLODAU: Mar hi'n amlwg fod dwyn a lladrata wedi mynd yn rhemp yn yr ardal yma.

Bu'r draen ddŵr fel cydnabod teithiol, a phobol yn holi amdani cyn iddi gyrraedd ac yn dweud, 'Ma hi yn y fan a'r fan - fydd hi ddim yn hir'.

Ar ôl ymweld â hi gyntaf yn y chwedegau, pan oedd rhywfaint o weithio yno, bu yn ôl lawer gwaith ar ôl iddi gau, gan seilio cyfres gyfan o luniau arni.

Daliwn i deimlo'n gynnes tuag ati, ond erbyn hyn roeddwn wedi dechrau meddwl amdani'n fwy gwrthrychol ac fel fy nghyfoedion yn yr ardal, yn ei gweld hi'n dipyn bach o gymer comig.

"Roedd Llygoden Fach y Wlad yn methu â chysgu am ei bod hi mor gyffrous.

Ac fe alla i roi disgrifiad da ohono i'r heddlu hefyd.' Erbyn i Debbie fynd yn ôl i'r ysgol nid am ei rhedeg yn unig yr oedd hi'n enwog.

A doedd y ddynes sy'n llnau'r lle ddim yn cofio'i gweld hi, chwaith." Bu tawelwch rhyngddyn nhw am eiliad cyn i Mam siarad eto.

`Rydw i wedi anghofio'r gath.' Roedd hi fel pe bai Harvey wedi darllen meddwl ei feistres.

"Wyt ti wedi clywed honno am y ras rhwng y crwban a'r ysgyfarnog?" "Do, siŵr," meddai un arall o'r plant/ "Clywais i honno pan oeddwn i'n ddim o beth." "Debyg iawn, debyg iawn - a beth mae'r stori fach honno wedi ei ddweud wrthyt ti?" "Mae hi'n bwysig dal ati," meddai un o'r merched.

Coron ar drefn annemocrataidd fyddai hi.

Casgliad y llyfr yw mai mudiad oedolion ifainc dosbarth canol addysgiedig oedd y Gymdeithas rhwng 1962 a 1992, proffil sy'n gyffredin i lawer o fudiadau ymgyrchu eraill; yn wir, un o gryfderau'r astudiaeth hon yw'r modd y defnyddir astudiaethau ar fudiadau megis CND a Chyfeillion y Ddaear i oleuo datblygiad y Gymdeithas a'i rhoi hi yn ei chyd-destun fel mudiad pwyso.

Byddai'n ddigon hawdd llunio beriniadaeth weddol arwynebol ar y ffilm hon a'i gadael hi ar hynny: miwsig nostalgaidd Michael Storey; actio gafaelgar Iola Gregory a Dafydd Hywel; adeiledd carcus-dynn y ffilm a delweddau canolog y madarch a'r rhosod; y garreg fedd glyfar ar ddiwedd y ffilm ar ddelw sgrin sinema a'r geiriau THE END yn cloi'r llun yn daclus thematig...

Angharad wedi dod, ac mae hi yn rhan o Cymdogion arbennig hefyd, ar draws yr Ynys, pawb bron yn 'nabod ei gilydd, anhygoel, a phawb yn gytun, a'r mor a'r mynydd...

Aeth Stacey i Gaerdydd ac yn fuan iawn 'roedd hi'n caru gyda Cai.

Ac mae gen i boints hefo hi eto Dolig nesa.

"Cymrwch," medda fi, "fy mod i allan ar noson dywyll, a bod yna rywun yn intyffirio hefo fi - rhyw hen genod drwg neu rywbath felly - caniata/ u fy mod i'n gallu cadw fy nwylo i mi fy hun, mi fydda i'n chwythu hon, ac os y clywch chi hi, mi fydda i'n disgwyl i chi olwng pob dim a rhedag ata i."

Byddaf innau'n gofyn i mi fy hun yn aml: Sut y gall y Cymry fod mor ddi-hîd?

Bron nad yw hi'n atgoffa rhywun o arddull Gwerinos neu Jac-y-Do ond, er hynny, mae llais Rhodri Vine fymryn yn aneglur ar y trac hwn ac efallai mai gormod o gerddoriaeth gefndirol sydd yn gyfrifol am hynny.

Ar y dechrau penderfynais mai taw piau hi - a dioddef yn ddistaw.

Arferai Mr Roberts weithio fel coitsmon mewn plasty ond erbyn y cyfnod hwn roedd mewn gwth o oedran ac yn gaeth i'r tŷ; a chofiaf Mrs Roberts yn egluro i mi fel yr arferai hi fynd i'r Belle Vue bob nos i geisio peint o gwrw i'w gŵr efo'i swper.

Amcan y Blaid Genedlaethol yw - nid cadw'r Gymraeg fel ffetish yng Nghymru - ond ci gwneud hi'n bosib i bob Cymro fyw bywyd llawn, gwaraidd, dedwydd, cain.

"Tail fydd ynddi hi fory eto bois" meddai'i pherchennog yn ffeind ac yn flêr.

"Dangos ei hun mae hi, 'sti," meddai Joni.

"Roedd fy nhad gyda'i anffurfioldeb arferol yn dymuno i mi atgoffa Miss Davies fod perffaith ryddid iddi ddod â ffrindiau neu deulu i aros yn y fflat unrhyw adeg, ond os bydd rhywun yn dod yno i fyw ar sail fwy parhaol, efallai y byddai hi garediced â gadael iddo fo gael gwybod er mwyn iddo gael trefnu ynglŷn â'r rhent.

A fyddai dim rhaid cael dþr a brws bras i'w sgwrio hi ar ôl gorffen chwaith.

Ac os ydi hi'n cau gwrando mi sleifia'i drwodd i'r cefn pan ga'i chefn hi a dy adael di mewn felly ac mi geith hi weld wedyn na tydan ni ddim yn wynt ac yn law drwg drwg go iawn.

Dangosodd hynny iddi am y tro cyntaf pan arweiniodd hi allan o'r Aifft, ei harwain i fod, - a byth wedyn yr ecsodus hwnnw yw prif gyfeirbwynt eu perthynas.

Cynganeddion digon amrwd þ a masweddus weithia þ ond roeddna ryw werth mewn peth felly, mae'n siŵr gen i." "Oes felly oedd hi, yntê?

Cymeriad eitha sionc a diflewyn ar dafod yw'r hen wraig ac mae yna ddigon o hiwmor yn y ddeialog rhyngddi hi a'i hwyres.

Ceisiodd Ali ei orau i berswadio Mary i aros, gan fynd cyn belled â gwrthod i'r plant fynd gyda hi yn y gobaith y byddai hynny'n ei darbwyllo.

Ar gwahaniaeth cymeriad hwn yw sail y gred yn Westring, a rhai trefi eraill sy'n rhyddfrydol eu barn, ei bod hi'n wahanol i'r chwiorydd eraill sy'n denu Samsoniaid cefnog i'w parlyrau o flwyddyn i flwyddyn.

Chaiff Cadi Pierce byth roi ei throed i lawr yn Nhyddyn Bach.' Wrth iddi adael, pan ddaeth Catherine Pierce i gymryd ei lle, gofynnodd John iddi a fyddai hi'n fodlon bod yn dyst petai rhywbeth yn digwydd iddo.

Am ryw reswm arhosodd hi ar ynys Guernsey.

am yr ail sadwrn yn olynol bydd wrecsam yn teithio i swydd efrog gan ymweld a huddersfield town tîm sy'n ei chael hi'n go anodd i sgorio gartref.

A go brin fod Rick wedi lleddfu dim ar ei thymer ddrwg drwy fod hanner awr yn hwyr yn dod i'w nôl hi.

A dyma nhw - gweddillion un o'r byddinoedd ag yr ydym wedi bod am y pedair blynedd ddiweddaf yn siarad yn eu cylch - yn dilyn eu camrau o fan i fan, brwydr ar ôl brwydr - dyma hi!

A yw'r disgybl yn cael chwarae rhan gyflawn mewn penderfyniadau ynghylch darpariaeth ar gyfer ei anghenion ef neu hi?

'Cau hi, Ffredi.

Ac er ei chasineb at waith papur, yn union fel y disgrifiasai Watcyn Lloyd hi, 'roedd wedi bod wrthi am dridiau cyfan bythefnos ynghynt yn gwneud dim ond cynorthwyo Sioned i ymgynefino â'r busnes a chael trefn ar y cyfrifon.

Ar un olwg yr oedd hi eisoes dros hanner y ffordd, a hwyrach iddi oedi am gyfnod.

"Ble'r aeth eira llynedd?" fydd Mam yn ei ddweud pan fydd y gacen siocled wedi diflannu i gyd a neb yn gwybod i ble!' 'Ie,' torrodd Delwyn ar fy nhraws a "Caws o fola ci% fydd hi'n ei ddweud pan ofynna i iddi am arian i brynu hufen iâ, ac addo'i thalu'n ôl yr wythnos wedyn.'

Clywsom am lu o gymeriadau Llanrwst - felly gwyliwch hi bobl Llanrwst - ynghyd â jôcs am y Bwrdd Croeso, yr Heddlu, Thatcher, a...

"Mi wnawn ni sgio i lawr at y lifft gadair acw ac wedyn cewch fynd lawr arni hi.

Bu'n ystyried rhoi tipyn o bella donna i Arabrab yn ei phicl-wynwyn, a chynyddu'r dos yn araf, ond doedd o ddim yn siŵr a oedd hi wedi gwneud ei hewyllys.

Am fy mod yn ddyn papur newydd roedd hi am imi weld pawb a phopeth.

Cerddi eraill: Pryddest dafodieithol Dyfnallt Morgan am y llen yn disgyn ar Gymreictod, ar ddiwylliant Cymraeg ac ar yr iaith yn rhai o gymoedd De Cymru, a ffafriai Saunders Lewis, a hi oedd y bryddest orau o bell ffordd.

Ac felly, cyn i'r domen ddod i'r beudy, gwell ei symud hi, ferfâd wrth ferfâd yn rhes o dociau i'r caeau.

Awdl alegorïol gelfydd yn y modd y mae hi'n rhoi gwedd gyfoes i chwedl Branwen yn y Mabinogi.

A'r bore wedyn ar ôl codi, dilynodd hi o gwmpas yr ardd ac yna i fyny'r berllan.

adio/ s, " meddai hi.

'Chlywais i erioed am Mozart, ond wedi canu'r ddisg, cymaint oedd fy mhleser fel y cenais hi drachefn a thrachefn.

"Roeddwn i'n meddwl bod pawb wedi clywed y chwedl honno." "Tyrd â hi," meddai'r asyn.

Cyfartal 3 - 3 oedd hi rhwng Charlton ac Aston Villa, a'r ddau dîm yn sgorio yn y munudau olaf.

Ac yr oedd Samuel Taylor Coleridge a Benjamin Disraeli hwytha' o'i chwmpas hi: 'Reviewers are usually people who would have been poets or historians or biographers, if they could .

"Os ydi o eisiau bwyd, mae hi wedi darfod amdana i," meddai'n grynedig wrtho'i hun.

"O, rydw i wedi blino," meddai hi ac eistedd i lawr ar y soffa.

"Fedrwch chi ddychmygu rhywun yn mynd o'i fodd i weithio i ffatri yng nghanol Lloegr ar ael ei fagu yma?" gofynnodd hi un diwrnod.

Cerdd yw hi, wrth gwrs, mewn vers libre, a dyna ran bwysig o'i champ hi.

"Mae hi wedi bod yn flwyddyn ddigon anodd i minnau hefyd," meddai'r ych.

(Ganddi hi roedd y baedd Large White gorau ar Benrhyn Llyn.) Rhesymau gwahanol, fodd bynnag, a barai fod y postman lleol - priod a thad i bump o blant, a blaenor gwerthfawr gyda'r Annibynwyr - yn troi i mewn i Gerrig Gleision ambell i fin nos o dan yr esgus o ddanfon teligram.

Beth oedd yr ots iddi hi beth a ddigwyddai yn y Sir nac yn y dref o ran hynny.

Amlygwyd eto y diffygion yn neddf 1993 - sef nad ydi hi ddim yn rhoi statws swyddogol i'r iaith Gymraeg (sy'n golygu ei bod yn colli allan ar grantiau allweddol o Ewrop), ac nad ydi'n delio gyda'r sector breifat na'r sector wirfoddol.

Aeth un ohonynt â'i gariad oddi arno, morwyn fach a garai ond yr ofnai siarad â hi.

Ac yn sylweddoli mai darlun o ryw lecyn y mae hi'n 'i weld bob dydd ydi o - yn 'i weld, ond 'rioed wedi edrych arno fo.

Cael a chael oedd hi wedyn ond am unwaith roedd y lwc efo Abertawe.

Aeth hi i fyw wedyn i Bantachddu at ei gŵr.

Byddai yntau'n sgrifennu i ddweud pryd y byddai'n cyrraedd (bys hanner awr wedi pump o Fangor gan amlaf), a byddai hi'n agor y ffenestri.

Aeth at eu hathrawes a siaradodd â hi am ychydig, mewn Saesneg na ddeallent.

"Ond faswn i ddim yn licio i neb gael cyfla i intyffirio hefo o'ch blaen chi." Ac ar ôl hynny, y fi oedd y dyn i gyd, all the rage, chwadal nhwtha, a fynna hi neb i fynd â hi i'r Disco ond y fi, ac yno y buon ni tan yr oria mân.

"Ma' hi'n edrych i fi fel pe bai rhai pobol ffordd hyn yn cymryd gormod yn ganiataol,' meddai Bethan.

Bwriwyd yn ei erbyn gan globen o ddynes ar ei ffordd i'r neuadd ddawnsio o'r stafell fwyta, lle bu hi'n amlwg yn rhy hir gyda'r gwin.

Ac roedd hi am iddo lwyddo.

A oedd hi yng ngafael rhyw ddiymadferthedd di-sbonc?

Ceisia plaid wleidyddol feddiannu'r grym hwnnw iddi hi ei hun.

Bu hefyd yn casglu rhai o ddagrau ei wraig þ 'ond dim ond pan oedd hi'n fodlon,' meddai, gan ychwanegu þ 'Awn i ddim yn agos ati fel arall, rhag ofn mai fi oedd yn gyfrifol am y dagrau.'

At hynny, y mae'r Gymdeithas wedi galw am y canlynol: bod y Swyddfa Gymreig yn comisiynu ac yn noddi prosiect ymchwil ar 'Ddefnydd yr Iaith Gymraeg mewn Cynllunio'; - y dylai pob awdurdod cynllunio lleol roi ystyriaeth i'r Gymraeg yn eu Cynlluniau Datblygu Unedol, gan mai'r Gymraeg yw priod iaith Cymru a'i bod hi'n etifeddiaeth gyffredin i holl drigolion Cymru; - y dylai pob awdurdod cynllunio lleol gynnal arolwg o gyflwr yr iaith yn eu hardaloedd, a llunio strategaeth iaith a fydd yn ffurfio polisïau i warchod a hyrwyddo'r iaith yn eu hardaloedd; - bod y Swyddfa Gymreig yn rhoi fwy o arweiniad i'r awdurdodau cynllunio lleol, ac yn cyhoeddi canllawiau fwy manwl ar ba fath o bolisïau y dylid eu mabwysiadu er gwarchod a hyrwyddo'r iaith.

'A thristwch mawr a ddaliodd hi ynddi am hynny'.

Ac eto onid i Lety'r Bugail yr ai hi weithiau gyda'r hwyr ar ol gorffen gorchwylion, i freuddwydio?

Ai ynteu, a ddylai hi dorri llwybr newydd o'i heiddo ei hun, mynd yn groes i'r mwyafrif a dioddef yr amhoblogrwydd a fyddai'n dilyn yn anochel o hynny?