Hefyd, pan mae defnyddwyr y gwasanaeth yn prosesu gwybodaeth eu hunain, maen nhw nid yn unig yn effeithio ar fywydau defnyddwyr eraill y gwasanaeth ond hefyd ar ddatblygiad y gwasanaeth ei hun.

Ar y llaw arall, yr oedd y bobl hyn yn ddigon parod i gyhuddo Ferrar o'r un trachwant am diroedd a chyfoeth ag oedd mor nodweddiadol ohonynt hwy eu hunain.

Un sylw ar gyfer yr academyddion cyn symud ymlaen - y mae pwysigrwydd neilltuol i lên gwerin cyfoes am ei fod yn cael ei astudio yng nghyd-destun y gymdeithas a'i creodd, ac felly yn ei gwneud hi'n haws i ddarganfod amcan neu bwrpas y stori neu'r gred - a thrwy hynny ddeall rhyw gymaint am ein cymdeithas a ni'n hunain ac am rôl llên gwerin drwy'r oesoedd.

Ar adeg arall roedd o'n gweithio hefo un ar ddeg o ddynion eraill mewn chwarel, hwn eto mewn lle pur wyllt, a phawb yn byw mewn cytiau a gofalu am eu bwyd eu hunain.

Anaml iawn y byddai gwragedd yn ysgrifennu amdanynt eu hunain.

Maent yn rhwbio eu hunain gymaint fel iddynt golli gwlan a dirywio yn eu cyflwr yn gyflym iawn.

Ni allai'r ysgwieriaid godi ond ar draul y mân wŷr rhyddion ar y naill law a'r caethion ar y llaw arall (er i rai o'r rheini lwyddo i oresgyn pob anhawster a thyfu'n ysgwieriaid eu hunain).

Nid yw'r deddfau eu hunain yn newid ymddygiad dros nos ond maent yn sail i adeiladu polisïau eraill arnynt.

O hynny y treiddiai rhinwedd sydd bob amser yn ychwanegu'n anrhydeddus at ysblander, ac nid ystyrid bod gwreiddiau da a theulu cymeradwy ynddynt eu hunain yn ddigon oni ffynnai'r priodoleddau rhinweddol parhaol yr un pryd.

Bydd gan ugeiniau o gymdeithasau ledled Cymru eu cofion eu hunain amdano.

Arhosais i bethau ddod atynt eu hunain ryw ychydig: y fegin yn dal i weithio er bod yr esgyrn yn ratlo ar ôl y glec, ac roedd y byd yn dechrau sadio wedi fy nhaith din-dros-ben drwy'r awyr ar ddeng milltir ar hugain yr awr.

Tuedda'r cynrychiolwyr busnes honedig mewn ardaloedd gwledig i fod yn anwybodus am anghenion yr economi neu'r anghenion sgiliau heblaw am bersbectif cul anghenion eu cwmni neu sector eu hunain.

Cyfrifoldeb yr athrawon pwnc eu hunain yw hyfforddi'r mathau o sgiliau darllen sydd eu hangen yn eu maes hwy a hynny gan ddefnyddio deunydd pwnc-benodol, (yn hytrach na dibynnu ar allu cyffredinol plentyn i ddarllen neu ar athrawon iaith).

Ond cyn i'r ddirprwyaeth adael Aberystwyth 'roedd newyddion drwg wedi ein cyrraedd, sef bod y Weinyddiaeth Addysg wedi gwrthod caniata/ u i'r Awdurdodau Addysg wario arian y trethdalwyr i roi cymhorthdal i awduron na chyhoeddwyr, nac i gyhoeddi ein hunain, am fod y cyfan hyn yn anghyfreithlon!

Mae'r ateb yn syml - y pentrefwyr eu hunain ddylent benderfynnu ar bwysigrwydd yr ysgol i'w cymuned.

Mae gennym beirianwaith ar gyfer datblygu ein cwricwlwm ein hunain.

Dylai'r Awdurdod barhau i bwyso am i amodau rhoi Grant Awdurdod Datblygu Cymru at Adennill Tir Diffaith fod, ynddynt eu hunain, yn fwy sensitif i'r amgylchedd.

Rhoddai ystyriaethau o'r fath ysgogiad i'r teulu hwn ac eraill cyffelyb iddo i ledu eu gorwelion cymdeithasol ac ennill cryn awdurdod iddynt eu hunain yng ngogledd Cymru.

Rhaid i wasanaeth da, sy'n anelu at yr ansawdd bywyd gorau posibl i'w defnyddwyr, roi pob anogaeth i ddefnyddwyr y gwasanaeth i wneud penderfyniadau yngl^yn a'u bywydau eu hunain.

Yno try eu dial yn felltith arnynt hwy eu hunain.

Trwy gydol yr amser yr oedd aleodau'r Gymdeithas ledled Cymru yn gweithio'n galed o ddydd i ddydd yn trefnu adloniant Cymraeg, yn cynnal cyrsiau Cymraeg i ddysgwyr ac yn hybu'r defnydd o'r Gymraeg yn eu hardaloedd eu hunain.

'Gyda'r system hon, gall pobl ddatrys eu problemau tai eu hunain ac, ar yr un pryd, gallan nhw gyfrannu at ddatblygu cymdeithasol,' meddai.

Dyna'r sefyllfa y cawn ein hunain ynddi heddiw.

A ddylen nhw fod yn barod i roi'r iaith o'r neilltu dros eu cred ynte a ddylen nhw fod yn mynnu cael addoli yn eu hiaith eu hunain?

Roedd papur yn brin, welwch chi, ac roedd arnynt angen ailgylchu papur i'w pwrpas eu hunain.

Mae'r rhelyw o seicotherapwyr a seicdreiddwyr yn tueddu i droi at chwedloniaeth Groeg, ac at chwedlau Grimm, Aesop a hyd yn oed La Fontaine, er mwyn cael cyffelybiaethau i'w galluogi i geisio trafod a chyflwyno'r ffyrdd dyrys sydd gan bobl o ymwneud â hwy eu hunain ac â'i gilydd.

Ond os ydym am sicrhau buddugoliaeth rhaid mabwysiadur tactegau ymosodol a drylliou hamddiffyn yn hytrach na chanolbwyntio ar ein hamddiffyn ein hunain.

Rhoddodd amlinelliad o'r camau a gymerwyd i gwblhau'r gwaith, drwy adrodd bod y cynghorau cymuned yn edrych ar y sefyllfa o fewn eu hardal eu hunain ond bod y cynghorau sir a dosbarth yn edrych ar y sefyllfa strategol i ardal ehangach ac felly bod gwahaniaethau barn yn sicr o ddigwydd.

Dywedodd entomolegydd (person sy'n astudio pryfetach yn broffesiynol) wrthyf yn ystod un gaeaf caled fod y mathau sy'n gaeafu yn y ddaear yn treiddio'n ddyfnach fel y disgyn tymheredd pridd er mwyn ceisio amddiffyn eu hunain tuag at oroesi i dymor arall.

Roedd y rhan fwyaf o'r plant yn ddim ond ychydig fisoedd oed: eraill, ychydig flynyddoedd oed, a phan oedden nhw ar eu pennau eu hunain, bydden nhw'n crio am eu rhieni.

Malwyr y gelwir y dynion hyn ac, fel y crybwyllwyd eisoes, maent yn chwilio am eu gyrdd a'u trosol ac yn mynd am eu lle eu hunain.

Doedd e erioed wedi mynd i ffwrdd a gadael y cŵn ar eu pennau eu hunain yn y tŷ?

Erbyn bod y côr ar y llwyfan am saith mae chwe chant a mwy o bobl yno yn disgwyl yn eiddgar yn y gwres wedi eu harfogi â hetiau rhag yr haul ac wedi chwistrellu eu hunain rhag mosgitos ffyrnig.

Yn achos Cymdeithas yr Iaith Gymraeg mae'r fytholeg gynhaliol yn neilltuol o gref gan bod blynyddoedd gwawrddydd y mudiad yn cydddigwydd â ffrwydriad diwylliant ieuenctid y chwedegau, cyfnod euraid yng nghof yr aelodau cynnar sy'n cysylltu genedigaeth y Gymdeithas â rhyddid a menter eu hieuenctid eu hunain ond sydd bellach wedi ymgolli ym mharchusrwydd canol oed.

Ni bu angen i'r Cymry wenud hyn eriod; neu, fodd bynnag, yr oedd y rhan fwyaf ohonynt yn rhy falch o'u traddodiadau hwy eu hunain i ddymuno rhoi'r gorau iddynt a mabwysiadu dulliau a fenthycwyd o genhedloedd eraill.

Os teimlodd haneswyr llên Cymru'r rheidrwydd i gydnabod, er yn betrus, ddylanwad y Trwbadwriaid ar y Rhieingerddi, mae'n siŵr y buasai haneswyr llên y Trwbadwriaid eu hunain yn barod i hawlio dylanwad y llên honno arnynt, petasent yn gwybod amdanynt hwy, oblegid un o ryfeddodau'r canu Trwbadwraidd ydyw belled y cyrhaeddodd ei ddylanwad a chyflymed.

Gollwng hwy, iddynt fynd i'r wlad a'r pentrefi o amgylch i brynu tipyn o fwyd iddynt eu hunain.' Atebodd yntau hwy, 'Rhowch chwi rywbeth i'w fwyta iddynt.' Meddent wrtho, 'A ydym i fynd i brynu gwerth ugain punt o fara a'i roi iddynt i'w fwyta?' Yr Arglwydd Iesu, yn ôl adroddiad Ioan, a gymerodd y cam cyntaf yn y sefyllfa ddyrys trwy ofyn i Philip: 'Lle y gallwn brynu bara i'r rhain gael bwyta?' Amcangyfrifodd Philip, y Swyddog Bwyd, debyg, ymhlith y deuddeg, y byddai eisiau o leiaf werth ugain punt o fara i roddi tamaid i bob un.

Ond erbyn gweld nid yr hyn a welwyd ar y teledu oedd y pâr od yn ei feddwl ef ond y deuddyn , Judy a Richard eu hunain.

Ond er fod darnau o gymaint o bobol oeddem ni yn nabod yng nghymeriadau Nedw, yr oedd pawb ohonyn nhw yn bobl go iawn yn eu nerth eu hunain hefyd, ac ambell dro mi fyddai pobol y pentra yn troi yn ddarnau o gymeriadau Nedw.

'Fydda i ddim yn meddwl amdanyn nhw fel llefydd segur, ond fel llefydd byw a diddorol iawn yn eu ffordd eu hunain'.

Yr hyn a wnaeth yr arbenigwyr hyn oedd darganfod y ffyrdd gorau i "ddatblygu% ein darnau ar y cychwyn - er mwyn trefnu ein hymosodiad ar y Brenin, tra ar yr un pryd yn diogelu ein darnau ein hunain gan gynnwys y Brenin, wrth gwrs, rhag perygl.

Gwrthodwn yr honiad na all ysgol fach gyflwyno'n effeithiol y Cwricwlwm 'Cenedlaethol'. Mae'n wir na ellid yn rhesymol ddisgwyl gan 2 athro yr amrywiaeth o arbenigedd i gyflwyno ar eu pennau eu hunain yr holl gwricwlwm, ac felly na allai ysgolion bach, yn eu ffurf draddodiadol, gyflwyno'r cwricwlwm yn gyflawn.

Bu deall y darlun hwn yn dipyn o benbleth i'r esbonwyr, a'r duedd fu edrych arno fel enghraifft o barodrwydd y mynaich canoloesol i weu chwedlau er hyrwyddo eu buddiannau eu hunain.

'Wel,' meddent, 'pam na ddylai criw bach gael eu hiaith a'u diwylliant eu hunain; mae e'n digwydd ym mhobman yn yr India.' Doedden ni a'n hiaith ddim yn un o ffeithiau ysgytwol bywyd iddynt mae hynny yn sicr.

Er bod gwaith allweddol yn rhan hanfodol o swyddogaeth gweithiwr gofal, gall defnyddwyr y gwasanaeth eu hunain gyflawni tasgau o'r fath.

Dim ond un peth gwell na chusanu babis pobol eraill sydd yna i wleidyddion a mwytho eu babi eu hunain yw hynny.

Yr oedd eu gwir elynion hwy yn eu gwlad eu hunain, gorthrymwyr eu tadau a threiswyr eu hynafiaid.

Trown gan hynny at y Cymry eu hunain, rhag bod brycheuyn yn llygad y Sais yn peri na welom y trawst yn llygad y Cymro.

Jones, fe grewyd ...rhwydwaith mawr o gwynion yn erbyn eglwys a landlord a gwladwriaeth, a theimlai'r werin mai teulu'r tarddu o'r un gwreiddyn oedd y tri ac mai eu cynnal eu hunain yn erbyn llafurwr neu amaethwr oedd swydd waelodol y tri.

'Er mwyn ei hunain mae hyn.

Pan gauoedd yr ysgolion llenwodd y lle gyda phobl ifanc rhai ohonynt yn sodro eu hunain wrth fyrddau i wneud gwaith ysgol a defnyddio'r siop fel llyfrgell.

Efallai i'r ymerodron hyn gredu y gallent orchfygu angau trwy godi cofadeiladau anferth iddynt eu hunain, a fyddai'n para wedi iddynt hwy orffen eu dyddiau ar y ddaear.

Mae Antur Waunfawr wedi sefydlu eu hunain fel cwmni arloesol sydd nid yn unig yn hyfforddi ac intigreiddio pobl gyda anhawsterau dysgu, ond hefyd yn chwarae rhan allweddol i ysgogi y gymuned leol i adfywio'r gymuned ac adfer eu hamgylchedd yn unol â gofynion Agenda 21.

Oherwydd natur y gwaith, arferir derbyn yn ddigwestiwn air gohebwyr y papurau lleol neu'r newyddiadurwyr sy'n gweithio ar eu liwt eu hunain, ond y gwir yw nad oes raid i ohebydd feddu ar lawer o ddychymyg i greu ei stori%au ei hun pe bai newyddion yn brin !

Ar ol gadael twnel mawr pedair milltir Alvra neu Albula, mae'r trenau prysur, prydlon yn mynd trwy saith twnel sylweddol arall wrth ddisgyn dros fil o droedfeddi i Bravuogn, gan droi o'u hamgylch eu hunain bum gwaith, y rhan amlaf y tu fewn i'r graig.

A chan mor gryf yw'r patrwm cwrteisi a ddatblygodd yn sgîl y gwaharddiad ar ddefnyddio'r Gymraeg, nid ydynt yn eu gweld eu hunain yn ymddwyn yn anghwrtais.

Roeddan ni wedi dal rhai o'r benywod a'u bwtsiera, ac mi gafodd y gwrywod weld drostyn nhw eu hunain.

Ond roedd hi'n anodd ofnadwy, gan nad oedden nhw erioed wedi bod yn eu tŷ eu hunain dros y Nadolig o'r blaen a doedd Carol erioed wedi gorfod prynu'r nwyddau Nadolig.

Fel yn bennaf oll y cadwasom yr ystyr a llafurio bob amser i'w adfer yn gwbl gywir, felly yr ydym â'r parch mwyaf wedi cadw priod ddull y geiriau yn gymaint ag i'r Apostolion wrth lefaru wrth y Cenhedloedd ac ysgrifennu atynt yn yr iaith Roeg eu cyfyngu eu hunain i ymadrodd bywiog yr Hebraeg yn hytrach na mentro ymhell trwy ystwytho eu hiaith i lefaru fel y llefarai'r Cenhedloedd.

Derbyniant grantiau cymharol fach gan Gyngor Celfyddydau Cymru, ond mae eu bodolaeth yn dibynnu'n fwy ar werthiant, hysbysebion lleol, a gweithgareddau codi arian lleol, sydd ynddynt eu hunain yn isgynhyrchion cymunedol pwysig.

Byddai'n groes i'w hanian hwy ymffurfio'n glwb a chyhoeddi'u cylchgrawn eu hunain.

Gyda channoedd o rai eraill, cawsom ein hunain ar drên arall.

Ac y mae'n fwy gwahanol fyth erbyn heddiw ynghanol yr anghenfilod o beiriannau diweddau yma sy'n medru symud yn eu nerth eu hunain a hyd yn oed heb olwynion o danynt, dim ond stribedi dur yn ymgreinio fel lindys trwy greigiau a mwd a mawn a chors.

Mae eu hawydd i ddarganfod pethau drostynt eu hunain wedi eu harwain i beryglon mawr - ond weithiau bu'n gyfrwng datrys dirgelwch hefyd.

Erbyn hyn wrth gwrs, nid Cymry oddi cartref yw'r Archentwyr-Cymraeg sydd yma ond Archentwyr sydd yn dilyn calendr eu gwlad eu hunain.

Ond uwchlaw popeth, cyfle i'n cyflwyno ein hunain o'r newydd i Dduw.

Erbyn hyn, doedd neb yn poeni rhyw lawer am ei sefyllfa, a dyma ddiddanu ein hunain drwy ganu.

Dyna paham nad yw'n ddiogel derbyn barn pobl am ddoe, yn enwedig eu doe eu hunain, heb gael cadarnhad annibynnol.

Mae'n addas inni ein cyflwyno ein hunain, ein teulu, ein ffrindiau, ein hardal, a'n gwlad i'r Duw trugarog sy'n cofio mai llwch ydym ac yn ein cylchynu â'r gras a ddatguddiodd mor ysblennydd inni yn ei Fab, Iesu Grist, sydd yr un ddoe, heddiw ac am byth.

Ma Caban wrthin brysur yn recordio albym newydd yn eu stiwdiou hunain yn Llanberis.

Gall crefydd fod yn Foslemiaeth, neu'n Fwdi%aeth, neu'n Gristionoigaeth, ond gall hefyd fod yn Sosialaeth neu Genedlaetholdeb neu hyd yn oed ni ein hunain.

Ond y nef a helpo'r milwyr a geisiai foddio eu chwant trwy gyfathrach â'r merched brodorol, ac o ganlyniad eu cael eu hunain mewn 'anhawster arbennig' ychydig ddyddiau'n ddiweddarach.

Yr hyn a gododd arswyd arnyn nhw oedd nhw eu hunain.

Yn wir yr oedd yr hen greigiau eu hunain fel pe buasent yn edrych ac yn gweiddi neu yn atsain 'Haleliwia!' wedi clywed y fath gyfnewidiad.

'Yn ddiweddar iawn, bid siŵr, oblegid masnach feunyddiol gyda'r Saeson, a'r ffaith fod ein dynion ieuainc yn cael eu haddysg yn Lloegr, a'u bod, o'u plentyndod (a siarad yn gyffredinol) yn fwy cyfarwydd a'r Saesneg nag a'u hiaith eu hunain, fe oresgynnwyd ein hiaith ni gan rai geiriau Saesneg, a chan ffurfiau Saesneg, ac y mae hynny yn digwydd fwyfwy bob dydd' meddai.

Y genhedlaeth ifanc yng Nghymru fel yn yr Unol Daleithiau sy'n gweithredu o ddifrif, mewn ffordd gostus iddyn nhw eu hunain, i orseddu gwerthoedd uwch yn nhrefn ein cymdeithas; cilwgu arnynt gydag ychydig eithriadau a wna'r canol oed parchus sy'n proffesu ymlyniad wrth yr un gwerthoedd.

I'w gwarchod rhag y perygl hwnnw gofalwyd bod ganddynt eu puteindai eu hunain, a byddai'r puteiniaid proffesiynol a gedwid yn y rheini'n cael archwiliad meddygol yn gyson.

Dysgodd Gwyn Alf Williams fod ein dyfodol cenedlaethol yn ein dwylo ni ein hunain wrth ddarllen ei ddysgeidydd, Marx: 'Mae dynion (a menywod) yn gwneud eu hanes eu hunain..

Ceisiodd brynu amser trwy sefydlu Quango dof -- 'Bwrdd yr Iaith Gymraeg' -- gan ddewis yr aelodau eu hunain.

Dibynnu ar eich siniciaeth, ond a bod yn glên am change, mae'r gwleidyddion yn mynnu oherwydd eu rhwystredigaeth gyda'u hanallu i newid y sefyllfa, mae'r Quangos yn mynnu er mwyn diogelu a chynyddu eu safle eu hunain.

Eto, roedd y profion mawr yn dal i ddod, ac yn erbyn Siecoslofacia ar ein tomen ein hunain oedd y cynta ohonynt.

Mae trefniadau ar y gweill i aelodau'r Cyngor eu hunain dderbyn hyfforddiant ymwybyddiaeth.

Nid yw tatws eu hunain yn peri ennill llawer o bwysau, yr ymenyn y grefi neu saws a fwyteir i'w canlyn sy'n ychwanegu caloriau.

Fe'n cyflwynwn ein hunain o'r newydd i Ti ac i wasanaeth dy Deyrnas.

Tybed a ddylem ni fel cynulleidfa beidio â dibynnu gormod ar ragfarnau pobl eraill a mynd i'r theatr i weld ac i farnu drosom ein hunain?

Pan aeth y Cymry ati i ailddarganfod y Groegiaid, ymddengys iddynt adael hyn oll o'r neilltu gan amlaf, a cheisio gweld gwrthrychau eu hastudiaeth fel dynion meidrol, ac yn wir fel dynion tebyg i'r Cymry eu hunain ar lawer agwedd.

Nid yw yn dewis dangos i ni ddim o'r golygfeydd godidog sydd yn nodweddiadol o'r mannau hyn, ond yn hytrach bedwar cwt sinc - sydd, efallai, yn eu ffordd eu hunain yn fwy nodweddiadol.

Dosbarthwyd ffurflenni gan yr ymgynghorwyr eu hunain at yr athrawon bro a'r cydlynwyr oedd yn gyfrifol am HMS.

Credai'r gwirfoddolwyr mai dod ag addysg o dan ddylanwad yr Eglwys Wladol oedd nod y Llywodraeth, tra dadleuai'r garfan honno a oedd yn barod i dderbyn grantiau, fod y Cymry'n rhy dlawd i gynnal eu hysgolion a'u colegau eu hunain, ac y dylid manteisio ar y cymorth.

Y mae rhai eitemau yn y cyfrifon sy'n eu cynnig eu hunain ar unwaith fel rhai allweddol.

'Roedden ni'n mwynhau'n hunain.

Ar y dechrau ymgolli yn y digonedd a'r moethau a wnaeth y pedwar, gan feddwl meddiannu'r cyfan eu hunain.

Yn ychwanegol at y ddau brif syniad hyn am bechod ac iawn, y mae yna ddarnau unigol o fewn i'r Hen Destament sy'n dangos yn eu ffordd eu hunain ddirnadaeth unigryw o'r agwedd hon ar berthynas Duw a dyn.

Bu cwynion diweddar am feddygon o dramor yn methu â mynegi eu hunain yn glir am nad yw Saesneg ddigon da, yn fodd i roi gwedd o barchusrwydd i'r hiliaeth honno syn hepian o fewn llawer o bobl.

Ar ôl hwnnw, roedd yna ddynas - wedi ei gwahodd yno'n arbennig - yn rhoi darlith ar ddiogelwch, a'r dulliau y dyla hen bobol fabwysiadu ar gyfar eu hamddiffyn eu hunain rhag gwylliaid.

'...' , meddai, '...' , a hynny oherwydd, yn ei farn ef, y cyflwr o dlodi yr oedd y gweithwyr eu hunain yn gyfrifol amdano, am eu bod mor ddidoreth ac mor ddigywilydd o gnawdol ar adeg pan oedd eu cyflogau ymhlith yr uchaf yn y deyrnas.

Wedi'r cyfan os oes cydraddoldeb rhwng aelodau, dydy hi ddim yn deg disgwyl i'r aelodau dwyieithog gyfieithu drostyn nhw eu hunain.

Mewn boneddigeiddrwydd gadawyd i'r rhai hynaf gymryd eu heisteddle wrth y bwrdd yn gyntaf, a chafodd pedwar o'r rhai ieuengaf eu hunain heb le i eistedd, sef Harri, Ernest Griffith, a dau arall.

Gall y plant chwarae'r gêmau ar eu pennau'u hunain ond bydd angen i oedolion/athrawon fod gerllaw i helpu darllen y wybodaeth ar y sgrin a darllen y stori.

Yn ôl tystiolaeth un meddyg y bu+m i'n siarad â hi, roedd rhai mamau wedi anobeithio ac wedi troi cyrn gyddfau'u plant er mwyn arbed eu maeth a'u nerth eu hunain.