HR Jones oedd yr unig un a drefnai gyfarfodydd, er mawr ddryswch, weithiau, i'r siaradwyr yr hysbysebwyd eu bod yn annerch cyn iddynt dderbyn gwahoddiadau.

Yn ystod y tymor fodd bynnag fe aeth amryw o'r clybiau ati i drefnu cystadlaethau ymhlith ei gilydd a thrwy hynny cafodd nifer o'r aelodau gyfle i ymarfer gyda'r gwaith dan anogaeth arbenigwyr fel HR Jones a Twynog Davies i enwi ond dau a fu'n hyfforddi aelodau yn dawel bach.

Tra bwyf fe gofiaf wyneb gwelw HR a'r olwg freuddwydiol a fyddai yn ei lygaid fel pe bai'n gweld ymhell, gweld ei Gymru rydd ddelfrydol, tu hwnt i ffiniau ei oes ei hun.

Fred Jones a HR Etholwyd swyddogion - Lewis Valentine yn Llywydd, Moses Gruffydd yn Drysorydd, HR Jones yn Ysgrifennydd, a thri aelod arall o'r pwyllgor gwaith, Saunders Lewis, Fred Jones a D.l.

Heb hyd yn oed y weledigaeth hon i ddechrau, dygnu arni a wnaeth HR er hynny, gan weithio trwy gyfrwng y wasg a thrwy anfon gwahoddiadau at gylch ehangach fyth o gydnabod.

Roedd ym mwriad HR Jones i wahodd De Valera yn ogystal, ond gwrthododd Saunders Lewis y syniad hwn yn bendant; roedd wedi cyfarfod De Valera, ac ni hoffai ei syniadau, a sut bynnag, buasai ei wahodd yn anghwrtais ­ O'Sheil.

A barnu oddi wrth yr ohebiaeth, rhaid bod HR Jones wedi ymgymryd â llawer o'r gwaith golygyddol ei hun.

Felly, o'r diwedd, roedd ymdrechion HR Jones yn dechrau dwyn ffrwyth.

Talai'r Ddraig Goch ei ffordd, ond yn awr, daeth yn bryd talu cyflog HR, a rhent y swyddfa yn Aberystwyth.